Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων – κάτι αλήθεια συμβαίνει εδώ...

2 Ιουλίου 2022

 

Η τρίτη μέρα του Φεστιβάλ Βιβλίου εδώ στα Χανιά, η χθεσινή βραδιά δηλαδή, αποτέλεσε από μια άποψη και την κορύφωσή του, με τον Σταύρο Ζουμπουλάκη να συζητάει σε βάθος με τον Ουκρανό συγγραφέα Αντρέι Κούρκοφ (βλ. κεντρική φωτογραφία).

Του Κ. Β.  Κατσουλάρη

Πηγή: bookpress.gr

Λίγο νωρίτερα, στο πανέμορφο κτίριο ακριβώς δίπλα από το θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, στο Μεγάλο Αρσενάλι, το μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη «Ο Τζίμης στην Κυψέλη» έδωσε την αφορμή για μια ζωντανή κουβέντα του με τον διευθυντή του Φεστιβάλ Μανώλη Πιμπλή. Η κουβέντα έφυγε ή και ξέφυγε σε χίλιες δύο κατευθύνσεις, αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έπληξε. Η Λένα Διβάνη, που θα έπαιρνε τη σκυτάλη αμέσως μετά στον ίδιο χώρο μαζί με την Αλεξάνδρα Χριστακάκη (βλ. φωτό από κάτω) για το βιβλίο της για τη Διδώ Σωτηρίου, συμμετείχε ζωντανά στη συζήτηση από τα μπροστινά καθίσματα.

Η επιλογή του Σταύρου Ζουμπουλάκη ως συνομιλητή του Αντρέι Κούρκοφ, ενός συγγραφέα που λόγω του πολέμου έχει πλέον αποκτήσει παγκόσμια φήμη, τόσο με τα βιβλία του όσο και με τις ποικίλες παρεμβάσεις του, αποδείχτηκε η ενδεδειγμένη. Ο Ζουμπουλάκης, διαβασμένος, βαθύς, καλά συντονισμένος με τον συγγραφέα και τα θέματά του, οδήγησε τη συζήτηση στα ουσιώδη, στα οποία ο Κούρκοφ ανταποκρίθηκε εξαιρετικά, απαντώντας σε καθαρά και ακριβή αγγλικά (η σύζυγός του είναι Αγγλίδα).

Εκκινώντας από το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του, τις «Γκρίζες μέλισσες» (εκδ. Καστανιώτη), που απηχεί περισσότερο την σαστιμάρα από την πρώτη φάση της Ρωσικής εισβολής, που ολοκληρώθηκε με την προσάρτηση της Κριμαίας, η κουβέντα κινήθηκε σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την ουκρανική ταυτότητα, διαχρονικά. Ο ίδιος ο Κούρκοφ, γεννημένος στη Ρωσία, με τα ρωσικά να είναι η μητρική του γλώσσα αλλά και η γλώσσα της λογοτεχνικής γραφής για εκείνον, με ξεκάθαρα ουκρανική εθνική συνείδηση, κατά τα λοιπά, αποτελεί μια χαρακτηριστικό εκδοχή της περίπλοκης ουκρανικής ταυτότητας. Σε κάθε περίπτωση, θαυμάσαμε έναν συγγραφέα-διανοούμενο, που δεν απέφυγε καμιά ερώτηση, που ήταν σαφής και ταυτόχρονα αναλυτικός, και που μας έδωσε νέα «εργαλεία» για να σκεφτούμε την ιστορία της Ουκρανίας και την πραγματικότητα της χώρας σήμερα.

Ο ίδιος ο Κούρκοφ, γεννημένος στη Ρωσία, με τα ρωσικά να είναι η μητρική του γλώσσα αλλά και η γλώσσα της λογοτεχνίας για εκείνον, με ξεκάθαρα ουκρανική εθνική συνείδηση, κατά τα λοιπά, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της περίπλοκης ουκρανικής ταυτότητας.

Στη συνέχεια, κάναμε ένα σύντομο πέρασμα από τα Σκαλιά της οδού Αγίου Μάρκου, όπου η Ιώ Ασηθιανάκη διάβαζε αποσπάσματα από βιβλία της Ζυράννας Ζατέλη, λίγο πριν από την κεντρική εκδήλωση της συγγραφέα με την Κυριακή Μπεϊόγλου (βλ. φωτογραφία από κάτω). Το γράψαμε και χθες: Οι αναγνώσεις αυτές, που όχι τυχαία συγκεντρώνουν πολύ κόσμο, είναι υπέροχες ανάσες ανάμεσα στις εκδηλώσεις. Έχει σημασία, εκτός από κουβέντες μεταξύ συγγραφέων, να ακούγεται και η ίδια η λογοτεχνία φωναχτά, να τιμούνται οι συγγραφείς και με αυτόν τον τρόπο.

Η δική μας βραδιά ολοκληρώθηκε στο υποβλητικό (αλλά, δυστυχώς με προβληματική ακουστική) Γυαλί τζαμί, όπου ο Γιάννης Μπασκόζος συζήτησε με τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο, με αφορμή το μυθιστόρημα «Ανέγγιχτη» του τελευταίου, που βασίζεται εν πολλοίς στην «κρυφή» ερωτική ζωή του Καζαντζάκη μέσα από επινοημένες αφηγήσεις της συζύγου του Γαλάτειας (βλ. φωτογραφία από κάτω). Η κουβέντα άλλαξε πολλές φορές ρότα, αλλά παρέμεινε σε όλη της τη διάρκεια ουσιαστική και σπιρτόζικη. Στο τέλος, μάλιστα, λόγω της αλλαγής χώρου της εκδήλωσης που θα ακολουθούσε, δόθηκε χρόνος και για μια χαλαρή συζήτηση με τον κοινό.

Αυτά καταφέραμε να δούμε εμείς, άλλοι θα είδανε άλλα, εξίσου ενδιαφέροντα και σημαντικά. Έτσι είναι όμως τα Φεστιβάλ. Δεν μπορείς να είσαι παντού ταυτόχρονα, και πάντα μένεις με ένα αίσθημα ανικανοποίητου. Ευτυχώς, υπάρχει η επόμενη μέρα.

Το συμπέρασμα, αβίαστο. Κάτι όμορφο και ουσιαστικό συμβαίνει εδώ στα Χανιά, επιβεβαιώνοντας αυτό που ήδη γνωρίζαμε: Ότι τα βιβλία μπορούν να γίνουν αφορμές για άνοιγμα στον κόσμο, με τρόπους ποικίλους και καμιά φορά αναπάντεχους.

Κάτι όμορφο και ουσιαστικό συμβαίνει εδώ στα Χανιά, επιβεβαιώνοντας αυτό που ήδη γνωρίζαμε: Ότι τα βιβλία μπορούν να γίνουν αφορμές για άνοιγμα στον κόσμο...

Απόψε, Σάββατο, την τιμητική της έχει η Μάρω Δούκα, με την παρουσίαση του νέου της βιβλίου, «Να είχα, λέει, μια τρομπέτα». Η συγγραφέας θα κουβεντιάσει με τη δημοσιογράφο Μικέλα Χαρτουλάρη. Την ίδια ώρα, δυστυχώς, παρουσιάζονται δύο ακόμη Έλληνες πεζογράφοι, με αφορμή τα τελευταία τους βιβλία, ο Ηλίας Μαγκλίνης και ο Μιχάλης Μοδινός, ενώ λίγο αργότερα ο ηθοποιός Στέλιος Μάινας συνομιλεί με τη δημοσιογράφο Παρή Σπίνου με αφορμή το νέο του μυθιστόρημα. Η βραδιά έχει βέβαια πολλές ακόμη εκπλήξεις, το αναλυτικό πρόγραμμα μπορείτε να το δείτε και εδώ.

Συνεχίζουμε, με ενθουσιασμό!