Σάββατο, Φεβρουαρίου 26, 2022

Ουκρανικό : δύο αναλύσεις

Αυτό που διακήρυσσε ξανά και ξανά ο Τζο Μπάιντεν, αμφισβητούσαν οι Ευρωπαίοι και δεν ήθελε να πιστέψει το Κίεβο, είναι εδώ και λίγες ώρες η δραματική πραγματικότητα. Η Ρωσία διεξάγει ανοιχτό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, της δεύτερης σε έκταση χώρας της ηπείρου μας, που βιώνει τη χειρότερη στρατιωτική σύγκρουση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Είναι αλήθεια ότι κάτι ανάλογο συνέβη το 2008, όταν η Ρωσία κατατρόπωσε στρατιωτικά τη Γεωργία και αναγνώρισε τις συμμαχικές της, ντε φάκτο αυτόνομες «Δημοκρατίες» της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας- το ανάλογο των αποσχιστικών οντοτήτων του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, στην παρούσα κρίση. Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε μια παγωμένη σύγκρουση και απέτρεψε την ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ χωρίς να πληρώσει ιδιαίτερο τίμημα.

Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ο τότε πρόεδρος της Γεωργίας Σαακασβίλι έδωσε αφορμή στον Πούτιν, καθώς επιτέθηκε στρατιωτικά στις δύο αποσχιστικές «Δημοκρατίες», με την ολέθρια αυταπάτη ότι η υποστήριξη της Δύσης τον καθιστούσε άτρωτο. Τώρα είναι η Ρωσία εκείνη που επέλεξε τον πόλεμο. Ο πρόεδρος Πούτιν ισχυρίζεται ότι μόνος στόχος του είναι η προστασία των ομοεθνών του στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, αλλά οι βομβαρδισμοί σε μεγάλες πόλεις έξω από αυτές τις περιοχές των Ρωσόφωνων, όπως το Χάρκοβο, η Οδησσός, ακόμη και το Κίεβο, άλλα μαρτυρούν. Εξαιρετικά δυσοίωνη είναι και η αποστροφή του περί ανάγκης «αποστρατιωτικοποίησης και αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας, κάτι που παραπέμπει σε ανατροπή της κυβέρνησης και παγίωσης ενός αδύναμου κράτους περιορισμένης κυριαρχίας. Οι επόμενες ώρες και ημέρες είναι απολύτως κρίσιμες και θα ξεκαθαρίσουν την εικόνα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Η Δύση δεν είναι άμοιρη ευθυνών για την υπό εξέλιξη γεωπολιτική, οικονομική και ανθρωπιστική τραγωδία. Ό,τι και να λένε οι ηγέτες της σήμερα για το απαραβίαστο των συνόρων και της εθνικής κυριαρχίας, οι πόλεμοι στη Γιουγκοσλαβία και η δημιουργία κρατών- προτεκτοράτων είναι πολύ νωπές μνήμες. Η προς ανατολάς διεύρυνση του ΝΑΤΟ όταν η ίδια η Ρωσία, πρώτα με τον Γέλτσιν και ύστερα με τον Πούτιν, βολιδοσκοπούσαν τον Κλίντον για την ένταξή τους σ’ αυτό, ήταν μια πρόκληση στον πληγωμένο πατριωτισμό ενός μεγάλου και ιστορικού έθνους- το ρητορικό ερώτημα για το πώς θα αισθανόταν η Αμερική αν η Ρωσία εγκαθιστούσε βάσεις και πυραύλους σε Κούβα και Βενεζουέλα δεν θα βρει απάντηση ή μάλλον έχει ήδη απαντηθεί από την κρίση των πυραύλων, του 1962. Ακόμη και το περασμένο Σαββατοκύριακο, στη διεθνή διάσκεψη του Μονάχου, οι Δυτικοί καταχειροκροτούσαν τον Ουκρανό πρόεδρο όταν όχι μόνο επιβεβαίωνε την επιθυμία του για ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο πυρηνικού επανεξοπλισμού της χώρας του. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες Γαλλίας και Γερμανίας, ουδεμία πίεση ασκήθηκε από την Ουάσιγκτον στο Κίεβο να εφαρμόσει τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Μινσκ για τον Ντονμπάς, οι οποίες έχουν περιβληθεί από το κύρος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Τα πελώρια ερωτήματα της ημέρας αφορούν, ωστόσο, τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η σημερινή, μεγάλης κλίμακας εισβολή απειλεί να τον μετατρέψει σε παρία της διεθνούς κοινότητας- ούτε καν η Κίνα δεν είναι πρόθυμη να τον καλύψει. Ακόμη και οι στενότεροι σύμμαχοί του στις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες ανατριχιάζουν όταν βλέπουν τη Ρωσία να εξαπολύει πόλεμο εναντίον των Σλάβων αδελφών (στη ρωσική συλλογική συνείδηση οι Μεγαλορώσοι, οι Λευκορώσοι και οι Μικροί Ρώσοι της Ουκρανίας είναι αδέλφια εξ αίματος) με τους οποίους τη συνδέουν στενοί ιστορικοί και πολιτιστικοί δεσμοί.

Ακόμη κι αν πετύχει τους στρατιωτικούς στόχους της χωρίς σοβαρό τίμημα, η Ρωσία θα έχει καταφέρει να πυροβολήσει το πόδι της. Χάρη στον ουκρανικό πόλεμο, το ΝΑΤΟ, μια συμμαχία που πριν από λίγους μήνες υφίστατο τρομερό πλήγμα γοήτρου στο Αφγανιστάν και ανακηρυσσόταν «εγκεφαλικά νεκρή» από τον Εμανουέλ Μακρόν, αποκτά προφανή αιτία ύπαρξης και προβάλλει ενισχυμένο όσο ποτέ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Οι Ευρωπαίοι, ακόμη και εκείνοι που επιζητούσαν πολιτική ανοιχτών θυρών έναντι της Ρωσίας (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία κ.α.) θα στοιχηθούν πίσω από τις ΗΠΑ, με μεγάλο κόστος για τους ίδιους, πρώτα απ΄όλα στον ενεργειακό τομέα.

Ενδεχομένως το πιο οδυνηρό πλήγμα για τη Ρωσία θα έρθει στο πεδίο των οικονομικών κυρώσεων. Είναι αλήθεια ότι ο Πούτιν είχε οκτώ χρόνια (από την κρίση του 2014) να προετοιμαστεί για τις Δυτικές κυρώσεις και το έκανε σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένα, σωρεύοντας τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα, βρίσκοντας υποκατάστατα για πολλές εισαγωγές από τη Δύση και εναλλακτικές από την πλευρά της Κίνας. Αυτή τη φορά, όμως, οι κυρώσεις δεν θα έχουν σχέση με ό,τι έχει προηγηθεί. Ο Nord Stream 2, ένα στρατηγικής σημασίας σχέδιο, είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα λειτουργήσει ποτέ, οι Αμερικανοί θα αποκλείσουν τη Ρωσία από κρίσιμες τεχνολογίες αιχμής, ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί ούτε ο εξοστρακισμός της χώρας από το SWIFT, δυσκολεύοντας εξαιρετικά τις διεθνείς συναλλαγές της σε δολάρια.

Η τσαρική Αυτοκρατορία, η Σοβιετική Ένωση και η νέα Ρωσία των Γέλτσιν και Πούτιν, παρά τις τεράστιες διαφορές τους, μοιράζονταν ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό: Στο γεωπολιτικό και στρατιωτικό πεδίο ήταν γίγαντες, δυνάμεις παγκόσμιας εμβέλειας, αλλά στο οικονομικό ωχριούσαν απελπιστικά έναντι των αναπτυγμένων δυνάμεων της Δύσης. Παρά τη θεαματική σταθεροποίησή της έναντι της ολέθριας εποχής Γέλτσιν, η Ρωσία του Πούτιν δεν έλυσε αυτή τη θεμελιώδη αντίφαση. Εξακολουθεί να έχει μια οικονομία μικρότερη από εκείνη της Ιταλίας ή της Καλιφόρνιας και να εξάγει μόνο υδρογονάνθρακες και όπλα. Χωρίς μεγάλες επενδύσεις και μεταφορά τεχνογνωσίας από πιο προηγμένες οικονομίες, το μέλλον της διαγράφεται δυσοίωνο. Με δεδομένη την ακραία σύγκρουση με τη Δύση, η μόνη εναλλακτική του Πούτιν είναι η Κίνα, έναντι της οποίας, όμως, θα είναι ο ελάσσων εταίρος. Ίσως αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εγγράφει το σημερινό άλμα του Πούτιν στο κενό, μεγαλύτερος και από εκείνον να αποτελματωθεί σε ένα ουκρανικό Αφγανιστάν, στην καρδιά της Ευρώπης.

_______________

*Πέτρος Παπακωνσταντίνου - ΠΡΟΣΩΠΟ – Βιβλιοnet

______________________

2. Politico: Ο ρόλος της Γερμανίας στο Ουκρανικό – Πώς η στάση του Βερολίνου ευνόησε τον Πούτιν

Η Γερμανία «έκανε τα στραβά μάτια» και έβρισκε πάντοτε, έναν τρόπο για να συγχωρεί τις αμέτρητες προκλήσεις και παραβιάσεις της Ρωσίας οι οποίες έθεταν σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη

Πριν από κάποια χρόνια – το καλοκαίρι του 2008 – όταν η Μόσχα βρισκόταν σε πόλεμο με τη Γεωργία, η «αφρόκρεμα» των γερμανικών επιχειρηματιών καθώς και επιφανείς πολιτικοί της χώρας συγκεντρώθηκαν στην πρεσβεία της Ρωσίας στο Βερολίνο για να… γιορτάσουν τις εξελίξεις.

«Η Ρωσία δεν έχει λόγο να φοβάται το Βερολίνο», «Ρωσία και Γερμανία είναι φίλοι», υποστήριζαν τότε, πολλοί – και δεν είχαν άδικο.

Από την εισβολή στη Γεωργία μέχρι και σήμερα, η Ρωσία έχει κατηγορηθεί για πολλά αδικήματα. Από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την κατάρριψη του Boeing 777-2H6ER των Μαλαισιανών αερογραμμών που εκτελούσε την πτήση Άμστερνταμ – Κουάλα Λουμπούρ (πτήση MH17). Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό, πως το συγκεκριμένο αεροπλάνο συνετρίβη βόρεια της πόλης Τορέζ στην περιφέρεια του Ντόνετσκ, κοντά στα σύνορα Ουκρανίας – Ρωσίας. Συνολικά, 298 άνθρωποι έχασαν τότε, τη ζωή τους.

Ας μην ξεχνάμε φυσικά, πως τον Αύγουστο 2020, ο Ρώσος επικριτής του Κρεμλίνου και ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Αλεξέι Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με το νευροτοξικό παράγοντα Νοβιτσόκ και νοσηλεύτηκε σε σοβαρή κατάσταση.

Σε όλα αυτά, η Γερμανία «έκανε τα στραβά μάτια» και έβρισκε πάντοτε, έναν τρόπο για να συγχωρεί τη Ρωσία. Σύμφωνα μάλιστα, με το Politico, αυτή η «ανοχή» στα παραπτώματα της Ρωσίας – η ανεπίσημη δηλαδή, πολιτική που έχει αποφασίσει να υιοθετήσει η Γερμανία για τον «καλό της φίλο της στα ανατολικά», έδωσε το ελεύθερο στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, να υλοποιήσει τα μεγαλόπνοα σχέδιά του εισβάλλοντας τελικά, στην Ουκρανία.

Η εξελίξεις γύρω από το Ουκρανικό ζήτημα, φουντώνουν τα σενάρια για αυτό που πολλοί φοβούνται ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «η κατάρρευση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης» μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Οι εξελίξεις τις τελευταίες ημέρες ήταν καταιγιστικές. Ο Πούτιν χαρακτήρισε ανεξάρτητες τις αποσχισθείσες περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ ενώ παράλληλα, έστελνε στρατεύματα στις δύο αυτές περιοχές προοικονομώντας την εισβολή στην Ουκρανία. Από το στρατόπεδο της Γερμανίας, το μόνο που είδαμε όλο αυτό το διάστημα, ήταν οι πρόσφατες ανακοινώσεις αναφορικά, με το «πάγωμα» της λειτουργίας του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Ήταν ήδη, πολύ αργά

Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά του ατλαντικού, οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και χρόνια, αρνούνται να πιστέψουν ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να είναι πράγματι, τόσο επικίνδυνος όσο αποδείχτηκε.

Παρόλα αυτά, η Γερμανία και η στάση της να εθελοτυφλεί συνεχώς, απέναντι στις αμέτρητες προκλήσεις και παραβιάσεις της Ρωσίας έχουν θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη.

Η αλήθεια είναι ότι στους Γερμανούς αρέσει να διατηρούν ένα θετικό κλίμα με τη Ρωσία. Όπως σημείωσε, ο διευθύνων σύμβουλος της BASF στο «γλέντι» του 2008, η «πλούσια σε ενέργεια Ρωσία» και η «πλούσια σε τεχνολογία Γερμανία» είναι ένα πολύ καλό δίδυμο.

Για τον Πούτιν, το μεγάλο μάθημα από τον πόλεμο της Γεωργίας ήταν ότι ο ρωσικός στρατός δεν ήταν τόσο ικανός όσο νόμιζε, γι’ αυτό αποφάσισε στη συνέχεια, να τον εκσυγχρονίσει με την πολύτιμη βοήθεια… εκ Γερμανίας.

Μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας, αφορούσε την πώληση συστημάτων προσομοίωσης μάχης, συνολικού κόστους 100 εκατομμυρίων ευρώ. Υπό την πίεση των συμμάχων, η γερμανική κυβέρνηση ακύρωσε τελικά τη συμφωνία – αφού είχε παραδοθεί το 95% του εξοπλισμού.

Ακόμη και όταν ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία, το Βερολίνο αρνήθηκε να συμμετάσχει στις κυρώσεις που επέβαλαν τότε, οι ΗΠΑ στη Μόσχα. Τελικά, συμφώνησαν να επιβάλλουν κυρώσεις – μόνο αφού σκοτώθηκαν σχεδόν 300 αθώοι άνθρωποι από την κατάρριψη της πτήσης MH-17.

Στη Γερμανία, όμως, ακόμη και τώρα, κατά την ύστατη στιγμή του πολέμου, βλέπουν τα πράγματα από μία διαφορετική σκοπιά. Ρίχνουν τις ευθύνες στο ΝΑΤΟ. Ο μύθος ότι η Ουάσιγκτον υποσχέθηκε στη Ρωσία να μην επεκτείνει το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά θεωρείται πραγματικότητα, σε πολλές περιοχές της Γερμανίας. Απόψεις που ακούγονται όλο και πιο συχνά, το τελευταίο διάστημα, στη γερμανική δημόσια τηλεόραση.

Ως μέρος της λανθασμένης ισορροπίας που τείνουν να δημιουργούν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης όσον αφορά τη Ρωσία, μέλη της Αριστεράς, ενός κόμματος που γεννήθηκε από το πρώην Κομμουνιστικό Κόμμα της Ανατολικής Γερμανίας, προσκαλούνται συχνά σε ειδησεογραφικά προγράμματα και εκπομπές και συζητούν για το Ουκρανικό ζήτημα.

«Το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί, όχι η Ρωσία», είπε ο Σεβίμ Νταγκντέλεν, ηγετικό στέλεχος της Αριστεράς την περασμένη εβδομάδα. Αν και μπορεί να είναι εύκολο για το μη παθητικό κοινό να απορρίψει αυτούς τους ισχυρισμούς χαρακτηρίζοντάς τους παράλογους, η συνεχής επανάληψη τους σε ένα κοινό εκατομμυρίων πολιτών, βοήθησε τη Ρωσία να διχάσει τη γερμανική κοινή γνώμη.

Περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς δεν επιθυμούν η Ουκρανία να ενταχθεί σύντομα στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, τα 2/3 των Γερμανών υποστήριξαν τη θέση για τη λειτουργία του Nord Stream 2. Από την πλευρά του, βέβαια, ο Πούτιν δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται και πολύ για τον Nord Stream 2.

Το ερώτημα τώρα, είναι εάν η Γερμανία θα εγκαταλείψει τη μεγαλόψυχη στάση της απέναντι στη Ρωσία και εάν θα καθορίσει τις εξελίξεις στη διεθνή σκακιέρα. Την Τρίτη, περίπου 600 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά από τη ρωσική πρεσβεία στο Βερολίνο για να διαμαρτυρηθούν για τη στάση του Κρεμλίνου απέναντι στην Ουκρανία.

Ελληνική Πηγή Δημοσίευσης: newmoney.gr