Προτάσεις για διάβασμα / Η ανάγνωση θέλει χώρο
Οι λίστες, από τη φύση τους, είναι περιοριστικές και περιορισμένες. Η ανάγνωση, από την άλλη, θέλει άνοιγμα, θέλει χώρο για να απλωθεί, να μπορέσει να καλύψει αλλά και να εκφράσει την ποικιλομορφία, τις δυνατότητες, τις προοπτικές. Καμία λίστα και κανένας κατάλογος δεν μπορούν να είναι πλήρεις. Είναι αναγκαστικά ημιτελείς, πόσο μάλλον όταν πολλά από τα βιβλία της, εξαιρετικά πλούσιας σε ποιότητα και ποικιλία, ξενόγλωσσης παραγωγής έχουν κυκλοφορήσει μόνο λίγες μέρες πριν τις γιορτές. Τα καλά βιβλία, όμως, θέλω να πιστεύω ότι βρίσκουν πάντα τον δρόμο τους προς τους αναγνώστες. Όρεξη για ανάγνωση να υπάρχει. Καλά Χριστούγεννα, καλές γιορτές.
Το αριστούργημα του Νομπελίστα Ουίλιαμ Φώκνερ και ένα από τα κορυφαία αμερικανικά μυθιστορήματα, το «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ», κυκλοφορεί σε νέα εξαιρετική μετάφραση-άθλο από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, από τις εκδόσεις Gutenberg. Αυτό το έργο, όπως και το «Η βουή και η μανία» που προηγήθηκε, συνετέλεσαν αποφασιστικά για τη βράβευση του Φώκνερ με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το μακρινό 1949. Ο αναγνώστης καλείται να ανακαλύψει ένα αρχιτεκτόνημα με τις πιο γερές, στέρεες και καλά θεμελιωμένες βάσεις που, βλέποντάς το, η αρχική του εντύπωση είναι πως αιωρείται και πως ανυψώνεται προς τον ουρανό. Φτάνοντας στην τελευταία σελίδα, καταβάλλοντας τον κόπο που χρειάζεται, ανακαλύπτει ότι και ο ίδιος βρίσκεται να αιωρείται σε ύψη άγνωστα και δυσθεώρητα. Αλλά έτσι επιδρούν πάντα τα αριστουργήματα.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί, σε νέα μετάφραση από τον Δημήτρη Δημοκίδη, το εμβληματικό μυθιστόρημα του Χάινριχ Μπελ «Απόψεις ενός κλόουν». Μέσω του σπαρακτικού εσωτερικού μονολόγου τού Χανς, ο Μπελ κατακεραυνώνει την υποκρισία της μεταπολεμικής γερμανικής κοινωνίας και του ξεπλύματος, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, του ναζιστικού καθεστώτος. Ανελέητη όπως πάντα, κοφτερή και βαθιά μελαγχολική η πένα του νομπελίστα (1972).
Το πρώτο μυθιστόρημα «Mary» του Βλαντίμιρ Νομπόκοβ σε μετάφραση Γιώργου- Ίκαρου Μπαμπασάκη επανεκδίδουν οι εκδόσεις Μεταίχμιο, μια συναρπαστική ιστορία για τη νεότητα, τις πρώτες αγάπες και τη νοσταλγία. Η ψυχογραφική δεινότητα, η περίτεχνη σύνθεση της πλοκής, οι κουκίδες με άλλα λόγια που συμπληρώνουν αργά και αναπόδραστα το παζλ, το παιχνίδι με τις λέξεις και τα νοήματα, σήματα κατατεθέν του μετρ Ναμπόκοβ, είναι όλα εδώ.
Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το καινούργιο μυθιστόρημα του Χουάν Γκπεριέλ Βάσκες «Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω». Ο Βάσκες γίνεται ο διαμεσολαβητής αφήνοντας τον σκηνοθέτη Σέρχιο Καμπρέρα να αφηγηθεί την ιστορία τριών γενιών της οικογένειάς του, από τον ισπανικό εμφύλιο έως την αυτοεξορία του παππού του στη Λατινική Αμερική και από την Πολιτιστική Επανάσταση της Κίνας έως τα ένοπλα αντάρτικα της δεκαετίας του 1970. Και με τα λόγια του μεταφραστή του έργου Αχιλλέα Κυριακίδη: «Μετά από μόλις είκοσι χρόνια που εμφανίστηκε στα ανθηρά νοτιοαμερικανικά γράμματα, ο Βάσκες καταθέτει το έργο της απόλυτης ωριμότητάς του, ένα παραμύθι που δεν είναι παραμύθι, αλλά η σεβαστικά αμερόληπτη καταγραφή μιας ζωής σαν παραμύθι».
Γράφει η σπουδαία Ναντίν Γκόρντιμερ στο επίμετρο της νουβέλας του Τζόζεφ Ροθ «Ο σταθμάρχης Φαλμεράιερ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα σε θαυμάσια μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου: «Τα έργα στα οποία εγώ επιστρέφω μοιάζουν μέρη ενός και μόνο ασύγκριτου έργου∙ είναι το 'Εμβατήριο του Ραντέτσκι', η 'Κρύπτη των Καπουτσίνων' και ίσως το πιο σπουδαίο διήγημα που γράφτηκε ποτέ - εφάμιλλο, αν όχι ανώτερο, ακόμα και των διηγημάτων του Τσέχοφ: εννοώ τον ‘Σταθμάρχη Φαλμεράιερ’».
Ο Ροθ μας βάζει μέσα στο μυαλό, μέσα στην ψυχή του Φαλμεράιερ. Τον ακολουθεί, τον αφουγκράζεται, ξεδιπλώνει τις πιο κρυφές, τις πιο βαθιές σκέψεις του, κάθε διαβάθμιση των συναισθημάτων του μέσα σε έναν κόσμο ρευστό, διαρκώς μεταβαλλόμενο - αυτόν που τόσο καλά γνωρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας. Η καθηλωτική ατμόσφαιρα που δημιουργεί συνεγείρει. Ο έρωτας που γεννιέται μέσω μιας καταστροφής, μέσα στα συντρίμμια του πολέμου, που είναι ο ίδιος ζωή και θάνατος μαζί. Μέσα σε λίγες σελίδες: με ένταση, απαράμιλλη ακρίβεια και πάθος.
Μετά «Τις οδηγίες για οικιακές βοηθούς», από τις εκδόσεις Στερέωμα κυκλοφορεί άλλη μία συγκλονιστική συλλογή διηγημάτων της Αμερικανίδας Λουτσία Μπέρλιν -«το καλύτερα φυλαγμένο μυστικό της Αμερικής» την αποκάλεσε η κριτική- με τον τίτλο «Βράδυ στον παράδεισο» σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά. Τα αυτοβιογραφικά στη ρίζα τους είκοσι δύο σκληρά διηγήματα της συλλογής, γεμάτα χιούμορ και υπαρξιακή αναζήτηση, αναπλάθουν και μετουσιώνουν μια ζωή που στιγματίστηκε από την αστάθεια και τις απανωτές ανατροπές. Η Μπέρλιν στέκεται επάξια δίπλα σε έναν Ρέιμοντ Κάρβερ και μια Άλις Μονρό.
Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορεί το μοναδικό μυθιστόρημα του Πέδρο Λεμεμπέλ -ο οποίος συστηνόταν ως «φτωχός, κουμουνιστής και αδελφή»-, με τον τίτλο «Φοβάμαι, ταυρομάχε», σε πολύ καλή μετάφραση του Κώστα Αθανασίου. Ένα σπουδαίο πολιτικό μυθιστόρημα για τη σχέση έρωτα και επανάστασης στη Χιλή του Πινοσέτ από μια πολυσχιδή προσωπικότητα που μισούσε και αντιμαχόταν οποιαδήποτε -πολιτική, αισθητική, ερωτική- έκφραση εξουσίας.
Άγνωστα εν πολλοίς, τα περισσότερα από τα πεζά που απαρτίζουν τη συλλογή διηγημάτων «Γιοζεφίνε η αοιδός» του σπουδαίου Φραντς Κάφκα, η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, σε μετάφραση Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. Κείμενα ολιγόλογα, ρευστά, πυκνά, ειρωνικά, αποκαλυπτικά, βρίθουν από εικόνες και νοήματα. Κομψοτεχνήματα από έναν μοναδικό μάστορα της γραφής.
Από τις εκδόσεις Αντίποδες κυκλοφορεί το βιβλίο -μπορεί να διαβαστεί τόσο ως συλλογή διηγημάτων όσο και ως σπονδυλωτό μυθιστόρημα- της, γεννημένης το 1980 στο Γκράιφσβαλντ της Ανατολικής Γερμανίας, Γιούντιτ Σαλάνσκ «Κατάλογος απολεσθέντων», σε εξαιρετική μετάφραση του Γιάννη Καλιφατίδη. Μέσω της καταλογογράφησης όσων πλέον έχουν χαθεί, η μελαγχολική ματιά της Σαλάνσκ ακροβατεί μεταξύ μνήμης και λήθης. Κείμενα αφοπλιστικού πλούτου και ακρίβειας και μεγάλης αφηγηματικής δεινότητας.
Μετά το εξαιρετικό «Σκίτσα ενός καλοκαιριού» κυκλοφορεί, πάλι από τις εκδόσεις Κριτική, το νέο μυθιστόρημα του Αντρέ Κούμπιτσεκ «Η αξέχαστη χρονιά της αναρχίας», σε μετάφραση Απόστολου Στραγαλινού. Απρίλιος 1990, η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας διαλύεται, ανατέλλει μια νέα εποχή με τις δικές της δυνατότητες, αλλά και τα δικά της ερωτήματα. Τι συμβαίνει με τους ανθρώπους όταν τους κατακλύζει η Ιστορία; Ποια είναι η πραγματική ελευθερία και ποιο το κόστος της; Ένα συγκινητικό, ανάλαφρο βιβλίο, γραμμένο με χιούμορ και πίστη στη δύναμη της αγάπης.
«Ένα επιβλητικό ορόσημο του μεταπολεμικού ρεαλισμού», όπως το χαρακτήρισε ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, είναι το δράμα δωματίου της Αμερικανίδας Πόλα Φοξ «Πρόσωπα σε απόγνωση» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση Ρένας Χατχούτ. Η πρόζα της Φοξ είναι αριστουργηματική: πυκνή, ακριβής, πολυσήμαντη, προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις, καθώς δεν ανοίγει εύκολα τα χαρτιά της, αλλά, σίγουρα, έχει πάντα τον άσο στο μανίκι.
Γιος ανθρακωρύχου ο ίδιος, ο Χιλιανός Μπαλδομέρο Λίγιο, στη συλλογή διηγημάτων «Ο λάκκος του διαβόλου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ενύπνιο σε μετάφραση Σταμάτη Πολενάκη, επηρεασμένος αλλά και συνομιλώντας με το αντίστοιχης θεματολογίας «Ζερμινάλ» του Εμίλ Ζολά, μας μεταφέρει στις αρχές του προηγούμενου αιώνα γράφοντας με συγκλονιστικό, ευθύβολο και σπαρακτικό τρόπο για τις κακουχίες που υφίστανται οι εργάτες του ανθρακωρυχείου της πόλης Λότα στη Βόρεια Χιλή.
Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορεί η ιδιότυπη «συλλογική» αυτοβιογραφία της σημαντικής Ανί Ερνό με τον τίτλο «Τα χρόνια» σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη. Αναμνήσεις, γεγονότα, σκέψεις και όνειρα μέσα σε έναν κόσμο ρευστό, όπου ο χρόνος ξοδεύεται και προσπερνά δίχως να υπολογίζει κανέναν. Βουτιά στα έγκατα της ψυχής, συναισθηματική νοημοσύνη στα ύψη, γλώσσα που σφάζει με τον υπαινιγμό της.
Τον Γκαουστίν, τον ήρωα και alter ego του Γκεόργκι Γκοσποντίνοβ, απαντάμε και σ’ αυτό το, σπουδαίο, μυθιστόρημα με τον τίτλο «Χρονοκαταφύγιο» -βραβευμένο με το Κρατικό Βραβείο Βουλγαρίας 2021- που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση Αλεξάνδρας Ιωαννίδου. Παρόν, παρελθόν και μέλλον αξεδιάλυτα και μια περίτεχνη, αποσπασματική πρόζα, έμπλεη τρυφερότητας, μελαγχολίας και χιούμορ.
Το «Neverhome» του Λερντ Χαντ που κυκλοφορεί, σε μετάφραση Χρήστου Οικονόμου, από τις εκδόσεις Πόλις είναι ένα σύντομο, ιδιαιτέρως πυκνό μυθιστόρημα, με μια πρόζα αφοπλιστικής λιτότητας και γνήσιου λυρισμού, το οποίο επιχειρεί την αντιστροφή του μύθου της «Οδύσσειας» με φόντο τον αιματοβαμμένο αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Σκληρός ρεαλισμός και ονειρώδεις περιγραφές σε μια αρμονική χορογραφία που εντυπωσιάζει.
Το διήγημα του Ουίλιαμ Φώκνερ «Κόκκινα φύλλα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη σε μετάφραση Γιάννη Παλαβού, είναι το πρώτο έργο του που εκτυλίσσεται στην επινοημένη κομητεία Γιοκναπατάουφα, με τη δουλοκτησία να βρίσκεται στο κέντρο του. Ένα διήγημα για φυγάδες και διώκτες, για αποικιοκράτες εκφυλισμένους Ινδιάνους σαν αντεστραμμένους λευκούς, για τη βία και το αναπότρεπτο του θανάτου. Ένα απολαυστικό κείμενο γεμάτο συμβολισμούς, με τον τρόπο του μεγάλου Αμερικανού.
Το πρώτο μυθιστόρημα του κορυφαίου σύγχρονου Αμερικανού Ντον ΝτεΛίλο, «Americana», σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου, κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg. Η αποσύνθεση του αμερικανικού ονείρου σε μια νευρώδη, ειρωνική, μεγαλειώδη αφήγηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου