«Θα υπάρξουν δυσκολίες για να περάσουν οι νόμοι που θέλουμε. Θέλουμε να φτιάξουν ένα δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, να δώσουμε ένα τέλος στο ασφαλιστικό Πινοσέτ»
«Η ιστορική νίκη του Γκαμπριέλ Μπόρικ έκλεισε τη σκοτεινή περίοδο της δικτατορίας και την περίοδο της μετα-δικτατορίας που ακολούθησε. Τώρα ανοίγει ο δρόμος για ένα δημοκρατικό σύνταγμα, ένα δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, τη δημόσια Υγεία και την Παιδεία. Την Κυριακή το «μοντέλο Πινοσέτ» πέθανε στις κάλπες» τόνισε στην ΑΥΓΗ ο Πέδρο Βακούνια, ο Χιλιανός ποιητής, ηθοποιός, παραγωγός του θεάτρου και της τηλεόρασης.
Ο Βακούνια, που αποχώρησε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα το 2017 και παραμείνει ανεξάρτητος αριστερός, είχε βρει καταφύγιο από τη χούντα του Πινοσέτ στη μεταδικτατορική Ελλάδα και ήρθε σε επαφή με την ελληνική γλώσσα και κουλτούρα. Για τον λόγο αυτόν είναι γνωστός στον ισπανόφωνο κόσμο για τις μεταφράσεις έργων των Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου και Ευριπίδη. Στο Σαντιάγκο ήταν καθηγητής Ιστορίας του Αρχαιοελληνικού Θεάτρου.
* Πώς φτάσατε στην ιστορική νίκη του Μπόρικ;
H ιστορική νίκη του Μπόρικ δεν ήρθε από μόνη της. Αποτέλεσε τον καρπό των αγώνων που ξεκίνησαν το 2011 από το φοιτητικό κίνημα που συμμετείχε υπέρ της δημόσιας δωρεάν Παιδείας. Υπήρξε μια κινηματική ώθηση που οδήγησε, στις 19 Οκτωβρίου 2019, στην έκρηξη της μεγάλης κοινωνικής κρίσης με αφορμή την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων στο μετρό. Οι τεράστιες και πολύμηνες μαζικές κινητοποιήσεις όλα αυτά τα χρόνια έριξαν τον ψευδοδημοκρατικό μανδύα του νεοφιλελευθερισμού.
* Που κόστισε ζωές, αίμα και θυσίες...
Κόστισε πολλές ζωές και αίμα και πάρα πολλές θυσίες, αφού είχαμε εκατοντάδες άτομα που έχασαν την όρασή τους από τις πλαστικές σφαίρες της αστυνομίας, χιλιάδες συλλήψεις και απερίγραπτες σκηνές βίας εναντίον των ατόμων που προσήγαν ή συνελάμβαναν, και κυρίως εναντίον των γυναικών.
Η πόλωση συνεχίστηκε από τότε και εκφράστηκε στον πρώτο γύρο των εκλογών, με τον ακροδεξιό απόγονο ναζί Καστ να έρχεται πρώτος και τον φίλο και σύντροφό μας Γκαμπριέλ Μπόρικ να έρχεται δεύτερος. Ο Μπόρικ ήταν ηγετικό στέλεχος του φοιτητικού κινήματος και προέρχεται από τη νοτιότερη πόλη της Χιλής.
Είχαμε φοβηθεί όλοι μας όταν θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τον δεύτερο γύρο σε αυτές τις συνθήκες, γιατί βλέπαμε μια μεγάλη επίθεση από τη Δεξιά με fake news, με τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, με την αντικομμουνιστική προπαγάνδα, δεδομένου ότι η δικτατορία κατάφερε να περάσει μέσα σε πολλούς ανθρώπους τον φόβο και το μίσος κατά του κομμουνισμού και του Κ.Κ. της Χιλής, που στήριξε από την αρχή τον Μπόρικ.
Το Κ.Κ. της Χιλής το κατάλαβε αυτό και, παρ' όλο που είναι μέλος του συνασπισμού που στήριξε την υποψηφιότητα του Μπόρικ, τραβήχτηκε λίγο πίσω και δεν ήταν τόσο εμφανές στην προεκλογική εκστρατεία, δείχνοντας μεγάλη ωριμότητα για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
* Πώς ζήσατε την ημέρα των εκλογών;
Με τη γυναίκα μου ήμασταν εκλογικοί αντιπρόσωποι του Μπόρικ σε μια πολύ δεξιά συνοικία του Σαντιάγκο. Φοβόμασταν για το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά, όταν είδαμε τα χαμόγελα του δημοκρατικού κόσμου στην αυλή του σχολείου όπου ήμασταν αντιπρόσωποι και αρχίσαμε να ακούμε τα πρώτα κλάξον των αυτοκινήτων, αρχίσαμε να κλαίμε και οι δύο. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι σημαίνει αυτό για εμάς, όπως εγώ που ήμουν μόλις 16 ετών όταν έγινε το πραξικόπημα. Μία ώρα μετά το κλείσιμο της κάλπης μάθαμε πως είχαμε κερδίσει. Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι τα είχαμε καταφέρει. Μετά βλέπαμε όλο αυτόν τον κόσμο με τα αυτοκίνητα ή με τα πόδια να πηγαίνει προς το κέντρο για να γιορτάσει.
* Ποιο είναι το μήνυμα της νίκης του Μπόρικ;
Ότι επιτέλους τελειώνει η μαύρη περίοδος της δικτατορίας και της μετα-δικτατορίας του Πινοσέτ. Όλη αυτή περίοδος, που στην Ελλάδα αποκαλέσατε μεταπολίτευση και που στη Χιλή κράτησε πάρα πολύ καιρό, τελείωσε οριστικά και με τον καλύτερο τρόπο με την είσοδο πολύ νέων ανθρώπων στα ηνία της χώρας μας. Είναι πολύ σημαντικό το ότι θα κυβερνήσει μια νέα γενιά, η νέα γενιά. Εμείς οι παλαιότεροι αφήσαμε τους νέους να πάνε μπροστά και θέλουμε να μας καθοδηγούν, γιατί είναι όλοι τους γεμάτοι ενθουσιασμό και ελπίδα, έχουν μια μεγαλόψυχη στάση στη ζωή και οράματα για να κάνουν αυτά που θέλουν.
Ξέρουμε ότι θα είναι πάρα πολύ δύσκολο, γιατί με την πανδημία η οικονομία μας έχει δεχθεί πλήγματα. Στο Κοινοβούλιο οι προοδευτικές, αριστερές και κεντροαριστερές δυνάμεις έχουν την ίδια δύναμη με τις δεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις, ελέγχοντας ο καθένας τους περίπου το 50% των βουλευτών και των γερουσιαστών. Θα υπάρξουν δυσκολίες για να περάσουν οι νόμοι που θέλουμε. Οι αλλαγές, όμως, χρειάζεται να νομοθετηθούν.
Θέλουμε να φτιάξουμε ένα δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, να δώσουμε ένα τέλος στον ασφαλιστικό του Πινοσέτ. Η νίκη του Μπόρικ διευκολύνει τη διαμόρφωση ενός προοδευτικού συντάγματος, γιατί η Δεξιά προσπάθησε να ελέγξει την Εθνοσυνέλευση που θα επεξεργαστεί το νέο σύνταγμα. Η νέα κυβέρνηση θα υπερασπιστεί και θα κάνει σημαία της τη δημοκρατική συνταγματική μεταρρύθμιση και τη Συνταγματική Συνέλευση για να απελευθερώσει τη χώρα από το σύνταγμα του Πινοσέτ. Σήμερα είμαστε παγιδευμένοι και σε κατάσταση ομηρείας από το σύνταγμα του Πινοσέτ και δεν μπορούμε να αλλάξουμε πολλά πράγματα.
Η δημοκρατική συνταγματική μεταρρύθμιση είναι η μόνη που θα αλλάξει πραγματικά τη Χιλή και θα μας ανοίξει έναν καινούργιο κόσμο με περισσότερες ελπίδες, περισσότερη ισότητα και με πραγματική συμμετοχή του λαού για να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο μέλλον. Η εκλογή του Μπόρικ αποτελεί εγγύηση γιατί θα το προστατεύσει, γιατί έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πολύ κακή και αδίστακτη Δεξιά, που μοιάζει αρκετά με την ελληνική Δεξιά.
* Σχεδόν 60% ήταν ένα μεγάλο ποσοστό...
Εκλέχθηκε με μεγάλη πλειοψηφία, αλλά βρισκόμαστε μονίμως σε ετοιμότητα και πρέπει να προσέχουμε ακόμη και την παραμικρή προβοκάτσια. Πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί σε αυτό. Σήμερα όλοι τους κάνουν τους δημοκράτες και δίνουν τις ευχές τους στον Μπόρικ, ενώ ξέρουμε ότι σε λίγο θα αρχίσουν οι συνωμοσίες, οι προβοκάτσιες, να τον υποσκάπτουν. Είμαι σίγουρος γι' αυτό.
* Οι Χριστιανοδημοκράτες και οι δημοκρατικοί κεντρώοι, για παράδειγμα, ή τα αριστερά και προοδευτικά κόμματα θα τον στηρίξουν στη Βουλή;
Οι Χριστιανοδημοκράτες που εκφράστηκαν μέχρι σήμερα δήλωσαν την προθυμία τους να στηρίξουν την κυβέρνηση του Μπόρικ χωρίς να ζητήσουν κανένα αντάλλαγμα, δεδομένου ότι το κόμμα τους είναι χωρισμένο σε ένα περισσότερο κοινωνικό και πιο φιλελεύθερο τμήμα. Όλα τα κόμματα της Κεντροαριστεράς θα στηρίξουν την κυβέρνηση του Μπόρικ.
Έως ένα σημείο έγινε ολοφάνερο ότι η Χιλή χρειάζεται μεγάλες αλλαγές. Ακόμη και οι δεξιοί το είχαν καταλάβει, μόνο που ήθελαν αυτές οι αλλαγές να γίνουν μέσα στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο, μια μεγαλύτερη «ισότητα» στο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου συστήματος. Θα πρέπει να προχωρήσουμε αργά αλλά σταθερά μπροστά, γιατί μπορεί να έχουμε πίσω μας μια μεγάλη δύναμη, αλλά δεν έχουμε ουσιαστικά ένα ευνοϊκό Κοινοβούλιο.
* Ανάμεσά σας υπάρχει η αίσθηση της σημασίας της νίκης του Μπόρικ για όλους τους προοδευτικούς, δημοκρατικούς και αριστερούς ανθρώπους όλου του κόσμου;
Βέβαια και το ξέρουμε, και ξέρουμε ότι χαιρόμαστε όλοι μαζί. Η Χιλή την Κυριακή επέστρεψε στη δεκαετία του 1970. Είχαμε μια τεράστια λαϊκή κινητοποίηση που θύμισε άλλες, καλές εποχές. Ο λαός μας κατάλαβε ότι υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να εκλεγεί ένας ακροδεξιός απόγονος ναζί και νοσταλγός του Πινοσέτ στην Προεδρία της χώρας. Ο λαός μας ένιωσε τον φόβο της επιστροφής στο σκοτάδι της δικτατορίας από τον Καστ.
Την Κυριακή, για παράδειγμα, δεν λειτούργησαν ουσιαστικά οι συγκοινωνίες, αλλά πολύς κόσμος περπάτησε μία ή και δύο ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο, γιατί έχουμε καλοκαίρι, με 35 βαθμούς θερμοκρασία, για να πάει να ψηφίσει, για να πάει να κλείσει τον δρόμο στον πινοσετισμό. Στον δεύτερο γύρο είχαμε τη μεγαλύτερη συμμετοχή στις εκλογές από τότε που καταργήθηκε η υποχρεωτική ψηφοφορία.
Οι μεγαλύτεροι την Κυριακή είδαμε την ίδια λαϊκή κινητοποίηση που είχαμε δει το 1970 με την εκλογή του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Την Κυριακή που πέρασε, όπως το 1970, ο οργανωμένος και ανοργάνωτος λαός έδωσε μια μεγάλη δημοκρατική ώθηση στη χώρα μας. Η μεγάλη συμμετοχή στις κάλπες έκρινε το αποτέλεσμα και πιστεύω ότι από εδώ και πέρα η συμμετοχή του κόσμου θα καθορίζει τις εξελίξεις.
Η Δεξιά της Χιλής δεν ήθελε ποτέ τη συμμετοχή του λαού στις αποφάσεις και είναι πολύ πρωτόγονη, θα έλεγα του 19ου αιώνα, για να αποδεχθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο του λαού και του κόσμου. Φοβάται εύκολα και αντιδρά φοβισμένα και βίαια. Αυτός είναι ο προσωπικός μου φόβος.
Δεν ξέρω εάν ο κόσμος, μετά την καταστροφή της Παιδείας από τον Πινοσέτ, θα έχει την ικανότητα και την παιδεία για να καταλάβει τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ο Μπόρικ, ειδικά τον πρώτο καιρό, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που δημιούργησε η πανδημία και της ισχυρής αντιπολίτευσης που θα αντιμετωπίσει από τις δυνάμεις της Δεξιάς. Έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση για ένα καλύτερο μέλλον, που ταυτόχρονα είναι πολύ επισφαλές.
* Θα υπάρξει αυτή τη φορά μια CIA για να ανατρέψει το μέλλον της Χιλής;
Αυτό δεν το ξέρουμε! Οι ΗΠΑ θεωρούν πάντα τη Λατινική Αμερική αυλή τους. Έχουν πάντα ένα μάτι τους να μας παρακολουθεί και πάντα θα προσπαθούν να μας καθοδηγούν. Κανείς μας δεν μπορεί να ξεχάσει τι έγινε όταν είχαμε έναν άλλο αριστερό Πρόεδρο. Την Τρίτη του πραξικοπήματος, την 11η Σεπτεμβρίου 1973, έπρεπε να είμαι στο «Υαλουργείο της Χιλής» σε γενική συνέλευση με τους εργαζόμενους για να δούμε πώς θα αντιδρούσαμε σε ένα πραξικόπημα. Δεν έφθασα ποτέ, γιατί ο Πινοσέτ είχε βγάλει τα τανκς στους δρόμους και είμαι ζωντανός γιατί δεν έφθασα, γιατί πολλοί εργάτες δολοφονήθηκαν ή σκοτώθηκαν επειδή αντέδρασαν.
Σήμερα, στα 65 χρόνια μου, νιώθω μεγάλη συγκίνηση και λατρεύω τους νέους ανθρώπους που μπόρεσαν να κάνουν τους πόθους μας πραγματικότητα. Με αυτά που ζήσαμε, έχω πάντα έναν φόβο μέσα μου. Θα ήθελα να αγκαλιάσω όλους τους φίλους και συντρόφους στην Ελλάδα για να τους πως ότι είμαστε ακόμη εδώ, όρθιοι και προχωράμε και συνεχίζουμε να κάνουμε αυτό που αρχίσαμε. Κάποτε μας έκλεψαν με τη βία το όνειρο να χτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο, αλλά γι' αυτό σήμερα θα κάνουμε τα πάντα για να επιτρέψουμε στον Μπόρικ να το κάνει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου