Καθαρόαιμα αστυνομικά: Τα καλύτερα των τελευταίων μηνών
Στην κατηγορία της αστυνομικής λογοτεχνίας οι νέες εκδόσεις δεν σταματούν όλο τον χρόνο. Τους τελευταίους μήνες οι καλοί τίτλοι πλήθυναν και μια επιλογή ήταν επιβεβλημένη. Δεκαέξι μυθιστορήματα εγχώριας και εισαγόμενης παραγωγής και μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη.
Της Χίλντας Παπαδημητρίου
Το κτήνος πρέπει να πεθάνει (μτφρ. Δημήτρης Αρβανίτης, εκδ. Αλεξάνδρεια) του Nicholas Blake
«Ο αναγνωρισμένος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Φρανκ Κερνς σχεδιάζει τον τέλειο φόνο – ένα φόνο που θα διαπράξει ο ίδιος. Σκοπεύει να σκοτώσει τον ασυνείδητο οδηγό που έγινε η αιτία θανάτου του μικρού παιδιού του. Όταν όμως το υποψήφιο θύμα του βρίσκεται νεκρό και ο Κερνς είναι ο κύριος ύποπτος, ο συγγραφέας επιμένει ότι τον έχουν παγιδέψει. Ένας παλιός φίλος τού Κερνς καλεί τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊζ, που πρέπει να διαλευκάνει ένα σατανικά σχεδιασμένο έγκλημα για να ανακαλύψει τι πραγματικά συνέβη στον Τζωρτζ Ράτερι».
Κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα της Χρυσής Εποχής του είδους, το οποίο έγραψε ο Ιρλανδός ποιητής Σέσιλ Ντέι-Λιούις το 1938, με ψευδώνυμο. Είναι το τέταρτο της σειράς δεκάξι βιβλίων με ήρωα τον Νάιτζελ Στρέιντζγουεϊς, έναν τζέντλεμαν ιδιωτικό ερευνητή και περιγράφει με αριστοτεχνικό τρόπο την εμμονή του Φρανκ Κερνς να εκδικηθεί τον δολοφόνο του εξάχρονου γιου του. Ενώ όμως καταγράφει στο ημερολόγιό του πώς θα ανακαλύψει τον ασυνείδητο οδηγό και πώς θα τον τιμωρήσει, εκείνος βρίσκεται νεκρός και ο Κερνς κατηγορούμενος για τον φόνο του. Τότε θα μπει στην ιστορία ο ντετέκτιβ Στρέιντζγουεϊς, ο οποίος με τη γνωστή μέθοδο του Ηρακλή Πουαρό θα επιλέξει τον δολοφόνο μέσα από πολλούς υπόπτους. Το εν λόγω βιβλίο, το οποίο έχει γυριστεί ταινία από τον Γάλλο σκηνοθέτη Κλοντ Σαμπρόλ, είναι δείγμα του καθαρά λογοτεχνικού αστυνομικού είδους που γραφόταν στην Αγγλία την προπολεμική περίοδο. Η άχρηστη πληροφορία της μέρας: ο συγγραφέας ήταν πατέρας του ηθοποιού Ντάνιελ Ντέι-Λιούις.
Θανάσιμο αμάρτημα (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου, εκδ. Πατάκη) του Κάρλο Λουκαρέλλι
«Υπάρχει ένα μελανό σημείο στο παρελθόν του επιθεωρητή Ντε Λούκα, κι αυτό γίνεται η αιτία να πέσει θύμα εκβιασμού. Είναι το θανάσιμο αμάρτημά του, με αποτέλεσμα ο επιθεωρητής να αρχίσει να καταδιώκει τον ίδιο του τον εαυτό. Το διάστημα μεταξύ 25 Ιουλίου και 8 Σεπτεμβρίου 1943 είναι μια ταραγμένη περίοδος για την Ιταλία. Ο Μουσσολίνι αποπέμπεται από την εξουσία και, σύντομα, η Ιταλία βρίσκεται υπό σκληρή γερμανική κατοχή. Μέσα στο χάος εκείνων των ημερών, ο Ντε Λούκα, που εργάζεται στο Εγκληματολογικό της Μπολόνια, αναλαμβάνει μια έρευνα σχετικά με ένα ακέφαλο σώμα – κάτι που είναι ταυτόχρονα απλό και περίπλοκο. Απλό, γιατί πρόκειται για ανθρωποκτονία, απαιτεί λοιπόν έρευνα, τη συνήθη δουλειά λαγωνικού. Περίπλοκο, επειδή η ιστορία λαμβάνει σύντομα πολιτικές προεκτάσεις που, δεδομένης της συγκυρίας, γίνονται πολύ επικίνδυνες. Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση πρέπει να εξιχνιαστεί, έτσι είναι η φύση του Ντε Λούκα. Ακόμα και με το τίμημα να δεχτεί έναν συμβιβασμό...»
Ο Κάρλο Λουκαρέλλι, γνωστός από την Τριλογία του Φασισμού, είναι ο δημιουργός του επιθεωρητή Ντα Λούκα, «του πιο έξυπνου αστυνομικού σε όλη την Ιταλία». Οι περισσότερες περιπέτειες του Ντα Λούκα εκτυλίσσονται στα χρόνια του Μουσολίνι, στο Θανάσιμο Αμάρτημα όμως η Ιταλία βρίσκεται υπό τη σκληρή γερμανική κατοχή. Και ο Ντα Λούκα, ο οποίος αποφεύγει να βλέπει πολιτικές διαστάσεις στις υποθέσεις που επιλύει, θα μπλέξει άσχημα όταν του αναθέτουν την εξιχνίαση της δολοφονίας δύο πτωμάτων που βρέθηκαν απανθρακωμένα σε μια σπηλιά. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κάποια στοιχεία του hardboiled, τα οποία φυτεύει με επιτυχία στην περιοχή της Εμίλια-Ρομάνα, και στην έδρα του Ντα Λούκα, την Μπολόνια.
Η Ελένα ξέρει (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora) της Κλαούδια Πινιέϊρα
«Όλοι πιστεύουν ότι η Ρίτα αυτοκτόνησε. Όλοι, εκτός από την Ελένα, τη μητέρα της. Επειδή η Ελένα ξέρει. Επειδή η Ελένα, όπως κάθε μητέρα, είναι γεμάτη βεβαιότητες που οδηγούν σε αβεβαιότητες. Ένα δύσκολο ταξίδι προς την πρωτεύουσα, ένα παλιό χρέος και μια αποκαλυπτική συζήτηση συνθέτουν αυτό το σπαρακτικό μυθιστόρημα που αποκαλύπτει τον κρυμμένο αυταρχισμό κάθε υποκριτικής κοινωνίας. Η θηλυκή υποκειμενικότητα, το γυναικείο σώμα και τα καταπιεστικά δεσμά του αποκτούν διαβρωτική δύναμη μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος Η Ελένα Ξέρει, οδηγώντας μια μάνα και μια κόρη σε μια συνύπαρξη σκληρά οριακή και τραγικά ανθρώπινη. Με γραφή διαυγή και αβίαστη, η Πινιέιρο σκιαγραφεί καταστάσεις και χαρακτήρες που γεννούν ερωτήματα δίχως εύκολες ή βολικές απαντήσεις. Χρησιμοποιεί τόσο την καταγγελία όσο και το χιούμορ με μια φαινομενική φυσικότητα που κρύβει την εκπληκτική ικανότητα να κατανοεί και να εξηγεί την ανθρώπινη φύση, να κάνει απλό το δύσκολο να ειπωθεί. Σε δημιουργικό διάλογο με την Πατρίτσια Χάισμιθ, τη Ρουθ Ρέντελ, αλλά και τον Μανουέλ Πουίχ, σκηνοθετεί μια παράσταση τραγική και κωμική συγχρόνως, με πρωταγωνιστές τη ζωή και το θάνατο, την αρρώστια και την ελπίδα».
Τυπικό δείγμα του Latin Noir, του νουάρ που γράφεται από τη δεκαετία του ’70 και μετά σε όλη τη Λατινική Αμερική. Το είδος που γεννήθηκε όχι επειδή κάποιος ιδιοφυής ερευνητής βρίσκει μια αφορμή για να επιδείξει την εξυπνάδα του, αλλά σαν μια προσπάθεια των συγγραφέων να αποτυπώσουν πώς στις χώρες τους το έγκλημα, κατά κύριο λόγο, διαπράττεται από τη διεφθαρμένη εξουσία. Γι’ αυτό στα Latin Noir σχεδόν ποτέ δεν συναντάμε αστυνομικούς, μόνο παρακμιακούς πεισματάρηδες ερευνητές, επαγγελματίες ή μη – ακόμα και μια γυναίκα που πάσχει από Πάρκινσον κινητοποιείται για να μάθει την αλήθεια. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Nación, η Πινιέιρο είναι η τρίτη πιο μεταφρασμένη συγγραφέας της Αργεντινής, μετά τον Μπόρχες και τον Κορτάσαρ.
Mexican Gothic (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Κλειδάριθμος) της Silvia Moreno-Garcia
«Όταν η Νοεμί Ταμποάδα παίρνει ένα απελπισμένο γράμμα από τη νιόπαντρη ξαδέλφη της, η οποία την εκλιπαρεί να τη σώσει από έναν μυστηριώδη κίνδυνο, είναι ολοφάνερο ότι κάτι δεν πηγαίνει καθόλου καλά. Οι σικ τουαλέτες της Νοεμί και το άψογο κραγιόν της ταιριάζουν περισσότερο σε κοκτέιλ πάρτι παρά σε ερασιτέχνη ντετέκτιβ, φεύγει όμως αμέσως για το απομακρυσμένο αρχοντικό στην ύπαιθρο του Μεξικού. Έξυπνη και ανυποχώρητη, η Νοεμί διαθέτει ακλόνητη βούληση, και δεν φοβάται τίποτα. Ούτε τον νέο, απειλητικό και ταυτόχρονα σαγηνευτικό, σύζυγο της ξαδέλφης της, τον Βέρτζιλ Ντόιλ, ούτε τον πατέρα του, Χάουαρντ, τον υπέργηρο πατριάρχη που φαίνεται συνεπαρμένος από τη Νοεμί, ούτε καν το ίδιο το σπίτι, το οποίο αρχίζει να εισβάλλει στα όνειρά της με οράματα βουτηγμένα στο αίμα και την καταστροφή. Μαγνητισμένη από τον τρομακτικό και, παρόλα αυτά, σαγηνευτικό κόσμο του παλιού αρχοντικού, η Νοεμί δεν θα αργήσει να συνειδητοποιήσει ότι της είναι αδύνατον ν' αφήσει αυτό το αινιγματικό σπίτι».
Χρησιμοποιώντας στοιχεία από κλασικά goth βιβλία, η συγγραφέας ανατρέπει τα στερεότυπα της ανήμπορης damsel-in-distress, που περιμένει τη σωτηρία από έναν άντρα, και επενδύει στη γυναικεία αλληλεγγύη. Ωστόσο, όπως συμβαίνει στα σύγχρονα goth που παίζουν με τις συμβάσεις του ψυχολογικού θρίλερ, η εξέλιξη της ιστορίας γίνεται πολύ πιο αιματοβαμμένη από την Τζέιν Έιρ ή τη Ρεβέκκα. Κι έχει χάπι-εντ, κατά κάποιο τρόπο. Η Silvia Moreno-Garcia, Μεξικάνα που ζει πια στον Καναδά, μεταφυτεύει επιτυχημένα ένα είδος ταυτισμένο με την παγερή Αγγλία στις ερημιές και τα άγρια τοπία του Μεξικού.
Ταξί (μτφρ. Δάφνη Χρήστου, εκδ. Μεταίχμιο) του Carlos Zanón
«Ο Σαντίνο είναι ένας μελαγχολικός άντρας που δεν μπορεί να διαχειριστεί την απώλεια ούτε να ξεφύγει από τις εμμονές του, είτε αυτές αφορούν τραγούδια, φίλους, εχθρούς είτε τις στάχτες της γιαγιάς του που τις κουβαλάει στο αυτοκίνητό του. Περιπλανιέται με το ταξί του άσκοπα στη Βαρκελώνη, καθώς διστάζει να επιστρέψει σπίτι του επειδή φοβάται ότι η σύζυγός του, απαυδισμένη από τις απιστίες του θα τον εγκαταλείψει μιας και νιώθει πως δεν τον έχει πια ανάγκη. Δεν είναι σίγουρος για τίποτα – αν θέλει να χωρίσει, αν θέλει να είναι οδηγός ταξί, αν είναι ικανός να αγαπάει, ή αν το μόνο που έχει σημασία είναι να τριγυρνάει στους δρόμους της Βαρκελώνης ακούγοντας την αγαπημένη του μουσική. Η μοίρα όμως τον προορίζει για ντετέκτιβ και δεν μπορεί παρά να αποδεχτεί τον ρόλο αυτό όταν η Σοφία, μια συνάδελφός του, ζητά τη βοήθειά του. Στο ταξί της έχει βρεθεί μια μαύρη τσάντα γεμάτη ναρκωτικά. Τώρα που ταξιτζήδες και ναρκέμποροι την έχουν πάρει στο κατόπι θα καταφέρει ο Σαντίνο να σώσει τη Σοφία; Θα καταφέρει να σώσει τον γάμο του και τον εαυτό του;»
Ο Carlos Zanón είναι από τους συγγραφείς που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν υπάρχουν πράγματι, αν είναι αληθινά όντα κι όχι κατασκευασμένες περσόνες βάσει των εμμονών μας. Και όταν αναφέρομαι σε εμμονές, εννοώ τους Clash, the only band that matters, αλλά και πολλούς άλλους μουσικούς που σφράγισαν το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα· εννοώ την πόλη της Βαρκελώνης και την καταλανική κουλτούρα, τα μεσογειακά αστυνομικά του Μανόλο Μονταλμπάν, την ιδιαιτερότητα του εγκλήματος του Νότου που έχει πολλές αποχρώσεις. Ενίοτε, τα χρώματα που επικρατούν είναι το μαύρο και το κίτρινο των ταξί της πόλης, noir και giallo. Ο ήρωάς του, ο περιπλανώμενος Ζούζε που έχει επιλέξει το όνομα Σαντίνο από λατρεία στο άλμπουμ «Sandinista» των Clash, είναι ένας ταξιτζής που δεν θέλει να είναι ταξιτζής, πάσχει από αϋπνίες και «διαβάζει για να διαβάζει. Διαβάζει για να μη σκέφτεται». Ο συγγραφέας διηγείται μια παραληρηματική ιστορία περιπλάνησης και εμπλοκής σε κάθε λογής παραβατικές περιπέτειες. Όταν μιλάμε για το «σύγχρονο noir», σε τέτοια βιβλία αναφερόμαστε.
Το μυστήριο της αράχνης (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Έρμα) του Paco Ignacio Taibo II
«Τα διηγήματα του Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ που παρουσιάζονται στο ανά χείρας βιβλίο γράφτηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα χρόνων και συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά σε έναν τόμο, αποτελώντας μια γιορτή για τους αναγνώστες. Μέσα από τον ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό τρόπο γραφής του, που τον καθιέρωσε ως έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας, ο Τάιμπο μας παραθέτει ιστορίες αστυνομικές, μυστηρίου, κοινωνικών αγώνων, ιστορίες που αντανακλούν τόσο τα προσωπικά βιώματα του συγγραφέα όσο και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τη ζώσα πραγματικότητα. “Η ιστορία είναι άσκηση πυγμαχίας: σκληρή, στο κεφάλι και γρήγορη. Αυτό που μου αρέσει σε αυτές τις ιστορίες είναι ότι μοιάζουν με χτυπήματα, έτσι ώστε να τις διαβάζεις και να σου αφήνουν την αίσθηση μιας ιστορίες που κλείνεται ξαφνικά στον ίδιο της τον εαυτό” Π.Ι.Τ.».
Τα διηγήματα αυτά προέρχονται από τη συλλογή Cuentos Incompletos, και θυμίζουν σκίτσα με μολύβι σε σχέση με τις μεγάλες πολύχρωμες τοιχογραφίες των μυθιστορημάτων του Τάιμπο. Σχεδόν σε μέγεθος νουβέλας, η πιο μεγάλη ιστορία με τίτλο «Η Μάσκα των Αζτέκων και ο δόκτωρ Νιέμπλα» ξεχωρίζει από τη συλλογή, την οποία κάποιος χαρακτήρισε best of του Τάιμπο. Οτιδήποτε μεταφράζεται από τα γραπτά του Τάιμπο είναι ευπρόσδεκτο και γίνεται δεκτό με αγαλλίαση από τους φανατικούς πιστούς του.[............................................................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Καθαρόαιμα αστυνομικά: Τα καλύτερα των τελευταίων μηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου