Μια άγρια καρδιά που έγινε άσπρη: Ο Γκέοργκ Τρακλ και η κοκαΐνη
Δεν γνώριζε κατά πόσο η συμπεριφορά του ήταν ασυνήθιστη, δεν έπινε αλλά έπαιρνε μεγάλες ποσότητες κοκαΐνης.
Η παρατήρηση αυτή προέρχεται από τον ιατρικό φάκελο του Georg Trakl
***************************************
Γκέοργκ Τρακλ - Βικιπαίδεια
******************************************
και αποτελεί μέρος μιας σύντομης έκθεσης για τις κινήσεις και τη συμπεριφορά του ποιητή ένα μήνα πριν την εισαγωγή του σε ψυχιατρικό νοσοκομείο της Κρακοβίας στις αρχές Οκτωβρίου 1914. Μόλις έξι εβδομάδες νωρίτερα, στα τέλη Αυγούστου, ο 27χρονος Trakl είχε πραγματοποιήσει το σιδηροδρομικό ταξίδι των 1000 χιλιομέτρων από το Ίνσμπρουκ, στο δυτικό άκρο της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, όπου επρόκειτο να τοποθετηθεί ως στρατιωτικός φαρμακοποιός. Η εμπειρία του στο μέτωπο ήταν σύντομη αλλά τραυματική. Κατά τη διάρκεια της μάχης του Γκρόντεκ-Ράβα Ρούσκα στις 8-11 Σεπτεμβρίου, του ανατέθηκε η αποκλειστική φροντίδα ενενήντα βαριά τραυματισμένων στρατιωτών που είχαν καταφύγει σε έναν αχυρώνα, μια αποστολή για την οποία δεν είχε ούτε την εκπαίδευση ούτε τον εξοπλισμό. Όπως αφηγήθηκε αργότερα από το κρεβάτι του νοσοκομείου στην Κρακοβία στον φίλο του και εκδότη του Ludwig von Ficker, όταν ένας από τους τραυματίες έβαλε τέλος στα βάσανά του αυτοπυροβολούμενος στο κεφάλι, ο Trakl βγήκε έξω για να βρεθεί αντιμέτωπος με το θέαμα των ντόπιων αγροτών που κρέμονταν απαγχονισμένοι από τα δέντρα. Ένα βράδυ κατά τη διάρκεια της υποχώρησης των ηττημένων αυστροουγγρικών δυνάμεων προς τα δυτικά, ανήγγειλε και τη δική του πρόθεση να αυτοπυροβοληθεί, αλλά αφοπλίστηκε βιαίως από τους συντρόφους του. Ακολούθησε η μεταγωγή του στις 6 Οκτωβρίου στο νοσοκομείο όπου και πέθανε στις 3 Νοεμβρίου. Ο ιατρικός του φάκελος αναφέρει ως αιτία θανάτου, την εξής: "Suicid durch Cocainintoxication!". Έτσι, με θαυμαστικό.
Aν δεχτούμε ότι οι εικόνες του λευκού χιονιού συμβολίζουν συγκεκαλυμένα την κοκαΐνη στα ποιήματα του Trakl, τότε και ορισμένες εικόνες της ποίησής του μοιάζουν ξεκάθαρα με προμηνύματα της μοίρας του ίδιου του ποιητή.
Όταν η είδηση του θανάτου του Trakl στο ρωσικό μέτωπο έφθασε στη Βιέννη, ο γνωστός διανοούμενος Karl Kraus αντέδρασε υποστηρίζοντας ότι ο ποιητής "δεν ήταν καθόλου θύμα του πολέμου. Μου ήταν πάντα αδιανόητο ότι μπορούσε να ζήσει. Η παραφροσύνη του πάλευε με θεϊκά πράγματα". Υπό το πρίσμα όσων γνωρίζουμε σήμερα για τους τελευταίους μήνες του Trakl, είναι δίκαιο να συμπεράνουμε ότι ο Kraus είχε υποτιμήσει τον ρόλο που διαδραμάτισε ο πόλεμος στον θάνατό του: υπάρχουν πράγματι αδιάσειστοι λόγοι για να τον συγκαταλέξουμε στα πολλά θύματά του. Ωστόσο, η εκτίμηση του Kraus στρέφει την προσοχή στη σημασία άλλων παραγόντων που έκαναν τη διατήρηση του Trakl στη ζωή τόσο εύθραυστη, πολύ πριν το τελευταίο τραγικό επεισόδιο. Η φάση στο μέτωπο δεν αποτελεί ούτε την καταστροφή της αθωότητας ούτε την προδοσία μιας αφελούς πίστης, αλλά μάλλον την επιδείνωση μιας υφιστάμενης ευπάθειας. Πώς πρέπει, λοιπόν, να ερμηνεύσουμε τον ισχυρισμό του Kraus ότι η "παραφροσύνη του Trakl πάλεψε με θεϊκά πράγματα"; Πρώτα απ' όλα, οι αναγνώστες του ποιητή είναι πιθανό να συνδέσουν αυτή τη δήλωση με τους σκοτεινούς, εξαίρετους, συχνά αινιγματικούς στίχους του, που κάποτε χαρακτηρίστηκαν από τον Ludwig Wittgenstein "όμορφοι αλλά ακατανόητοι" συμπληρώνοντας ότι διαθέτουν "τον τόνο της αληθινής ιδιοφυΐας". Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε ξαφνιάστηκε επίσης από την απόκοσμη ποιότητά του, συγκρίνοντας την πράξη της ανάγνωσης της δεύτερης δημοσιευμένης συλλογής του νεότερου συμπατριώτη του «Ο Σεβαστιανός στο όνειρο» (1915) με το να "συνθλίβεται κανείς πάνω σε τζάμι: γιατί η ποιήση του Trakl είναι σαν είδωλο στο καθρέφτη ―αδιαπέραστη σαν την επιφάνεια του καθρέφτη".
Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Wittgenstein και τον Rilke, ο Kraus γνώριζε προσωπικά τον Trakl, έχοντας μάλιστα κάνει μαζί του διακοπές για δέκα ημέρες στη Βενετία τον Αύγουστο του 1913, και όταν εξέφραζε την έκπληξή του για την ικανότητα του ποιητή αν μπορεί "να ζήσει έστω λίγο", μάλλον δεν σκεφτόταν τόσο την ποίησή του όσο την προσωπικότητά του. Πολλές πτυχές της βιογραφίας του Trakl παραπέμπουν σε μια χρόνια δυσπροσαρμογή. Αυτό φαίνεται στην αδυναμία του να διατηρήσει μια κανονική δουλειά, στην ενίοτε εκκεντρική συμπεριφορά του, στην τάση του για υπερανάλυση και μελαγχολία, στη συχνή ταύτισή του με αξιοθρήνητες μορφές (όπως το διασημότερο αγρίμι της Γερμανίας Kaspar Hauser), στον ύποπτα στενό δεσμό του με τη μικρότερη αδελφή του Grete και, τέλος, στην κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ. Η προτίμηση του Trakl στα "σκοτεινά δηλητήρια", όπως θα τα αποκαλούσε σε αρκετά όψιμα ποιήματα, ενσάρκωνε μια αυτοκαταστροφική τάση που σίγουρα έκανε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο την επίγεια ύπαρξή του τόσο επισφαλή. "Ένας βαρύς πότης και τοξικομανής" είναι ο χαρακτηρισμός που του αποδίδει ο Φίκερ, ένας άνθρωπος που σε καμία περίπτωση δεν είναι επιρρεπής σε φτηνούς εντυπωσιασμούς, πόσο μάλλον σε θέματα που αφορούν τον λαμπρό προστατευόμενό του. Από την οπτική γωνία της ευρύτερης βιογραφίας του Trakl, η υπερβολική δόση κοκαΐνης που τον σκότωσε εμφανίζεται ως η κορυφαία πράξη μιας αδιάκοπης διαδικασίας αυτοδηλητηρίασης που δέσποζε ζοφερά πάνω στη σύντομη ζωή του.
Τα ντοκουμέντα που αποδεικνύουν τη χρήση κοκαΐνης από τον Trakl περιορίζονται στις σημειώσεις του ιατρικού του φακέλου και, συνεπώς, στην περίοδο των δέκα εβδομάδων της ενεργού στρατιωτικής του θητείας στη Γαλικία και της νοσηλείας του στο νοσοκομείο της Κρακοβίας. Είναι πιθανό, ωστόσο, ότι είχε τουλάχιστον δοκιμάσει κοκαΐνη στο παρελθόν, καθώς αυτή ήταν σε κοινή φαρμακευτική χρήση τα χρόνια πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εύκολη πρόσβαση σε όλο το φάσμα των διαθέσιμων φαρμακευτικών προϊόντων ήταν ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα που παρουσίαζε η απόφαση του Trakl να ακολουθήσει τη φαρμακευτική ως μια αξιοσέβαστη και επικερδή καριέρα που θα συμπλήρωνε τις λογοτεχνικές του προσπάθειες. Έκανε τα πρώτα του βήματα σε αυτή την πορεία αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο το φθινόπωρο του 1905, ξεκινώντας με μια τριετή μαθητεία σε ένα τοπικό φαρμακείο στη γενέτειρά του, το Σάλτσμπουργκ, την οποία ακολούθησαν δύο χρόνια σπουδών φαρμακευτικής στην αυτοκρατορική πρωτεύουσα, τη Βιέννη. Οι επιστολές του Trakl μαρτυρούν ότι οι δύο τοξικές ουσίες που προτιμούσε κατά τα προπολεμικά χρόνια ήταν το αλκοόλ και το Veronal (το πρώτο βαρβιτουρικό που κυκλοφόρησε στην αγορά για ιατρικούς σκοπούς), αλλά είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούσε ένα ευρύ φάσμα ουσιών και είναι σαφές ότι η επιτακτική ανάγκη να επιτύχει τη μέθη σε οποιαδήποτε μορφή ήταν πιο σημαντική γι' αυτόν από τις ιδιαίτερες επενέργειες που συνδέονται με τις επιμέρους ουσίες.
Η άμεση διαθεσιμότητα ήταν πιθανώς ένας σημαντικός λόγος για την επιλογή της κοκαΐνης από τον Trakl κατά τη διάρκεια της ενεργού υπηρεσίας του στη Γαλικία.
[............................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Μια άγρια καρδιά που έγινε άσπρη: Ο Γκέοργκ Τρακλ και η κοκαΐνη...
1913: Η οικογένεια Τρακλ , ένα χρόνο πριν ξεσπάσει ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου