Σε προηγούμενα άρθρα στο παρελθόν, έχουμε αναλύσει την έννοια της Σκοτεινής Τριάδας, ως ένα πλέγμα χαρακτηριστικών της ανθρώπινης προσωπικότητας, τα οποία επηρεάζουν διάφορα εργασιακά αποτελέσματα, όπως είναι η επιδίωξη μιας επιτυχημένης επαγγελματικής καριέρας και η επίτευξη της ευημερίας των υφισταμένων.
Η Σκοτεινή Τριάδα, συνθέτεται από τρία χαρακτηριστικά: Τον ναρκισσισμό (είναι το αίσθημα της ανωτερότητας, της μεγάλης ανάγκης για θαυμασμό και της έντονης εγωπάθειας), τη ψυχοπάθεια (είναι ο ελλειμματικός αυτοέλεγχος, η ασθενής συναισθηματική ρύθμιση και η μεγάλη παρορμητικότητα) και τον Μακιαβελισμό (είναι η εκμετάλλευση των συνανθρώπων και η συναισθηματική ψυχρότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις).
Τα παραπάνω στοιχεία της Σκοτεινής Τριάδας, έχουν επίδραση στη συναισθηματική κατάσταση των εργαζομένων, όπως είναι η συναισθηματική εξάντληση και η εργασιακή ικανοποίηση. Είναι όμως αυτή η επίδραση ενιαία και ευθύγραμμη;
Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που ορίζονται αυτά τα χαρακτηριστικά ως στοιχεία της Σκοτεινής Τριάδας, η επιρροή τους είναι εκ προοιμίου αρνητική; Η Σκοτεινή Τριάδα έχει μόνο σκοτεινή πλευρά;
Μελέτες που έχουν γίνει για τη Σκοτεινή Τριάδα, δείχνουν ότι έχει και μία φωτεινή πλευρά. Είναι η πλευρά όπου η επιρροή σε συγκεκριμένα εργασιακά αποτελέσματα είναι θετική και οι εργαζόμενοι την αντιλαμβάνονται ως τέτοια. Για παράδειγμα, ο ναρκισσισμός, είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του ηγέτη, που τον κάνει να αποζητά την αναγνώριση και την επιβράβευση των υφισταμένων του. Ο ναρκισσιστής όμως έχει την ικανότητα να ενεργεί με τέτοιον τρόπο, ώστε αυτό που επιθυμεί, να έρχεται χωρίς εξαναγκασμό και πίεση. Εκμεταλλεύεται τα λόγια, τα έργα και τις πράξεις, έτσι ώστε να αναδεικνύει τα ταλέντα και των υφισταμένων του και να παίρνει αποφάσεις που εκλαμβάνονται, αλλά και οδηγούν στην επιβράβευση και στην ανταμοιβή για τα επιτεύγματα των εργαζομένων στις εργασίες που τους ανατίθενται.
Ενώ γενικά τα χαρακτηριστικά της Σκοτεινής Τριάδας, θεωρούνται ότι είναι κακόβουλα και δημιουργούν δυσαρέσκεια στους υφισταμένους και ανεπαρκή προσαρμοστικότητα, ο ναρκισσιστής ηγέτης επιδιώκει να έχει συνεχή ανατροφοδότηση για τις αποφάσεις και επιλογές που κάνει, ενώ ταυτόχρονα προτιμά να συναναστρέφεται με ανθρώπους που αποζητούν επιβεβαίωση της αυτοεκτίμησής τους. Τέτοιοι είναι αυτοί που έχουν θετικά στοιχεία στον χαρακτήρα τους και με τάση να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ρίσκο κατά την εργασία τους. Η συνύπαρξη με υφιστάμενους που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, δημιουργεί ένα αμφίδρομο αποτέλεσμα: Ο ηγέτης λατρεύεται από τους εργαζόμενους και έχει την αφοσίωσή τους, ενώ εκείνοι αισθάνονται ευγνωμοσύνη που ο ηγέτης τους ενισχύει την εκτίμηση που επιθυμούν να έχουν για τον εαυτό τους.
Τα άλλα δύο στοιχεία της Σκοτεινής Τριάδας, η ψυχοπάθεια και ο Μακιαβελισμός, δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα στους εργαζόμενους, καθώς ο ηγέτης που τα χρησιμοποιεί, το κάνει απερίσκεπτα, αδιαφορώντας για το πώς αισθάνονται οι υφιστάμενοί του. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να πετυχαίνει τους στόχους του, ακόμα και εάν χρειάζεται να εκμεταλλευτεί τους άλλους για ίδιον όφελος. Αναφορικά με τους ψυχοπαθείς, αυτοί δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να ιδιοποιούνται τα θετικά αποτελέσματα που πετυχαίνουν οι υφιστάμενοί τους, ενώ σε περίπτωση αποτυχίας, ρίχνουν το φταίξιμο εξ ολοκλήρου στους υφιστάμενους, μη αναλαμβάνοντας για τον εαυτό τους, οποιοδήποτε μερίδιο ευθύνης. Ως προς τους Μακιαβελικούς, η αδιαφορία για τους συνανθρώπους τους είναι το κύριο γνώρισμά τους, καθώς και η παντελής απουσία ενσυναίσθησης. Με άλλα λόγια, η ψυχοπάθεια και ο Μακιαβελισμός έχουν επιζήμια επίδραση στα εργασιακά αποτελέσματα και στη συναισθηματική κατάσταση των εργαζομένων, σε αντίθεση με τον ναρκισσισμό, που μπορεί να έχει θετική επιρροή.
Συμπερασματικά, για την κατοχή ηγετικών θέσεων, είναι σημαντικό να υπάρχει μεγάλη προσοχή στην εμφάνιση της ψυχοπάθειας και του Μακιαβελισμού, δύο εκ των τριών στοιχείων της Σκοτεινής Τριάδας. Αυτό σημαίνει ότι για την ύπαρξή της, είναι αρκετό να διαπιστώνουμε τα δύο παραπάνω χαρακτηριστικά, για να προβλέπουμε την επίδραση που έχουν οι αποφάσεις του ηγέτη στους υφιστάμενους. Από την άλλη πλευρά, ο ηγέτης οφείλει να αντιλαμβάνεται τη σημασία που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, στην επιδίωξή του να επιτυγχάνονται οι στόχοι, διασφαλίζοντας την εργασιακή ευημερία και ικανοποίηση. Ο αποτελεσματικός και αποδεκτός ηγέτης είναι εκείνος που επιλέγει τις κατάλληλες μορφές διοίκησης, όπως είναι αυτή που «μετασχηματίζει» τους υφισταμένους του και να αναδεικνύει τα ταλέντα τους, ενδυναμώνοντας την αυτοπεποίθηση και ενθαρρύνοντας τη δημιουργικότητα.
*Γιάννης Μάρκοβιτς
Ο Γιάννης Μάρκοβιτς κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στο μάνατζμεντ (Aston Business School, Βρετανία) και είναι οικονομικός επιθεωρητής στο Υπουργείο Οικονομικών. Έχει εμπλακεί σε έρευνες για υποθέσεις οικονομικών εγκλημάτων και διαφθοράς και διατέλεσε ειδικός εμπειρογνώμονας σε θέματα δίωξης και καταπολέμησης οικονομικού εγκλήματος. Άρθρα και εμπειρικές μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και εφημερίδες, ενώ εισηγήσεις του έχουν παρουσιαστεί σε συνέδρια και ημερίδες.
ΒΙΒΛΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου