Ο φανατικός μπορεί και να σκοτώσει όποιον αρνηθεί την «αλήθεια» του, εκείνον που θα ρίξει από το βάθρο τους τα είδωλα που χάλκευσε.

ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ

Επιστήμονες στην «πυρά» του παραλόγου

kathimerini.gr

 

 

Ο φανατικός μπορεί και να σκοτώσει όποιον αρνηθεί την «αλήθεια» του, εκείνον που θα ρίξει από το βάθρο τους τα είδωλα που χάλκευσε. Φρουρούς αναγκάστηκε να προσλάβει ο Αμερικανός λοιμωξιολόγος Αντονι Φάουτσι προκειμένου να προστατευθεί ο ίδιος και η οικογένειά του από φανατικούς αρνητές της λοίμωξης COVID-19. Ο επί 35 χρόνια επικεφαλής του Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Ασθενειών των ΗΠΑ – έχει υπηρετήσει έξι προέδρους– δέχεται συνεχείς απειλές καθώς αρνείται, σε μια χώρα με 5 εκατ. κρούσματα και 162.000 θανάτους, να αποκρύψει ή να υποβαθμίσει, όπως η ηγεσία της, την έκταση και τη σοβαρότητα της μεταδοτικής νόσου.
Απειλές για τη ζωή του είχε δεχθεί και ο Γερμανός λοιμωξιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν, που κατηγορήθηκε ότι ακολουθούσε μια μυστική κυβερνητική ατζέντα (εισηγήθηκε το κλείσιμο των σχολείων), αλλά και ο καθηγητής επιδημιολογίας Καρλ Λάουτερμπαχ, για την επιφυλακτικότητα που είχε εκφράσει στη χαλάρωση των μέτρων. Ο Λάουτερμπαχ, όπως και ο Ντρόστεν, έλαβαν μεταξύ άλλων, πλήρες υγρού φιαλίδιο εργαστηρίου με την ένδειξη «θετικό» και την παρότρυνση «πιες το, μετά θα έχεις ανοσία». Δεν εξασθενεί η ρητορική μίσους στα κοινωνικά δίκτυα κατά επιστημόνων που τάσσονται υπέρ της λήψης μέτρων. Αντίθετα θεριεύουν οι αντιεπιστημονικές ιδεολογίες και οι φοβικές αντιδράσεις απέναντι στα εν γένει επιστημονικά συμπεράσματα, και μάλιστα στη σημερινή κοινωνία της γνώσης όπου είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία η διάδοση των επιστημών για την αντιμετώπιση των οξύτατων κοινωνικών αποκλεισμών.
Βέβαια η επιθετικότητα αυτή δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη άλλων εποχών, που δεν έμενε στις απειλές. Όταν ξέσπασε τον 19ο αιώνα επιδημία χολέρας στην Ευρώπη, γιατροί κατηγορήθηκαν ότι αυτοί προκαλούσαν με δηλητήρια τον θάνατο των φτωχών ανθρώπων (στην πραγματικότητα προσπαθούσαν να απολυμάνουν τον αέρα), ότι πλούτιζαν από την ασθένεια, και αρκετοί δολοφονήθηκαν.
Κάτι διόλου καινοφανές· ως γνωστόν, στην ιστορία συναρθρώνονται οι πολλές επαναλήψεις με τις λίγες αποκαλύψεις. Οι κοινωνίες, συχνά, όχι μόνο ύψωναν φραγμούς στην επιστημονική αρωγή, κοιτούσαν με καχυποψία τις καινοτόμες ιδέες, τις νέες ανακαλύψεις, αλλά και τις πολεμούσαν με λύσσα. Εξοβέλιζαν πιονιέρους, τους φυλάκιζαν, τους βασάνιζαν, κατέστρεφαν ή διαστρέβλωναν το έργο τους, τους θανάτωναν.
Υπατία. Η φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος, επικεφαλής της νεοπλατωνικής σχολής στην Αλεξάνδρεια, δολοφονήθηκε άγρια από πλήθος φανατικών χριστιανών το 415.
Τζορντάνο Μπρούνο. Σύμβολο της μάχης ενάντια στον σκοταδισμό, φυλακίστηκε για επτά χρόνια από την Ιερά Εξέταση ως αιρετικός, βλάσφημος φιλόσοφος, στασιαστής, δεν μετανόησε και κάηκε στην πυρά το 1600, μαζί με όλα τα αντίτυπα των βιβλίων του. Το Σύμπαν, έλεγε μεταξύ άλλων, είναι ανοιχτό, απέραντο και χωρίς κανένα κεντρικό σημείο αναφοράς. Ο κόσμος μας είναι άπειρος, κέντρα και ορόσημα δεν υπάρχουν, μόνο αστρονομικές σχέσεις μεταξύ σωμάτων. Ο ήλιος μας δεν είναι το κέντρο του Σύμπαντος.
Γαλιλαίος. Καταδικάστηκε από το Ιεροδικείο της Ρώμης το 1633 σε κατ’ οίκον περιορισμό και πέθανε όσο ακόμη εξέτιε την ποινή του.
Νίκολα Τέσλα, επινοητής του εναλλασσόμενου ρεύματος, εφευρέτης του ραδιοφώνου, αγωνίστηκε πολύ για να πείσει ότι η εκπομπή αλλά και η λήψη ραδιοκυμάτων ήταν δική του εφεύρεση, καθώς στηριζόταν σε 13 δικές του πατέντες, και όχι του Μαρκόνι. Εξοστρακίστηκε ως τρελός επιστήμων.
Βίκτωρ Σαουμπέργκερ. Πατέρας της παραγωγής ζωντανού νερού και ενέργειας από τη στροβιλοειδή κίνηση του ψυχρού υγρού στοιχείου· χαρακτηρίστηκε ανισόρροπος, περιθωριοποιήθηκε, καταδιώχθηκε.
Στον πυρήνα των αντιδράσεων απέναντι στην επιστήμη βρίσκονται από καταβολής της, η αδυναμία κατανόησης των νέων δεδομένων από μη ειδικούς, αλλά και η στρέβλωσή τους από υποτιθέμενους ειδικούς. Με την έκρηξη της παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο, όπου ο κάθε επιρρεπής σ’ αυτήν χρήστης υιοθετεί με ευκολία ψευδοεπιστημονικές ιδέες και μυθεύματα και τα διαδίδει, σίγουρος για την αλήθεια τους, έχει ανοίξει για ένα ορισμένο κοινό, μια βαθιά τάφρος αλογίας. Αν στα παλιά χρόνια οι επιδημίες ήταν θεόσταλτες τιμωρίες, σήμερα είναι προϊόν κακόβουλου εργαστηρίου ή οργανωμένου αυταρχικού σχεδίου. Ο ίδιος σκοταδισμός. Το ίδιο γητευτικό καταφύγιο της ψεύτικης ύπαρξης.
Για τον Νίτσε, «το βασικό στοιχείο στη μαύρη τέχνη του σκοταδισμού δεν είναι ότι θέλει να σκοτεινιάσει το φως της αντίληψής μας, αλλά ότι επιθυμεί να βυθίσει στο σκοτάδι την εικόνα μας για τον κόσμο και να αμαυρώσει την ιδέα μας για την ύπαρξη».