Ο Νίκος Χρυσός κέρδισε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας!

 

Μαρία Ψαρά

Πηγή:ethnos.gr

---

Στο μυθιστόρημά του «Καινούργια μέρα», χρησιμοποιώντας την αρχιτεκτονική της Καινής Διαθήκης, αφηγείται μια ιστορία για τους άστεγους και τους διώκτες τους – Ο ίδιος δήλωσε στο site μας ότι «δεν γράφει για τα βραβεία»
Θέλησε να γράψει μια ιστορία για την αφήγηση, για την παρηγορητική σημασία της. Και επέλεξε να την τοποθετήσει στην κοινωνία των αστέγων, γιατί έκρινε ότι οι άνθρωποι σε αυτήν τη συνθήκη βρίσκονται σε μια κατάσταση οριακή όπου όλα τα συναισθήματα, τα ένστικτα και οι αντιδράσεις εντείνονται. Έγραψε, λοιπόν, ένα βιβλίο 680 σελίδων με τη δομή της Καινής Διαθήκης. Και -παρόλο που δεν ήταν ο σκοπός του- το αποτέλεσμα κάνει τους αναγνώστες να δουν διαφορετικά τους συνανθρώπους τους. Τόσο, που συχνά τον ρωτούν αν έχει ζήσει ως άστεγος!
Ο συγγραφέας Νίκος Χρυσός έλαβε χθες το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2019 για το μυθιστόρημά του «Καινούργια μέρα». Σε μια ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Bozar στις Βρυξέλλες, ο Έλληνας συγγραφέας ήταν ένας από τους 14 νικητές που έλαβαν το European Union Prize for Literature 2019 που αφορά και τις 36 χώρες της Ευρώπης – πέραν, δηλαδή, των «28» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Όταν έμαθα ότι θα λάμβανα το βραβείο, χάρηκα πολύ. Είναι σημαντικό να βλέπεις ότι η δουλειά σου έχει αντίκτυπο, ότι διαβάζεται» δήλωσε στο ethnos.gr ο Νίκος Χρυσός. Ήδη, το βιβλίο του έχει κλείσει συμφωνίες και αναμένεται να κυκλοφορήσει σε 5 βαλκανικές χώρες!
«Ωστόσο, δεν γράφω για τα βραβεία. Με συγκινεί πολύ να διαβάζω ιστορίες. Μακάρι να μπορώ να επιστρέψω ένα μέρος αυτής της συγκίνησης. Η οποία, πάντως, δεν έχει καμία σχέση σε ένταση και διάρκεια με αυτή της συγγραφής!» εξήγησε.

Το βραβείο

Το βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο σε συγγραφείς που δεν βρίσκονται στο ξεκίνημά τους αλλά ούτε και στο κορύφωμα της σταδιοδρομίας τους ή στην ωριμότητά τους. Σύμφωνα με τον κανονισμό, οι επιλεγόμενοι πεζογράφοι πρέπει να έχουν εκδώσει 2-4 βιβλία πεζογραφίας, δηλαδή να έχουν ήδη αρχίσει να διαμορφώνουν το συγγραφικό τους προφίλ. Πέρα από την τιμή, το βραβείο δίνει τη δυνατότητα στον βραβευθέντα συγγραφέα να γίνει γνωστός σε όλη την Ευρώπη μέσω των μεταφράσεων του έργου του - μεταφράσεων που προωθούνται μέσω του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το βιβλίο του Νίκου Χρυσού ξεκίνησε από μια «δεξαμενή» 350 βιβλίων. Επιτροπές της Εταιρείας Συγγραφέων κατέληξαν τελικά σε τρία από αυτά. Πέραν της «Καινούργιας μέρας», τα άλλα δύο ήταν του Άγη Πετάλα («Εις την ψυχήν ελπίδα») και του Δημήτρη Γράψα («Η γυναίκα του πρωινού τρένου»). Τελικά, επελέγη αυτό του Νίκου Χρυσού.
Ο συγγραφέας γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και σκηνοθεσία στη Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Λυκούργος Σταυράκος. Είναι ο ιδιοκτήτης του Παλαιοβιβλιοπωλείου.
Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: «Το μυστικό της τελευταίας σελίδας», Εκδόσεις Καστανιώτη 2009 και «Καινούργια μέρα», Εκδόσεις Καστανιώτη 2018, για το οποίο και βραβεύτηκε.

Έχει επιμεληθεί την σχολιασμένη επανέκδοση του βιβλίου Αξέχαστοι καιροί του Λευτέρη Αλεξίου (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014), το συλλογικό τόμο Ιστορίες βιβλίων (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014) και το συλλογικό τόμο Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική (σε συνεργασία με την Ιωάννα Σπηλιοπούλου, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2019). Διηγήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους. Από τον Σεπτέμβριο του 2018 είναι Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της «Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη».

Το βιβλίο

Το βιβλίο αφορά μια συντροφιά αστέγων, της οποίας ο κεντρικός χαρακτήρας και συνδετικός κρίκος είναι ο Σεβαστιανός, ένας χαρισματικός αφηγητής, άστεγος. Με το που ξεκινάει το βιβλίο, ο Σεβαστιανός δολοφονείται από τρεις ακροδεξιούς τραμπούκους.
«Το βιβλίο, προφανώς, διαδραματίζεται στην Ελλάδα, με την έννοια ότι γράφω στα ελληνικά, αλλά, εκτός αυτού, η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα ευρωπαϊκό λιμάνι της Μεσογείου, που δεν κατονομάζεται και η γεωγραφία του δεν είναι αναγνωρίσιμη. Θα μπορούσε να είναι ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Μασσαλία, η Βαρκελώνη. Δεν φέρει στοιχεία από ένα λιμάνι. Είναι φανταστικό ή ίσως ένα πραγματικό, όπως προκύπτει μέσα από την αντίληψη των ηρώων του βιβλίου» μας εξήγησε ο ίδιος ο συγγραφέας.
Όταν ο κεντρικός ήρωας δολοφονείται, τον καίνε ζωντανό, ο ένας από τους θύτες -αυτός που είναι λιγότερα συνειδητοποιημένος, αν και όχι άμοιρος ευθυνών- σοκάρεται τόσο πολύ από την εικόνα του καιόμενου ανθρώπου, που σχεδόν οδηγείται σε μια ελαφρά παράνοια. Η σκέψη του γίνεται εμμονή και αποφασίζει να διερευνήσει ποιος ήταν αυτός ο άνθρωπος, χωρίς να ξέρει τίποτα γι αυτόν. Δεν έχει άλλες πηγές, οπότε αναζητά το περιβάλλον του και καταλήγει στους τέσσερις αστέγους που καλεί να αφηγηθούν την ιστορία τους, ώστε να προκύψει και η σχέση τους και η ιστορία του Σεβαστιανού.
Γιατί αυτός δεν τους λέει ποτέ για ποιον λόγο αναζητά πληροφορίες. Μέσα, όμως, από την εγγύτητα που αναπτύσσει με αυτούς τους ανθρώπους, ταυτίζεται με την εικόνα του Σεβαστιανού τουλάχιστον ως προς τη σημασία που έχουν οι αφηγήσεις.

Ο συγγραφέας

«Η λογοτεχνία δεν μπορεί να είναι πραγματεία ιδεών. Άρα, η διάθεσή μου να μελετήσω τη δυναμική, τη φυσική και τη μεταφυσική της γραφής -όχι με την έννοια της μεταφυσικής, αλλά του πώς μια ιστορία γεννιέται στο μυαλό ενός αφηγητή- αναζητούσα ένα περιβάλλον» διηγείται ο Νίκος Χρυσός.
«Υπήρχε μια εικόνα που στο παρελθόν με είχε σοκάρει. Είχα διαβάσει γι' αυτήν σε μια εφημερίδα το 1996 και ήταν ένα ρεπορτάζ που αφορούσε τη δολοφονία διά πυρπολήσεως ενός αστέγου στο Παρίσι από μια ομάδα μεσοαστών νεαρών» θυμάται.
«Εκείνη την εποχή σπούδαζα κινηματογράφο και είχα σκεφτεί να κάνω αυτήν την ιστορία μια μικρού μήκους ταινία, αλλά δεν βγήκε. Οπότε ένα πρόχειρο σενάριο υπήρχε ξεχασμένο σε ένα συρτάρι μου. Ένας καιόμενος άνθρωπος κάτω από τους γερανούς κάποιου λιμανιού. Πάντα με αυτή την αίσθηση ότι έχεις φτάσει στο λιμάνι, αλλά το ταξίδι δεν ξεκινά» λέει.

Winning Authors | EU Prize for Literature

Nikos Chryssos | EU Prize for Literature