Αξέχαστες προσωπικότητες της Τέχνης

Ιβ Μοντάν

 

(Yves Montand)

Από τις τεράστιες μορφές του γαλλικού σινεμά, αλλά και  της μουσικής. Το «Ιβ Μοντάν» είναι καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του ιταλοεβραϊκής καταγωγής Ίβο Λίβι. Όταν ήταν μόλις δύο ετών, οι γονείς του κατέφυγαν στη Μασσαλία, λόγω των διώξεων του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι. Εκεί ο Ίβο και τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια του μεγάλωσαν παίζοντας στον δρόμο. Ο Ιβο ήταν ο πιο άτακτος και, παρά τις φωνές της μάνας του "Ivo, monta!" ("Ιβο, ανέβα!"), ο 'Ιβο αρνιόταν να ανεβεί στο σπίτι. Αυτό το προστακτικό "monta" επέλεξε για ψευδώνυμο μετατρέποντάς το σε Montand ο μετέπειτα καλλιτέχνης όταν του ζητήθηκε να κάνει «γαλλικό» το όνομά του.

Αργότερα, εγκατέλειψε το σχολείο σε αρκετά νεαρή ηλικία για να καταλήξει τραγουδιστής. Έγινε γνωστός χάρη στη σχέση του με την Εντίθ Πιάφ, ενώ το 1951 παντρεύτηκε τη Σιμόν Σινιορέ. Πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο το 1946 και από το 1953 συνδύαζε επιτυχώς τον κινηματογράφο και το τραγούδι. Εξαίρετος ερμηνευτής στο ελαφρό τραγούδι, αλλά και ηθοποιός που δεν τυποποιήθηκε, αποτέλεσε μία από τις πιο αναγνωρίσιμες και δημοφιλείς προσωπικότητες τόσο στη Γαλλία όσο και διεθνώς. Έγινε ιδιαίτερα αγαπητός στην πατρίδα μας από την ταινία Ζ (1969) του Κώστα Γαβρά, όπου ερμήνευσε τον ρόλο του Γρηγόρη Λαμπράκη, ταινία που προβλήθηκε στο εξωτερικό μεσούσης της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Πέθανε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας του (Το νησί των παχύδερμων, 1991), έχοντας ωστόσο προλάβει να γευθεί τη χαρά της πατρότητας: η δεύτερη σύζυγός του, η νεοτάτη Καρόλ Αμιέλ, του είχε χαρίσει στα 67 του χρόνια τον μοναχογιό του Βαλεντίνο.

Οι σταθμοί της ζωής και της καριέρας του:

- Μετανάστευση των γονέων του στη Μασσαλία. Τα δύσκολα χρόνια της παιδικής και νεανικής του ζωής, όπου αναγκάζεται να ασκήσει διάφορα επαγγέλματα, ανάμεσα στα οποία του βοηθού κομμωτή και του λιμενεργάτη.
- Διαθέτοντας πολύ καλή φωνή και εξαιρετική σκηνική γοητεία δοκιμάζει τα πρώτα του βήματα ως τραγουδιστή σε διάφορα ταπεινά καμπαρέ.
- Το 1944 τον ανακαλύπτει η θρυλική Édith Piaf , που τον ερωτεύεται και γίνεται ο μέντοράς του.
- Μετά τον πόλεμο η καριέρα του Μοντάν απογειώνεται . Στις επιτυχίες του στο χώρο του τραγουδιού έρχονται να προστεθούν και οι ανάλογες στο χώρο της 7ης Τέχνης , αφού ο Υβ διεθέτει αξιόλογο ταλέντο και στον τομέα αυτό.
- Το 1951 παντρεύεται τη μεγάλη ηθοποιό Simone Signoret, με την οποία έπαιξε σε πολυάριθμες ταινίες. Παρά τις κατά καιρούς ερωτικές του περιπέτειες ( ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η θυελλώδης σχέση του με τη Μέριλιν Μονρόε) , ο Μοντάν έζησε αρμονικά με τη Σινιορέ.

ΑΡΘΡΟ
Ο Βασίλης Βασιλικός για τον Ιβ Μοντάν

Ηθοποιός, τραγουδιστής (συν γόης), με έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της Αριστεράς, ο Μοντάν, μολονότι Ιταλός (γεννημένος στην Τοσκάνη - Ιβι Λίβι το πραγματικό του ονοματεπώνυμο), αλλά από τα τρία του χρόνια οικογενειακώς στη Μασσαλία, πολιτογραφήθηκε Γάλλος και ως Γάλλος δοξάστηκε. Εφυγε ξαφνικά από τη ζωή στα 70 του - 16 Νοεμβρίου 1991, πριν από είκοσι χρόνια, (και) με τους Ελληνες να τον κατευοδώνουμε σαν δικό μας άνθρωπο. Η Σινιορέ πέθανε έξι χρόνια νωρίτερα, στα 64 της. Μολονότι ταιριαστό και αγαπημένο ζευγάρι, στη ζωή του Μοντάν έπαιξαν κι άλλες γυναίκες, μεταξύ άλλων: η Εντίθ Πιαφ (στο ξεκίνημά του) και η Μέριλιν Μονρόε, όντας παντρεμένος (σχέση άκρως επώδυνη για την Σινιορέ), όταν συμπρωταγωνιστούσαν στην ταινία του Τζορτζ Κιούκορ «Ελα ν' αγαπηθούμε» (1960).
Αλλά εδώ θα δώσω το λόγο στον Βασίλη Βασιλικό, που έλαχε να γνωριστεί και να συνδεθεί με Γαβρά, Μοντάν και Σινιορέ, με αποσπάσματα από ένα κείμενο «Για τον Ιβ Μοντάν», που πρωτοδημοσιεύτηκε μετά το θάνατο του ηθοποιού στην εφημερίδα της Καβάλας «Χρονόμετρο»:
«Η Γαλλία πένθησε τον Ιβ Μοντάν σχεδόν σαν έναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το γεγονός ότι είχε κάποτε ψιθυριστεί πως ο ίδιος είχε τέτοιες βλέψεις -που ο ίδιος, πάλι, τις είχε διαψεύσει κατηγορηματικά- είναι άσχετο, νομίζω, με την έκταση που πήρε στα mass media ο θάνατός του. Πρώτα πρώτα ήταν ξαφνικός: καμιά αρρώστια, κανένας ψίθυρος δεν τον είχε προετοιμάσει. Κι αυτό σοκάρισε, γι' αυτό βρέθηκαν όλοι ανέτοιμοι μπροστά στην ξαφνική αποχώρησή του από τη σκηνή [...] Ο Μοντάν έπεσε πάνω στο "γύρισμα" της ταινίας του Beineix, σχεδόν στο τέλος της ταινίας. Βούτηξε σε παγωμένες λίμνες, στο πεδίο της μάχης. [...]

Με τους κατατρεγμένους

»Ο υψηλός επαγγελματισμός του στάθηκε ίσως και η αφορμή του θανάτου του. Τον θυμάμαι, λίγο πριν από το γύρισμα του "Ζ", να με ρωτά με επιμονή λεπτομέρειες για το physique του Γρηγόρη Λαμπράκη, για τον τρόπο που περπατούσε, ακόμα και για το αν συνήθιζε να φορά πουκάμισα με ψηλό ή χαμηλό κολάρο. Ο άνθρωπος ήταν περφεξιονιστής [...] Ο Μοντάν με τη σύζυγό του, τη Σιμόν Σινιορέ, αποτελούσε για το χώρο του θεάματος ό,τι ήταν για το χώρο της λογοτεχνίας το ζεύγος Σιμόν ντε Μποβουάρ - Σαρτρ. Οι απανταχού κατατρεγμένοι έβρισκαν σ' αυτούς τους δύο (Σινιορέ - Μοντάν) έναν πιο πολύ από πρόθυμο, θα έλεγα, υποστηρικτή τους. Περιστοιχισμένοι από ανθρώπους σαν τον Regis Debray, τον Jorge Semprun, τον Chris Marker, τον Frederik Rossif (τον σκηνοθέτη του "Mourir a Madrid"), οι δυο τους, ο Ιβ και η Σιμόν, διαδήλωναν έμπρακτα και θεωρητικά την αντίθεσή τους σε κάθε λογής καταπίεση, είτε ήταν στην Ελλάδα των συνταγματαρχών, είτε στην Τσεχοσλοβακία των σοβιετικών τανκς, είτε στη Χιλή, είτε στο Βιετνάμ, είτε πάλι στο Βιετνάμ, όταν το ίδιο, απελευθερωμένο πια από την αμερικανική πανούκλα, καταπίεζε τους αντιφρονούντες του. Στο σπίτι τους, στην πλατεία Dauphine, κατοίκησαν κατά καιρούς Ελληνες, Ανατολικοί, τριτοκοσμικοί και boat-people, εξόριστοι. Η Σιμόνη ήταν ο εγκέφαλος, ο Ιβ, σαν άνδρας, το πρακτικό σκέλος. Αλλά δύσκολα τους ξεχώριζες, στην πολιτική τους σύμφυση, πού σταματούσε ο ένας και πού άρχιζε ο άλλος [...].
Η Σιμόνη πέθανε στην αρχή της περεστρόικα, το 1985, ο Ιβ στο τέλος της, το 1991. Ετσι, το τέλος μιας εποχής, που αρχίζει με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και φτάνει ώς την ουσιαστική άλωση του Λένινγκραντ (με τη μετονομασία του σε Αγία Πετρούπολη), είναι πραγματικό γεγονός. Ο Μοντάν καλύπτει, με τα τραγούδια του και με τις ταινίες του, ένα μεγάλο μέρος αυτής της πεντηκονταετίας».
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2011

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Deux de la Vague - Δύο ή Τρία Πράγματα που Ξέρω γι` Αυτούς (2010)
Jean de Florette - Ζαν ντε Φλορέτ (1986)
Manon des Sources - Η Μανόν των Πηγών (1986)
Clair de Femme - Η Λάμψη μιας Γυναίκας (1979)
Police Python 357 - Ο σκληρός Νόμος του Επιθεωρητή Φερό (1976)
Section Speciale - Ειδικό Δικαστήριο (1975)
Etat de Siege - Κατάσταση Πολιορκίας (1972)
Tout Va Bien - Ολα Πάνε Καλά (1972) Ηθοποιός
L`Aveu - Η Ομολογία (1970)
Le Cercle Rouge - Ο Κόκκινος Κύκλος (1970)
On a Clear Day You Can See Forever - Η Διπλή Ζωή της Ντέζι Γκέιμπλ (1970)
Mr. Freedom - Μίστερ Φρίντομ (1969) Ηθοποιός
Z (1969) Ηθοποιός ....Ζ
Vivre pour Vivre - Ζήσε για τη Ζωή (1967)
La Guerre est Finie - Ο Πόλεμος Τελείωσε (1966)
Paris Brule-t-il? - Κάψτε το Παρίσι (1966)
Compartiment Tueurs - Διαμέρισμα Δολοφόνων (1965)
My Geisha - Αγαπημένη μου, Γκέισα (1962)
Goodbye Again - Αντίο για Πάντα (1961)
Let`s Make Love - Ελα ν`Αγαπηθούμε (1960)
La Legge - Ο Νόμος (1959)
Les Sorcieres de Salem - Οι Μάγισσες του Σάλεμ (1957)
Napoleon - Ναπολεων (1955)
Le Salaire de la Peur - Το Μεροκάματο του Τρόμου (1953).

Πηγή: ishow.gr