ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ...

Αστυνομικό μυθιστόρημα

Ντόνα Λεόν

μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη

Εκδόσεις Καστανιώτη, 2012

371 σελ.

ISBN 978-960-03-5491-1Τιμή € 15,98

   Οικολογικά εγκλήματα στη Βενετία

                     Ιστορίες μυστηρίου της Ντόνα Λεόν με φόντο την πόλη- «βασίλισσα»
 

Της Χρυσας Σπυροπουλου

Η Καθημερινή, 21/12/2012

Η Ντόνα Λεόν (1942) είναι Αμερικανίδα, με καταγωγή από την Ιρλανδία και την Ισπανία, η οποία επέλεξε ως τόπο διαμονής της, ύστερα από περιπλανήσεις ανά τον κόσμο διδάσκοντας Αγγλική Λογοτεχνία, τη Βενετία. Αυτή η ιδιαίτερη πόλη έγινε η πρωταγωνίστρια των μυθιστορημάτων της, με το πρώτο της, το οποίο κυκλοφόρησε το 1992, να έχει τίτλο «Βενετσιάνικη βεντέτα», ενώ και οι μετέπειτα τίτλοι παραπέμπουν σε αυτήν, όπως «Ανώνυμος Βενετσιάνος» ή «Αφρισμένα νερά». Λάτρις της μουσικής, η Ντόνα Λεόν, με τα έσοδα των βιβλίων της χρηματοδοτεί την ορχήστρα που εξειδικεύεται σε έργα μπαρόκ όπερας και ορατορίου, τη γνωστή Il Complesso Barocco, η οποία έχει διευθυντή τον συνθέτη Alan Curtis.
Αρχισε να γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα όταν στο θέατρο Λα Φενίτσε της Βενετίας, κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας, σκέφτηκε να «σκοτώσει» τον Γερμανό μαέστρο, ο οποίος διηύθυνε την ορχήστρα χωρίς πνοή και δεξιοτεχνία.

Κι έτσι δεν άργησε να προκύψει το έργο της «Βενετσιάνικη βεντέτα».Η ιστορία του μυθιστορήματος «Ρέκβιεμ για τη γυάλινη πολιτεία» διαδραματίζεται στο νησί Μουράνο, που είναι γνωστό σε όλους για τα ξεχωριστά γυάλινα αντικείμενα που κατασκευάζονται εκεί. Εχει ενδιαφέρον, λοιπόν, έστω και έμμεσα, να παρακολουθήσει κανείς τι συμβαίνει γύρω από την τέχνη της υαλουργίας, η οποία υπηρετείται από τους κατοίκους του νησιού εδώ και αιώνες.
Ο αστυνόμος Μπρουνέτι, ο ήρωας της Λεόν που πρωταγωνιστεί στα βενετσιάνικα μυστήρια, επηρεασμένος από την άνοιξη, σε μια περίοδο που όλα προχωρούν ήρεμα και νωθρά, φεύγει από το αστυνομικό τμήμα, χωρίς να υπάρχει διατεταγμένη υπηρεσία, μαζί με τον βοηθό του, τον Βιανέλο, φανατικό οικολόγο, για να συμπαρασταθούν στον Μάρκο Ριμπέτι, φίλο του Βιανέλο, ο οποίος είχε συλληφθεί από την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για θέματα οικολογίας. Ο Μπρουνέτι γνωρίζει τον ευαίσθητο Ριμπέτι και έρχεται σε επαφή με τη γυναίκα του, κληρονόμο γνωστής επιχείρησης υαλουργίας στο Μουράνο. Οι σχέσεις ανάμεσα στον Ριμπέτι και τον πεθερό του είναι τεταμένες λόγω της δυναμικής στάσης του σε θέματα τα οποία αφορούν στη μόλυνση που προκαλούν τα εργαστήρια επεξεργασίας του γυαλιού στη λιμνοθάλασσα. Η απουσία σοβαρών υποθέσεων στην υπηρεσία δίνει τη δυνατότητα στον Μπρουνέτι να ασχοληθεί περισσότερο με τις φήμες που κυκλοφορούν σχετικά με την έλλειψη μέτρων προστασίας στα εργαστήρια υαλουργίας και να γνωρίσει εργάτες τους οποίους συναντά πότε σε μπαρ του Μουράνο πότε στα σπίτια τους. Οταν, όμως, ένας από αυτούς βρίσκεται νεκρός μπροστά από την κάμινο εργαστηρίου, με ένα αντίτυπο της «Κόλασης» του Δάντη στο πλάι του, οι ρυθμοί αλλάζουν, οι αόριστες φήμες γίνονται πραγματικότητα και βεβαιότητες.
Ο αστυνόμος βρίσκεται μπροστά σε πολιτικά παιχνίδια και στην απληστία των επιχειρηματιών, οι οποίοι αδιαφορούν για το μέγεθος της καταστροφής που συντελείται στο περιβάλλον λόγω των τοξικών αποβλήτων. Η υποκρισία και η ατιμωρησία δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για να συντηρηθεί η παγιωμένη κατάσταση που ευνοεί το ίδιον όφελος εις βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Η Ντόνα Λεόν γράφει μια ιστορία μυστηρίου με τρόπο απλό και άμεσο ακολουθώντας περισσότερο την παράδοση των Ιταλών συγγραφέων του είδους, όπως ο Αντρέα Καμιλέρι, οι οποίοι προβάλλουν τις σχέσεις των ηρώων τους με την κοινωνία, το τοπίο, τις συνήθειες των συμπατριωτών τους – σ’ αυτές ανήκουν οι συνταγές μαγειρικής και τα αρώματα της ιταλικής κουζίνας. Η Λεόν εντοπίζει το «κακό» στην κοινωνία και στις ανθρώπινες αδυναμίες, όπως είναι η απληστία, η ματαιοδοξία και η αντιζηλία.

Σύγχρονα προβλήματα
Αντίθετα με το αγγλοσαξονικό αστυνομικό είδος, το οποίο διακρίνεται για την ακολουθία λογικών συλλογισμών γύρω από τη διαλεύκανση του μυστηρίου και την αποκάλυψη του δολοφόνου αλλά και τη βία στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, η Λεόν υιοθετεί τους ήρεμους και χαλαρούς ρυθμούς του Νότου. Χαρακτηριστική, άλλωστε, είναι η επιλογή του αστυνόμου και των συνεργατών του να πάνε σε μπαρ αμέσως μόλις αφήνουν τον τόπο όπου βρέθηκε το πτώμα.
Πρωταγωνιστές στο μυθιστόρημα αυτό είναι το νησί Μουράνο και η Βενετία. Ο αναγνώστης περιηγείται από τη συγγραφέα στα κανάλια της πόλης, στις γέφυρές της, στα παλάτια της, στις εκκλησίες της, στα σπίτια όπου έζησαν διάσημοι ποιητές και συγγραφείς, όπως σε αυτό στο οποίο έμεινε ο Λόρδος Βύρων, στα μπαρ της, τα εστιατόριά της. Αλλά ακόμα και τα φυτά, τα οποία δίνουν ζωντάνια στους κήπους που ξεπηδούν και στις δύο πλευρές των καναλιών, σημαδεύουν την ταυτότητα της υδάτινης πολιτείας: οι κρόκοι, οι νάρκισσοι, οι μανόλιες.
Η Ντόνα Λεόν γράφει ιστορίες μυστηρίου όχι για να θέσει κουίζ στους αναγνώστες σχετικά με τον ύποπτο ή τους υπόπτους, αλλά για να εξετάσει σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, να αναδείξει προβλήματα της εποχής μας. Και η «βασίλισσα» Βενετία τής προσφέρει το κατάλληλο σκηνικό.