ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΠΡΩΤΟ ΧΕΡΙ

Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1944)
Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος βίος του υπήρξαν μια διαρκής
πρόκληση για τους συντηρητικούς αστούς Αθηναίους.
Γόνος γνωστής οικογένειας, πέρασε όλη του τη ζωή
αναζητώντας το νόημά της στις επίγειες ηδονές.
Παράλληλα διακόνησε την Ποίηση , μετουσιώνοντας
σε στίχους τα ατομικά του αδιέξοδα από
το χώρο του ανορθόδοξου έρωτα και των ναρκωτικών.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του προσχώρησε
στις τάξεις του ΚΚΕ, αναζητώντας στο επαναστατικό όραμα
το προσωπικό του νόημα ζωής.
Αυτοκτόνησε λίγο πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας
με το περίστροφο του στρατιωτικού πατέρα του.

ΟΙ "ΜΠΕΡΝΤΕΔΕΣ": ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
ΠΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΙΣΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ 1910

"Λίγο πρωτύτερα, ή λίγο αργότερα, ήταν που ξέσπασε
και το περίφημο, και ιστορικό πια, σκάνδαλο της Ανεμώνης!
Το σκάνδαλο αυτό έδειχνε την αθωότητα αλλά και ακινησία
της εποχής εκείνης, που οι παραμικρές κινήσεις των ανθρώπων
έπαιρναν διαστάσεις, κι απασχολούσαν τις εφημερίδες,
ελλείψει άλλων σπουδαίων γεγονότων.
Η Ανεμώνη ήταν ένα περιοδικό νεανικό, συνηθισμένο,
που το εξέδιδε μια τριάδα φιλολογικών νεοσσών-
ο Γιάννης Μηλιάδης, ο αγαπητός μου σήμερα αρχαιολόγος,
ο Σπύρος Σολάτσης, υπάλληλος βιβλιοπωλείου τότε
( πέθανε νεότατος, μερικά χρόνια μόλις υστερότερα),
κι ο Μπάμπης Οικονομόπουλος, λιγότερο ασχολούμενος
με τη φιλολογία, κι έπειτα διά της Σχολής των Ευελπίδων
αξιωματικός του Ιππικού.
Με είχαν παρακαλέσει και μένα να τους δίνω πού και πού
συνεργασία, έτσι όπως γίνεται συνήθως.
Στο τρίτο φύλλο, ή στο τέταρτο- δεν καλοθυμούμαι-
έτυχε μια σύμπτωση περίεργη: όλα σχεδόν τα περιεχόμενά του,
μηδέ της συνεργασίας του Παλαμά και του Βλαχογιάννη εξαιρουμένων,
μιλούσαν για απολαύσεις, ή άφηναν υπαινιγμούς για ωραιοπάθειες.
Ο Παλαμάς είχε ένα "Αμαρτωλό Τραγούδι"! Εγώ είχα το γνωστό,
έκτοτε, και χιλιοειπωμένο!

Κι ήταν οι μπερντέδες κόκκινοι,
κι ήταν άσπρο το κρεβάτι.

Και την άλλη μέρα, ο Τσοκόπουλος, μ' ένα χρονογράφημά του
έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου, καυτηριάζοντας την υλιστική
κι ανήθικη ύλη του περιοδικού, και υποδεικνύοντας τ' άτοπα
που εγκυμονούσε, κυκλοφορώντας σ' αθλωα χέρια νέων!
Ο Σπύρος Μελάς στην "Εστία", επέπεσε δριμύτερος, με τον τίτλο:
"Σάρκα! Σάρκα!"...
Το πράγμα πήρε φωτιά αμέσως και στις άλλες εφημερίδες.
Σάτιρες, βρισιές επακολούθησαν, τυμπανοκρουσίες υπέρ της ηθικής,
πύρινα άρθρα, με στοιχεία κεφαλαία- και συγχρόνως συνεντεύξεις
με τους δράστας, φωτογραφίες των διευθυντών και των συνεργατών
της Ανεμώνης και, τελοσπάντων, γενική κατακραυγή!
Μες στην παραζάλη αυτή των επιθέσεων, άλλοι από τους υπευθύνους
κρύφτηκαν κι άλλοι απάντησαν πολύ προκλητικά, υπερθεματίζοντας
σε τολμηρές εκφράσεις.
Βγήκε κατόπιν κι άλλο φύλλο- το τελευταίο της φτωχής Ανεμώνης-
ακόμα τολμηρότερο κι εκείνο. Θρύλοι δημιουργήθηκαν κακόβουλοι,
κι η υπόθεση πήρε όψη κοινωνικού σκανδάλου. Και διαδόθηκε
ευρύτατα ακόμα, πως εγώ ήμουν ο ππραγματικός διευθυντής,
και πως μεταχειρίστηκα σαν όργανα , γι' αριβιστικούς σκοπούς,
τα καημένα τα παιδιά που την εξέδιδαν...
Εγώ γελούσα με τις διαδόσεις, κι έκανα τον ταχτικό περίπατό μου
τ' απογέματα- και υπήρχαν άνθρωποι καλοί και απλοϊκοί που έφριτταν
με την αναίδειά μου! Αλλά υπήρξαν και οι λογικοί και οι δίκαιοι-
οι φρόνιμοι και οι υπερασπιστές μας! Στάση τελείως συμπαθή σε μας,
λογική και αξιοπρεπή, έδειξαν, στην περίσταση αυτή, τόσο ο Παλαμάς,
σε συνεντεύξεις του, όσο κι ο Νιρβάνας, κι ο Ξενόπουλος. Αυτοί έβαλαν
τα πράγματα στη θέση τους, κατακρίνοντας τον υποκριτικό, κι απολύτως
δίχως λόγο θόρυβο, που εξόγκωσε με την ηλιθιότητά του ακίνδυνα
γραπτά νεανικά, που δεν είχαν στο παθητικό τους παρά το ότι ήσαν
λίγο τολμηρά και μερικά απλώς κακογραμμένα...
Κι απ' όλη την υπόθεση αυτή δεν έμεινε παρά μια πολύ έξυπνη,
χαριτωμένη γελοιγραφία, που ο Βώττης σκάρωσε στον τότε Παρνασσό,
και που μας παρίστανε σαν φιλικά ζευγάρια, μέσα σε μιαν αλέα
του Ζαππείου, με φόντο την Ακρόπολη, και με την αμίμητη λεζάντα:
" Π-άνε μόνοι!"...
Αυτή και το τραγούδι μου των "κόκκινων μπερντέδων", που έγινε
πασίγνωστο, σχεδόν δημοφιλές, και πότε παρωδούμενο πότε
απαγγελόμενο διεσώθη μια χαρά μέχρι των ημερών μας!
Φίλος ταξιδευτής, μού διηγήθηκε ότι το βρήκε κάποτε με μεγάλα
γράμματα ολόχρυσα στον πορφυροβαμμένο τοίχο κάποιου
φίλου του, σ' ένα εμπορικό, αγκυροβολημένο στη Μαρσίλια..."

Ναπολέων Λαπαθιώτης, " Η ζωή μου".
Απόπειρα συνοπτικής αυτοβιογραφίας.
Εκδ. Στιγμή. ΑΘΗΝΑ 1986.

Οι μπερντέδες

Κι οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι
Κι ήταν άσπρο το κρεβάτι,
Κι όλο θόλωνε, όλο μέλωνε
Το γλυκό σου μάτι,

Και τα χέρια σου πλεκόντουσαν
Στο κορμί μου γύρω γύρω,
Κι έπινα μέσα απ’ τα χείλια σου,
Γλυκιάν άχνα σαν το μύρο,

Και σταλάζανε απ’ τα χείλια σου
Γλυκά λόγια σαν τα μύρα,
Και ήταν άσπρο το κρεβάτι μας
Κι οι μπερντέδες σαν πορφύρα…

Έτσι αγάπη μου σε χόρτασα
Κι έτσι αγάπη μου σε ήπια
Μέσα στ’ άνομα αγκαλιάσματα
Στ’ άνομα καρδιοχτύπια

Κι απ΄ το μέλι ποθοπλάνταζε
Το κορμί σου και το μάτι
Κι οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι
Κι ήταν άσπρο το κρεβάτι.