Βρετανία - ΕΕ / Το Brexit και πώς να το ακυρώσετε
Νίκος ΚυριακίδηςΟ Στάρμερ και η ηγεσία των Βρυξελλών υπέγραψαν συμφωνίες που «επαναφέρουν» σταδιακά τις εμπορικές, οικονομικές και στο βάθος πολιτικοστρατιωτικές σχέσεις τους
Ηταν μια… ωραία ατμόσφαιρα την περασμένη Δευτέρα στο Λονδίνο, στη σύνοδο κορυφής Ηνωμένου Βασιλείου-Ε.Ε. στο Λάνκαστερ Χάουζ στο Δυτικό Λονδίνο. Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ φιλοξένησε την πρώτη σύνοδο κορυφής Ηνωμένου Βασιλείου-Ε.Ε. μετά το Brexit. Η «επαναφορά» της σχέσης της χώρας του με τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της για να τονωθεί η προβληματική και κλυδωνιζόμενη βρετανική οικονομία είναι ένας στρατηγικός και διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησής του.
Ο ρεαλισμός φαίνεται πως διώχνει σιγά-σιγά ό,τι απέμεινε από το μένος της περασμένης δεκαετίας που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Βρετανίας. «Γυρίζουμε σελίδα» δήλωσε από την πλευρά της ενθουσιασμένη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο» συμπλήρωσε. Αν και δεν είναι η πρώτη… σελίδα που γυρίζει στη σχέση των δύο πλευρών συνοδεία τυμπανοκρουσιών, είναι ίσως η πιο σημαντική. Το ντιλ καλύπτει την αλιεία, το εμπόριο, την άμυνα, την ενέργεια και την ενίσχυση των δεσμών σε τομείς που εξακολουθούν να είναι προς διαπραγμάτευση.
Αλλάζουν οι συνοριακοί έλεγχοι
Τα σπουδαία νέα είναι ότι μπαίνει τέλος στους ενδελεχείς συνοριακούς ελέγχους και στη συνεπακόλουθη γραφειοκρατία στα αγαθά που μπαίνουν και βγαίνουν από τη Βρετανία. Η νέα συμφωνία αλλάζει σαφώς και τον χαρακτήρα όλου του μηχανισμού που στήθηκε μετά το Brexit για τον έλεγχο του εισερχόμενου και του εξερχόμενου εμπορίου. Δεν αποκλείεται 41 συνοριακοί σταθμοί ελέγχων που κατασκευάστηκαν από τους βρετανικούς λιμενικούς φορείς μετά το Brexit να καταστούν σύντομα περιττοί και να τεθούν σε παύση. Η συμφωνία αναμένεται να καταργήσει την ανάγκη για την τυπική υγειονομική και κτηνιατρική πιστοποίηση στις εισαγωγές και στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων, από νωπό κρέας και γαλακτοκομικά έως λαχανικά, ξυλεία, μαλλί και δέρμα.
Ο Guardian αποκάλυψε την Τετάρτη ότι ένα σημείο συνοριακών ελέγχων στο Πόρτσμουθ, η κατασκευή του οποίου κόστισε σχεδόν 30 εκατ. ευρώ, ενδέχεται να πρέπει να κατεδαφιστεί ως αποτέλεσμα της συμφωνίας Λονδίνου-Ε.Ε. Η υψηλής τεχνολογίας και δυναμικότητας εγκατάσταση που δημιουργήθηκε στον δεύτερο πιο πολυσύχναστο τερματικό σταθμό της Μάγχης ήταν ένα από τα περισσότερα από 100 σημεία ελέγχου που δημιουργήθηκαν με βάση τις κυβερνητικές εισηγήσεις για τη διαχείριση του εισερχόμενου και του εξερχόμενου εμπορίου όταν η Βρετανία θα εγκατέλειπε την Ε.Ε.
Επίσης, η κυβέρνηση του Λονδίνου φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης μιας άλλης εγκατάστασης συνοριακών ελέγχων στο Κεντ, η οποία θα μπορούσε κι αυτή να τεθεί εκτός λειτουργίας ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης εμπορικής συμφωνίας. Η εγκατάσταση με έδρα το Σέβινγκτον, στο Άσφορντ, ανεγέρθηκε το 2021 με προδιαγραφές να ελέγχει ως και 1.300 νταλίκες την ημέρα, οι οποίες θα μετέφεραν ζωικά και αγροδιατροφικά προϊόντα.
Επαναπροσέγγιση… εξ ανάγκης
Οι λέξεις έχουν τη σημασία τους και η λέξη «επαναφορά» (reset) που επιλέχθηκε για να περιγράψει την αλλαγή σελίδας στην πολυκύμαντη σχέση του Λονδίνου με τις «γαλλο-γερμανικές» Βρυξέλλες -γενικότερα την αλλαγή ατμόσφαιρας σε μια ανταγωνιστική και αμφιθυμική σχέση- υποδηλώνει περισσότερο το ζητούμενο παρά το αποτέλεσμα. Στη σκιά των δραματικών γεωπολιτικών μετατοπίσεων των τελευταίων ετών, η «επαναφορά» των δεσμών με το Λονδίνο αντιπροσωπεύει για τις Βρυξέλλες μια ευκαιρία να φέρουν κοντύτερά τους τη Βρετανία, μια υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη και από τις σημαντικότερες παραγωγούς στρατιωτικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας στον κόσμο.
Με τη βρετανική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία να αποτελεί τη μεγαλύτερη μεμονωμένη ενίσχυση του Κιέβου μετά τις ΗΠΑ, κυρίως όμως με τη βούληση του Λονδίνου να υποστηρίξει σθεναρά τις ουκρανικές δυνάμεις, οι Ευρωπαίοι διακρίνουν έναν καίριο στυλοβάτη στα σχέδιά τους για στρατιωτική «ενδυνάμωση» ενάντια σ’ αυτό που θεωρούν ρωσική απειλή. Με άλλα λόγια, το βρετανικό στρατιωτικό δυναμικό και η πολιτική βούληση του Λονδίνου να το χρησιμοποιήσει χωρίς δισταγμούς χάριν της ευρωπαϊκής άμυνας καθιστούν τη Βρετανία πολύτιμη για τις Βρυξέλλες στην τρέχουσα γεωπολιτική συγκυρία.
Εκτός από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται ανασφάλεια και εξαιτίας της επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, θεωρώντας πως αυτή η εξέλιξη έχει διαταράξει τους κανόνες της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Ως εκ τούτου, οι καλύτερες σχέσεις με μια χώρα που παραμένει πάντα μια μεγάλη ευρωπαϊκή και διεθνής δύναμη είναι κάτι αυτονόητο. Χώρες όπως η Γερμανία, με στρατιωτικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ, «αισθάνονται» πως έχουν μείνει εκτεθειμένες στις δραματικές παγκόσμιες εξελίξεις.
Από την άλλη, η «επαναφορά» έχει σκοπό να αντιμετωπίσει αυτό που ορισμένα κράτη-μέλη θεωρούν ως ενοχλητικά «επακόλουθα» του Brexit. Δηλαδή να τακτοποιηθούν «εκκρεμότητες» που παραμέναν για χρόνια εκκρεμότητες καθώς στις Βρυξέλλες επικράτησε η λογική «μην αγγίζετε». Ήταν μεγάλος ο φόβος πως η πολιτική εκμετάλλευση της συζήτησης για τη βρετανική θέση στο ευρωοικοδόμημα θα μπορούσε να γκρεμίσει ό,τι είχε απομείνει όρθιο.
Αν και τα σχέδια για την κινητικότητα των νέων που περιελήφθησαν στο ντιλ -επιστροφή της Βρετανίας στο πρόγραμμα Erasmus- αναμένουν τη λεπτομερή διευθέτησή τους, και μόνο η επί της αρχής συμφωνία προσφέρει ανακούφιση σε χώρες όπως η Γερμανία, που συνεχίζουν να θέλουν καλύτερη πρόσβαση σε μια αγγλόφωνη χώρα με πανεπιστήμια υψηλού κύρους.
Με τους φανατικούς του Brexit να φωνάζουν ήδη ότι η συμφωνία ισοδυναμεί με «ξεπούλημα» της βρετανικής κυριαρχίας στους «γραφειοκράτες της Ε.Ε.», οι κινήσεις και τα λόγια από την άλλη πλευρά είναι πολύ προσεκτικά. Διπλωμάτες στις Βρυξέλλες είπαν στο BBC ότι το ντιλ δεν είναι τίποτε άλλο από την απαιτούμενη «ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ δύο γειτόνων που εξακολουθούν να βλέπουν τον κόσμο γενικά με παρόμοιο τρόπο»...
Συνειδητοποιώντας τη ζημιά
Σχεδόν μια δεκαετία μετά το διχαστικό δημοψήφισμα και πέντε χρόνια από την επίσημη αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε., η συνειδητοποίηση της ζημιάς που έγινε έχει πάρει τη θέση του ενθουσιασμού και, εν μέρει, της άγνοιας για τις βαθύτερες και μακροπρόθεσμες συνέπειες του Brexit στη βρετανική κοινωνία. Η απογοήτευση για τη συμφωνία εξόδου που διαπραγματεύτηκαν οι Συντηρητικοί του Μπόρις Τζόνσον αυξάνεται τόσο μεταξύ των ψηφοφόρων που ψήφισαν υπέρ της παραμονής όσο και εκείνων που επέλεξαν την αποχώρηση.
Η υποστήριξη στο Brexit έχει συρρικνωθεί από την εποχή του δημοψηφίσματος του 2016 που έκρινε ότι η θέση της χώρας βρίσκεται εκτός Ε.Ε. με 52%-48%. Δημοσκόπηση του YouGov νωρίτερα φέτος διαπίστωσε ότι μόλις το 30% των Βρετανών πιστεύει πλέον ότι ήταν σωστό για το Ηνωμένο Βασίλειο να ψηφίσει υπέρ της εξόδου, έναντι 55% που θεωρεί πως ήταν λάθος. Σήμερα η πλειοψηφία των Βρετανών υποστηρίζει στενότερες σχέσεις με τις Βρυξέλλες. Περισσότεροι από 6 στους 10 (62%) πιστεύουν ότι το Brexit έχει πάει άσχημα, συμπεριλαμβανομένου περίπου του ενός τρίτου των ψηφοφόρων που ψήφισαν υπέρ της εξόδου. Η πλειοψηφία πιστεύει ότι η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. έχει βλάψει την οικονομία και το εμπόριο και έχει αυξήσει το κόστος ζωής.
Την ίδια ώρα, η παρελκυστική υπόσχεση των Brexiteers «να ξαναπάρουμε τη χώρα μας πίσω» αποδείχθηκε μεγάλη αυταπάτη. Το Μεταναστευτικό συνέχισε να αποτελεί θέμα. Η μετανάστευση προς το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε απότομα φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό του σχεδόν 1 εκατομμυρίου αφίξεων το πρώτο μισό του 2023. Διάφοροι παράγοντες οδήγησαν στην αύξηση αυτή και βέβαια δεν είχαν καμία σχέση με την ενοχοποίηση της ελεύθερης μετακίνησης από τους υποστηρικτές της εξόδου. Ανάμεσά τους ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι αλλαγές στο σύστημα μετανάστευσης μετά το Brexit αλλά και η αθροιστική μεταναστευτική πίεση που σχετίζεται με τη ζήτηση για σπουδές στη Βρετανία μετά τους περιορισμούς της πανδημίας της Covid-19. Σχεδόν το 90% των αφίξεων προήλθε από χώρες εκτός Ε.Ε., ενώ η καθαρή μετανάστευση από το μπλοκ των 27 μειώθηκε. Από την άλλη, επιχειρήσεις και εργοδότες ήρθαν αντιμέτωποι με δραματικές ελλείψεις προσωπικού, ιδίως στις κατασκευές, στον τουρισμό και στη μεταποίηση.[.....................................]ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου