Ποιον θεωρούσε ο Βασίλης Βασιλικός "μάγιστρο των παρασκηνίων" στην Ελλάδα
Το έργο που δημιούργησε ο Βασίλης Βασιλικός συνιστά μεγάλης σημασίας αποκαλυπτική τομή στην ιστορική εξέλιξη της νεοελληνικής κοινωνίας. Δεν μόνο το μνημειώδες “Ζ”, με το οποίο ως εν αναγλύφω προβάλλονται κρατικοί μηχανισμοί λίγο-πολύ άγνωστοι στο ευρύ κοινό. Είναι και οι αφορισμοί του, που ευκρινώς προσφέρουν την εικόνα καταστάσεων της δεκαετίας του 1950 και 1960 οι οποίες, παρά τα φαινόμενα, συνεχίζουν να δίνουν τον τόνο στην καθημερινότητά μας.
Ο πόνος που ο πρόσφατα χαμένος Λογοτέχνης εκφράζει για τα κορίτσια του τόπου μας, που πουλάγανε τα μαλλιά τους για να γίνουν περούκες, το οιονεί αιματηρό ερώτημα: “Σε τι διαφέρει η Ελλάδα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα από εκείνη του Όθωνα;” και η αποκάλυψη των συμπλεγματικών καταστάσεων που διέπουν τη συμπεριφορά φορέων εξουσίας – όλα αυτά ανοίγουν τον δρόμο προς την εθνική μας αυτογνωσία.
Ένας από τους ελάχιστους που, μέχρι σήμερα, έστερξαν να βαδίσουν στον δρόμο αυτόν υπήρξε ο Γιάννης Βούλτεψης, ο οποίος τόσο ωραία περιγράφεται στο “Ζ”. Αυτός κατονόμασε όσους υπό χαριτωμένα ψευδώνυμα κατέδειξε στο έργο του ο Βασιλικός, έκανε μια “τυχαία” αναφορά στον οργανωτικό εγκέφαλο της θανάτωσης του Λαμπράκη και – το σπουδαιότερο! – συνέδεσε τη δολοφονία του τελευταίου στη Θεσσαλονίκη με εκείνη του Τζων Κέννεντυ στο Τέξας.
Ο Βασιλικός, βέβαια, για να τα κάνει όλα αυτά είχε ισχυρή την έξωθεν υποστήριξη. Το “Ζ” εκδόθηκε μεν το 1966, αλλά ξανακυκλοφόρησε οιονεί πανηγυρικώς το 1973 από σημαντικό εκδοτικό οίκο της εποχής. Πώς το επέτρεψε αυτό το τότε αυταρχικό καθεστώς; Για όποιον έχει συνειδητοποιήσει τη νεοελληνική πραγματικότητα η απάντηση είναι ευχερής: Ο Βασιλικός ήταν απόφοιτος του Κολλεγίου “Ανατόλια” της Θεσσαλονίκης, που τον περασμένο μας αιώνα κοινωνικώς ήταν –τουλάχιστον!– εφάμιλλο τού στην Αθήνα “ομολόγου” του αμερικανικού εκπαιδευτικού ιδρύματος.
Επιπλέον, ο εν λόγω συγγραφέας είχε περάσει και από το Πανεπιστήμιο του Γαίηλ/Yale, που ήταν και παραμένει το κύριο “εργαστήριο γνώσης και ιδεών” στις ΗΠΑ. Το Χάρβαρντ, πράγματι, παρά την αίγλη του, προσφέρει εκπαίδευση κυρίως για “μάνατζερς”, δηλαδή διευθυντικά στελέχη τα οποία ασχολούνται κυρίως με ζητήματα πρακτικά – προβλήματα “μιας συγκεκριμένης χρονικής στιγμής”, όπως λέγαμε στα “χρόνια τα παλιά”.
Εξυπακούεται ότι η υποστήριξη που περιέβαλλε τον Βασιλικό καθόλου δεν μειώνει το μέγεθος του ταλέντου του και την αξία του έργου του. Όθεν, εκθύμως μπορεί κανείς να αναφωνήσει: “Να και μια φορά που η ξένη προστασία μάς έκανε καλό!” Και το καλό αυτό δεν περιορίζεται στο “Ζ” και τα άλλα έργα του. Εντοπίζεται και σε “αφορισμό” του που δημοσιεύθηκε λίγο πριν από τις βουλευτικές εκλογές, από το αποτέλεσμα των οποίων αναδύθηκε η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Ένα σημαντικό άρθρο του Βασιλικού
Ευρισκόμεθα στις 9 Σεπτεμβρίου 1981 και στο φύλλο της πολύ σημαντικής (influential) εφημερίδας “Τα Νέα” δημοσιεύεται άρθρο του Βασίλη Βασιλικού με τίτλο “Εντάξει μωρέ”. Η χρήση αυτής της δημοφιλούς αποστροφής μπορεί να θεωρηθεί ως ακόμη ένα τεκμήριο της οξυδέρκειας του συγγραφέα μας. Και αυτό, διότι συνήθως με αυτήν εμείς, οι Έλληνες, “ξεφορτωνόμαστε” τον συνομιλητή που έχουμε βαρεθεί. Εντάξει μωρέ, λοιπόν, ο Βασιλικός και εκεί, στο κείμενό του, στο πλαίσιο συζήτησης που αρχίζει με το “νησί των διακοπών”, συνεχίζεται με την πορτοκαλάδα τη “με ή χωρίς ανθρακικό” και καταλήγει στην πολιτική, κάνει την εξής εκπληκτική δήλωση:
«Λοιπόν ξέρεις ποια είναι η σημαντικότερη πολιτική μορφή της νεωτέρας Ελλάδος; Ο Λάμπρος Ευταξίας. Κανένας δεν μιλά γι’ αυτόν κ’ οι νεώτεροι δεν ξέρουν καν το όνομά του. Λοιπόν, αυτός ζει. Είναι άνθρωπος των παρασκηνίων και δεν μπορείς να μιλήσεις γι’ αυτόν, σα να απαγορεύεται. Θα σου εξηγήσω την άλλη φορά, την ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος, από το 1936 και μετά, μέσω του Λάμπρου Ευταξία, για να καταλάβεις γιατί η ώρα της αλλαγής σήμανε οριστικά».
Τι εν προκειμένω εννοεί ο συγγραφεύς; [....................................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου