Πόσο διαφορετικοί είναι οι Ταλιμπάν είκοσι χρόνια μετά την ανατροπή τους από τις ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2001;

 

 Ταλιμπάν και περιφερειακή σταθερότητα

Γιώργος Καπόπουλος

ieidiseis.gr 

4 λεπτά

---

Πόσο διαφορετικοί είναι οι Ταλιμπάν είκοσι χρόνια μετά την ανατροπή τους από τις ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2001;

Το ερώτημα δεν αφορά την ακραία φονταμενταλιστική ταυτότητα του παλινορθωμένου καθεστώτος αλλά την βούληση και την δυνατότητα του να μην εξαγάγει όπως στην περίοδο 1996-2001 τρομοκρατική βία και να μην μετατραπεί ξανά η χώρα σε ορμητήριο περιφερειακής αποσταθεροποίησης.

Οι χαμηλοί τόνοι και οι σταθεροποιητικές υποσχέσεις της ηγεσίας των Ταλιμπάν δεν αναιρούν την ανησυχία για την δυναμική των εξελίξεων στην Καμπούλ.

Πρώτο και κυρίαρχο ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό είναι σήμερα οι Ταλιμπάν χειραφετημένοι η επιθυμούν να χειραφετηθούν από τον έλεγχο και την εποπτεία του Πακιστάν στο έδαφος του οποίου συγκροτήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 90 στο πλαίσιο της στρατηγικής του Ισλαμαμπάντ να ενισχύσει την θέση του στους περιφερειακούς συσχετισμούς.

Η νέα κυβέρνηση των Ταλιμπάν αποτελεί μια απρόβλεπτη μεταβλητή για τους συσχετισμούς και τις ισορροπίες στην Κεντρική και την Νοτιοδυτική Ασία.

Πρώτη άμεσα ενδιαφερόμενη για την τροπή που θα πάρουν οι εξελίξεις στην Καμπούλ είναι η Ρωσία που σε αντίθεση με την υπόλοιπη πρώην ΕΣΣΔ διατηρεί προνομιακή επιρροή και άτυπη αλλά βαρύνουσα επικυριαρχίας στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Κεντρικής Ασίας (Καζαχστάν, Ουζμπεκιστάν , Τουρκμενιστάν ,Τατζικιστάν, Κιργιστάν).

Τουρκόφωνες , πλην του Τατζικιστάν και μουσουλμανικές οι χώρες αυτές είναι το μαλακό υπογάστριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας η οποία περιλαμβάνει αρκετές περιοχές με μουσουλμανικό πληθυσμό στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία.
Αυτονόητη είναι η ανησυχία του Πεκίνου για τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν που βρίσκεται πολύ κοντά στην επαρχία Σιγκιαγκ η πλειοψηφία της οποίας είναι Τουρκόφωνοι Μουσουλμάνοι Ουιγγούροι.

Έτσι το Πεκίνο παρά την παραδοσιακή στενή του σχέση με το Ισλαμαμπάντ έχει κάθε λόγο να παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις στην Καμπούλ.

Η παλινόρθωση του καθεστώτος των Ταλιμπάν ανησυχεί και το Νέο Δελχί στο πλαίσιο της ιστορικής αντιπαλότητας της Ινδίας με το Πακιστάν δύο περιφερειακών δυνάμεων που έχουν Πυρηνικά Όπλα.

Το Κασμίρ αποτελεί το διαχρονικό πεδίο όπου ο σουνιτικός ριζοσπαστικός φονταμενταλισμός με βάση υποστήριξης το Πακιστάν παρενοχλεί σοβαρά την Ινδία.

Οι Ταλιμπάν αποτελούν μια βαρύνουσα μεταβλητή των περιφερειακών ισορροπιών που προσπαθεί να διαμορφώσει η Τεχεράνη με την διαπραγμάτευση της με την Διεθνή Κοινότητα για τον έλεγχο του πυρηνικού της προγράμματος , αλλά και την προσπάθεια εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων με την Σαουδική Αραβία.

Αθροιστικά η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Ινδία ήταν πολύ ευτυχείς με το Στάτους Κβο που είχε διαμορφωθεί την τελευταία εικοσαετία με την εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν και το ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν θα συνεργασθούν μεταξύ τους ‘ώστε το Αφγανιστάν να μην ξαναγίνει ορμητήριο φονταμενταλιστικής τρομοκρατίας η αν θα επιλέξουν να αποσπάσουν από την Καμπούλ σε διμαρές επίπεδο εγγυήσεις για την περιφερειακή σταθερότητα.

Στο παραπάνω ρευστό και συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο έρχεται να προστεθεί ο ρόλος που διεκδικεί να διαδραματίσει η Τουρκία του Ερντογάν ανάμεσα στις ΗΠΑ την Δύση και την Διεθνή Κοινότητα με την κυβέρνηση των Ταλιμπάν μια φιλοδοξία εξ ορισμού αποσταθεροποιητική η οποία μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κινδυνεύει να περιπλέξει τις σχέσεις της Αγκυρας με την Μόσχα , το Πεκίνο , το Νέο Δελχί και την Τεχεράνη αλλά κυρίως με την Ουάσιγκτον