Έγκλημα και κρίση

                                
Του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.

Διεθνές συνέδριο με θέμα «Έγκλημα και κρίση: γραφές και μεταγραφές της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας» πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή και το Σάββατο 2 και 3 Δεκεμβρίου στο Τελλόγλειο ‘Ιδρυμα Τεχνών της Θεσσαλονίκης με οργανωτική ευθύνη του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ (η πρωτοβουλία ήταν της αναπληρώτριας καθηγήτριας, κριτικού λογοτεχνίας και μεταφράστριας Τιτίκας Δημητρούλια). Στο συνέδριο έλαβαν μέρος συγγραφείς, πανεπιστημιακοί ερευνητές, μεταφραστές και κριτικοί λογοτεχνίας από την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Γαλλία. Ένα από τα βασικά θέματα (ως και εκ του τίτλου της διοργάνωσης) που απασχόλησαν τους συνέδρους ήταν η σχέση του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος με την κρίση – το πώς η λογοτεχνία βλέπει την οικονομική κρίση (Γιάννης Πανούσης) ή το πώς κατανοεί και ερμηνεύει τις κοινωνικές της συνέπειες (Loic Marcou). Συζητήθηκαν ακόμα η πορεία της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα από το 1974 μέχρι και τις ημέρες μας, ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζονται οι αστυνομικοί συγγραφείς από την υπερανάπτυξη του καπιταλισμού και την παγκοσμιοποίηση (Dominique Manotti) και το μέλλον της μυθοπλασίας του νουάρ (Patrick Raynal).
Τους συνέδρους απασχόλησε επίσης η διαδρομή που έχει χαράξει η αστυνομική λογοτεχνία κινούμενη ανάμεσα στην παράδοση και τον μοντερνισμό (Πέτρος Μαρτινίδης), καθώς και τα προβλήματα τα οποία καλούνται να επιλύσουν οι μεταφραστές της (Σίμος Γραμμενίδης, Τ. Δημητρούλια). Υπήρξαν επιπροσθέτως εισηγήσεις για το αστυνομικό μυθιστόρημα στη Μεσόγειο (Ανθή Βηδενμάιερ), στην Αφρική (Véronique Bonnet), στην Ιταλία (Ζώζη Ζωγραφίδου), στη Σερβία (Adrijana Marcetic) και στην Τουρκία (Timour Muhidine), όπως και για τους δεσμούς του αστυνομικού μυθιστορήματος με τα μαθηματικά (Τεύκρος Μιχαηλίδης) και τη λαϊκότητα (Ουρανία Πολυκανδριώτη). Εισηγήσεις, τέλος, για καθιερωμένα έργα της αστυνομικής λογοτεχνίας σε διεθνές επίπεδο έκαναν οι Vesna Elez και Γκρατσιέλα Καστελλάνου.
Το συνέδριο συμπληρώθηκε με δύο συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης. Η πρώτη δοκίμασε να εξετάσει το αν η αστυνομική λογοτεχνία εκπροσωπεί ένα παγκόσμιο λαϊκό είδος (D.  Manotti, P. Raynal, Maurice Attias,  Τ.  Μιχαηλίδης και Π. Μαρτινίδης), αλλά, ατυχώς, επικεντρώθηκε περισσότερο σε εσωτερικά θέματα της γαλλικής πολιτικής σκηνής. Η δεύτερη είχε  θέμα «Έγκλημα και κρίση» (Βασίλης Δανέλλης, Γιάννης Ράγκος, Σέργιος Γκάκας, Ανδρέας Αποστολίδης και Μαρλένα Πολιτοπούλου) και απέδειξε πως οι έλληνες συγγραφείς μπορούν, όταν το θέλουν, να συζητήσουν επί της ουσίας και εις βάθος όχι μόνο για το αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά γενικότερα για τη λογοτεχνία και τα ερωτήματα στα οποία καλείται να απαντήσει σε μιαν ιδιαιτέρως πιεστική και ταυτοχρόνως προκλητική εποχή.
Παραμένω με την εντύπωση ότι ορισμένοι από τους γάλλους συνέδρους δεν προσήλθαν επαρκώς προετοιμασμένοι (με αποκορύφωμα το παράδειγμα του M. Attias, ο οποίος διάβασε αντί για την προγραμματισμένη εισήγησή του ένα διήγημα) ενώ κάποιοι άλλοι δυσκολεύτηκαν να ξεπεράσουν την περιγραφικότητα και την περιπτωσιολογία. Παρόλα αυτά, το συνέδριο μόνο αδιάφορο δεν υπήρξε. Είναι η πρώτη φορά που επιχειρήθηκε στα καθ’ ημάς μια συστηματική και πολυκριτική προσέγγιση της αστυνομικής λογοτεχνίας (από την Ελλάδα και την Ευρώπη μέχρι τη Βόρεια Αφρική και την Τουρκία), αλλά και που η αστυνομική λογοτεχνία ξέφυγε από τον στενό κύκλο των αφοσιωμένων υποστηρικτών της, για να αποδείξει όχι μόνο ότι αποτελεί ζωτικό μέρος της διεθνούς λογοτεχνικής παραγωγής, αλλά και ότι έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί με ενάργεια στα μείζονα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα του 21^ου αιώνα..
ΠΗΓΗ:oanagnostis.gr