H επικαιρότητα των αρχαίων

Ανέστιοι και πένητες της ελληνικής αρχαιότητας  (Πλαταιείς)
εκθέτουν τη δυστυχία τους   θυμίζοντας  τις  χιλιάδες των αστέγων 
και τις εκατοντάδες χιλιάδες των συμπατριωτών μας που , χτυπημένοι
από τη Μνημονιακή λαίλαπα, ζουν από την  καλοσύνη των άλλων...

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΛΑΤΑΪΚΟΣ

14.46–50

[46] τίνας γὰρ ἂν ἡμῶν εὕροι τις δυστυχεστέρους, οἵτινες καὶ
πόλεως καὶ χώρας καὶ χρημάτων ἐν μιᾷ στερηθέντες ἡμέρᾳ,
πάντων τῶν ἀναγκαίων ὁμοίως ἐνδεεῖς ὄντες ἀλῆται καὶ
πτωχοὶ καθέσταμεν, ἀποροῦντες ὅποι τραπώμεθα, καὶ
πάσας τὰς οἰκήσεις δυσχεραίνοντες. ἤν τε γὰρ δυστυχοῦ-
ντας καταλάβωμεν, ἀλγοῦμεν ἀναγκαζόμενοι πρὸς τοῖς
οἰκείοις κακοῖς καὶ τῶν ἀλλοτρίων κοινωνεῖν· [47] ἤν θ’ ὡς
εὖ πράττοντας ἔλθωμεν, ἔτι χαλεπώτερον ἔχομεν, οὐ ταῖς
ἐκείνων φθονοῦντες εὐπορίαις, ἀλλὰ μᾶλλον ἐν τοῖς τῶν
πέλας ἀγαθοῖς τὰς ἡμετέρας αὐτῶν συμφορὰς καθορῶντες,
ἐφ’ αἷς ἡμεῖς οὐδεμίαν ἡμέραν ἀδακρυτὶ διάγομεν ἀλλὰ πεν-
θοῦντες τὴν πατρίδα καὶ θρηνοῦντες τὴν μεταβολὴν τὴν
γεγενημένην ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν. [48] τίνα
γὰρ ἡμᾶς οἴεσθε γνώμην ἔχειν ὁρῶντας καὶ τοὺς γονέας
αὑτῶν ἀναξίως γηροτροφουμένους καὶ τοὺς παῖδας οὐκ
ἐπὶ ταῖς ἐλπίσιν αἷς ἐποιησάμεθα παιδευομένους, ἀλλὰ
πολλοὺς μὲν μικρῶν ἕνεκα συμβολαίων δουλεύοντας, ἄλ-
λους δ’ ἐπὶ θητείαν ἰόντας, τοὺς δ’ ὅπως ἕκαστοι δύνανται
τὰ καθ’ ἡμέραν ποριζομένους, ἀπρεπῶς καὶ τοῖς τῶν προγό-
νων ἔργοις καὶ ταῖς αὑτῶν ἡλικίαις καὶ τοῖς φρονήμασιν
τοῖς ἡμετέροις; [49] ὃ δὲ πάντων ἄλγιστον, ὅταν τις ἴδῃ
χωριζομένους ἀπ’ ἀλλήλων μὴ μόνον πολίτας ἀπὸ πολι-
τῶν, ἀλλὰ καὶ γυναῖκας ἀπ’ ἀνδρῶν καὶ θυγατέρας ἀπὸ
μητέρων καὶ πᾶσαν τὴν συγγένειαν διαλυομένην, ὃ πολ-
λοῖς τῶν ἡμετέρων πολιτῶν διὰ τὴν ἀπορίαν συμβέβηκεν·
ὁ γὰρ κοινὸς βίος ἀπολωλὼς ἰδίας τὰς ἐλπίδας ἕκαστον
ἡμῶν ἔχειν πεποίηκεν. [50] οἶμαι δ’ ὑμᾶς οὐδὲ τὰς ἄλλας
αἰσχύνας ἀγνοεῖν τὰς διὰ πενίαν καὶ φυγὴν γιγνομένας,
ἃς ἡμεῖς τῇ μὲν διανοίᾳ χαλεπώτερον τῶν ἄλλων φέρομεν,
τῷ δὲ λόγῳ παραλείπομεν, αἰσχυνόμενοι λίαν ἀκριβῶς τὰς
ἡμετέρας αὐτῶν ἀτυχίας ἐξετάζειν.
 
Photo: idioisommasi.blogspot.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Είναι δυνατό να βρει κανείς ανθρώπους  πιο δυστυχισμένους από μας, εμάς που χάσαμε σε μια μέρα και την πατρίδα μας και τη γη μας και την περιουσία μας  και τώρα, στερημένοι από  τα πιο απαραίτητα, τριγυρνούμε σαν ζητιάνοι , μη ξέροντας πού να στραφούμε κι' υποφέροντας σ' όποιο μέρος κι' αν καταφύγουμε;
Διότι, κι' όταν συναντούμε  δυστυχισμένους ανθρώπους, πονούμε, αφού αναγκαζόμαστε, εκτός  από τη δική μας δυστυχία , να συμμεριζόμαστε και τις ξένες· αν  πάλι έρθουμε σ' ευτυχισμένους ανθρώπους , η πίκρα μας είναι ακόμη πιο μεγάλη, όχι επειδή  φθονούμε την ευτυχία τους , αλλά επειδή   στα αγαθά των άλλων  διακρίνουμε πιο έντονα τη δική μας συμφορά.
Εξαιτίας αυτής της συμφοράς  πενθούμε αδιάκοπα  το χαμό της πατρίδας μας και θρηνούμε για την ανατροπή στη ζωή μας.
Αλήθεια , ποια νομίζετε πως είναι η ψυχική μας διάθεση, όταν βλέπουμε  τους γονείς μας να γερνούν μέσα στη δυστυχία και τα παιδιά μας ν' ανατρέφονται όχι όπως ελπίσαμε κάποτε, παρά να μετατρέπονται σε δούλους για λίγα χρήματα που δανείζονται, ή να μετατρέπονται σε  υπηρέτες, κι' άλλα πάλι να παλεύουν με νύχια και με δόντια  για να εξασφαλίσουν  το καθημερινό ψωμί τους, κάτι που δεν ταιριάζει ούτε στα έργα των προγόνων τους ούτε στην ηλικία τους ούτε στην ατομική τους αξιοπρέπεια;
 Το πιο οδυνηρό   απ' όλα είναι το θέαμα  να αποχωρίζονται όχι μόνο πολίτες από συμπολίτες  αλλά και γυναίκες απ' τους άνδρες τους και κορίτσια απ' τις μητέρες τους, κι' όλοι οι συγγενικοί δεσμοί να διαλύονται, όπως συνέβη σε πολλούς απ' τους συμπολίτες μας λόγω της δυστυχίας. Γιατί η απώλεια της κοινοτικής μας ζωής  ώθησε τον  καθένα μας  να στηρίζει τις ελπίδες του αποκλειστικά  στον εαυτό του . Πιστεύω ότι είσαστε γνώστες  και των άλλων  ταπεινώσεων  που φέρνουν  η φτώχεια κι' η εξορία, ταπεινώσεις που εμείς τις βιώνουμε βαρύτερ' απ' τους άλλους, αλλά στις συζητήσεις μας τις παραλείπουμε, γιατί ντρεπόμαστε να εξετάζουμε τις ατυχίες μας σε όλες τους τις λεπτομέρειες.

Μετάφραση: Gerontakos