Η επικαιρότητα των αρχαίων

"Διαβάστε το απόσπασμα του αρχαίου κειμένου  που αναρτούμε
και πείτε μου μετά αν υπάρχουν πολλοί Έλληνες πολιτικοί
στην  μεταπολιτευτική  μας ιστορία που να πληρούν τις 
προϋποθέσεις του δίκαιου , αδιάφθορου, ανιδιοτελούς και
φιλολαϊκού ηγέτη, όπως τον παρουσιάζει ο Ξενοφώντας." 


   [4.1] Περί γε μὴν τῆς εἰς χρήματα δικαιοσύνης ποῖα ἄν τις
μείζω τεκμήρια ἔχοι τῶνδε; ὑπὸ γὰρ Ἀγησιλάου στέρεσθαι
μὲν οὐδεὶς οὐδὲν πώποτε ἐνεκάλεσεν, εὖ δὲ πεπονθέναι πολ-
λοὶ πολλὰ ὡμολόγουν. ὅτῳ δὲ ἡδὺ τὰ αὑτοῦ διδόναι ἐπ’
ὠφελείᾳ ἀνθρώπων, πῶς <ἂν> οὗτος ἐθέλοι τὰ ἀλλότρια
ἀποστερεῖν ἐφ’ ᾧ κακόδοξος εἶναι; εἰ γὰρ χρημάτων ἐπι-
θυμοίη, πολὺ ἀπραγμονέστερον τὰ αὑτοῦ φυλάττειν ἢ τὰ μὴ
προσήκοντα λαμβάνειν. [4.2] ὃς δὲ δὴ καὶ χάριτας ἀποστερεῖν
μὴ ἐθέλοι, ὧν οὐκ εἰσὶ δίκαι πρὸς τὸν μὴ ἀποδιδόντα, πῶς
ἅ γε καὶ νόμος κωλύει ἐθέλοι ἂν ἀποστερεῖν; Ἀγησίλαος
δὲ οὐ μόνον τὸ μὴ ἀποδιδόναι χάριτας ἄδικον ἔκρινεν, ἀλλὰ
καὶ τὸ μὴ πολὺ μείζους τὸν μείζω δυνάμενον. [4.3] τά γε μὴν
τῆς πόλεως κλέπτειν πῇ ἄν τις αὐτὸν εἰκότως αἰτιάσαιτο,
ὃς καὶ τὰς αὐτῷ χάριτας ὀφειλομένας τῇ πατρίδι καρποῦ-
σθαι παρεδίδου; τὸ δ’, ὁπότε βούλοιτο εὖ ποιεῖν ἢ πόλιν
ἢ φίλους χρήμασι, δύνασθαι παρ’ ἑτέρων λαμβάνοντα ὠφε-
λεῖν, οὐ καὶ τοῦτο μέγα τεκμήριον ἐγκρατείας χρημάτων;
[4.4] εἰ γὰρ ἐπώλει τὰς χάριτας ἢ μισθοῦ εὐεργέτει, οὐδεὶς ἂν
οὐδὲν ὀφείλειν αὐτῷ ἐνόμισεν· ἀλλ’ οἱ προῖκα εὖ πεπον-
θότες, οὗτοι ἀεὶ ἡδέως ὑπηρετοῦσι τῷ εὐεργέτῃ, καὶ διότι
εὖ ἔπαθον καὶ διότι προεπιστεύθησαν ἄξιοι εἶναι παρακατα-
θήκην χάριτος φυλάττειν. [4.5] ὅστις δ’ ᾑρεῖτο καὶ σὺν τῷ
γενναίῳ μειονεκτεῖν ἢ σὺν τῷ ἀδίκῳ πλέον ἔχειν, πῶς
οὗτος οὐκ ἂν πολὺ τὴν αἰσχροκέρδειαν ἀποφεύγοι; ἐκεῖνος
τοίνυν κριθεὶς ὑπὸ τῆς πόλεως ἅπαντα ἔχειν τὰ Ἄγιδος τὰ
ἡμίσεα τοῖς ἀπὸ μητρὸς αὐτῷ ὁμογόνοις μετέδωκεν, ὅτι
πενομένους αὐτοὺς ἑώρα. ὡς δὲ ταῦτα ἀληθῆ πᾶσα μάρτυς
ἡ τῶν Λακεδαιμονίων πόλις. [4.6] διδόντος δ’ αὐτῷ πάμπολλα
δῶρα Τιθραύστου, εἰ ἀπέλθοι ἐκ τῆς χώρας, ἀπεκρίνατο
ὁ Ἀγησίλαος· Ὦ Τιθραύστα, νομίζεται παρ’ ἡμῖν τῷ
ἄρχοντι κάλλιον εἶναι τὴν στρατιὰν ἢ ἑαυτὸν πλουτίζειν,
καὶ παρὰ τῶν πολεμίων λάφυρα μᾶλλον πειρᾶσθαι ἢ δῶρα
λαμβάνειν.

Μτφρ. Π. Βλαχάκος & Γ.Α. Ράπτης. 2003. Ξενοφώντος Αγησίλαος. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Π. Βλαχάκος. Πρόλογος Δ. Λυπουρλής. Λακεδαιμονίων Πολιτεία. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Γ.Α. Ράπτης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Σχετικά τώρα με τη δικαιοσύνη του στη διαχείριση των αγαθών μπορεί κανείς να έχει πιο τρανταχτές αποδείξεις από αυτές; Κανείς ποτέ βέβαια δεν κατηγόρησε ότι του στέρησε κάτι ο Αγησίλαος, πολλοί ωστόσο παραδέχονταν ότι τους έχει κάνει πολλές ευεργεσίες. Όποιος λοιπόν χαίρεται να δίνει τα δικά του για το όφελος των άλλων, πώς ο ίδιος θα θέλει να στερεί τα ξένα πράγματα και να γίνεται έτσι αξιοκατάκριτος; Αν λοιπόν επιθυμούσε αγαθά, πολύ πιο αβασάνιστα θα έκρυβε τα δικά του, από το να παίρνει εκείνα που δεν του ανήκουν. Όποιος δεν θέλει να στερεί τους άλλους ούτε από την ευγνωμοσύνη, για την οποία δεν επιβάλλεται ποινή σ' αυτόν που δεν την ανταποδίδει, πώς ο ίδιος θα επιθυμούσε ν' αφαιρέσει εκείνα, που απαγορεύει ακόμη και ο νόμος; Ο Αγησίλαος πίστευε ότι είναι αδικία όχι μόνο να μην ανταποδίδει κανείς την ευγνωμοσύνη του, αλλά και να μην δίνει πολύ περισσότερα, όποιος ήταν πιο πλούσιος. Μπορεί λοιπόν κάποιος λογικά να κατηγορήσει ότι έκλεβε την περιουσία της πόλης του, αυτόν που έδινε στην πατρίδα του για να ωφεληθεί ακόμη και τις αμοιβές που του χρωστούσαν; Και η δυνατότητα που είχε, κάθε φορά που ήθελε να ευεργετεί την πόλη του ή τους φίλους, να τα παίρνει από τους άλλους και να τους ωφελεί, δεν είναι και αυτό το πράγμα ισχυρή απόδειξη της εγκράτειάς του στα χρήματα; Γιατί αν πουλούσε τα καλά που έκανε ή πρόσφερε με μισθό τις υπηρεσίες του, κανείς δεν θα νόμιζε ότι του χρωστά κάτι. Όσοι όμως έχουν ευεργετηθεί χωρίς ανταπόδοση, αυτοί πάντα προσφέρουν τις υπηρεσίες στον ευεργέτη τους και γιατί τους ευεργέτησε και γιατί από την αρχή τους εμπιστεύθηκε ότι είναι άξιοι να φυλάξουν το απόθεμα της ευεργεσίας του. Εκείνος που προτιμούσε να είναι μαζί με τους γενναίους και να έχει πιο λίγα, από το να είναι με τους άδικους και να έχει περισσότερα, πώς ο ίδιος δεν θα αποφύγει την αισχροκέρδεια; Εκείνος λοιπόν, όταν η πόλη του πήρε την απόφαση ότι του ανήκει ολόκληρη η περιουσία του Άγη, έδωσε τα μισά στους συγγενείς από τη μητέρα του, γιατί τους έβλεπε ότι ζούσαν μέσα στη φτώχεια. Μάρτυρας ολόκληρη η πόλη των Λακεδαιμονίων ότι αυτά είναι αλήθεια. Και όταν ο Τιθραύστης του έδινε πάρα πολλά δώρα με τον όρο να αποχωρήσει από τη χώρα του, ο Αγησίλαος του απάντησε. «Τιθραύστη, εμείς πιστεύουμε ότι είναι πιο δίκαιο ο αρχηγός να κάνει πλούσιο το στρατό του, παρά τον εαυτό του και να επιχειρεί να παίρνει μάλλον λάφυρα από τους εχθρούς, παρά δώρα».

Ξενοφών - Βικιπαίδεια

Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης - Βικιπαίδεια