Ένα καλό βιβλίο: "Συνομιλίες με ένα δήμιο"

Κόλαση δεν είναι οι άλλοι

Πώς μπορεί κάποιος να ανακαλεί με τέτοια ηδονική χαρά καταστροφές, εκτελέσεις, εμπρησμούς και βασανισμούς; Πώς μεταμορφώνεται κανείς σε ένα τέτοιο τέρας; | ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΑΣΑΡΙΩΤΑΚΗ

Εφημερίδα των Συντακτών,15.02.2015

Συντάκτης: 

Ιάκωβος Ανυφαντάκης

«O Στρόοπ περιέγραφε την ανατίναξη της Μεγάλης Συναγωγής στις 16 Μαΐου 1943 χειρονομώντας όρθιος στη γωνία κοντά στα καλοριφέρ, με τα πόδια ελαφρώς ανοιχτά, το κεφάλι ψηλά, το πρόσωπο αναψοκοκκινισμένο από την έξαψη. Κατά κάποιον τρόπο φαινόταν ευτυχισμένος». Ετσι αναφέρει ο Καζίμιερ Μοτσάρσκι ότι του αφηγήθηκε την ανατίναξη της Μεγάλης Συναγωγής ο Αντιστράτηγος Στρόοπ, ο αρχηγός των SS στη «Μεγάλη Δράση», την εκκαθάριση του Γκέτο της Βαρσοβίας την άνοιξη του 1943. Πώς μπορεί κάποιος να ανακαλεί με τέτοια ηδονική χαρά καταστροφές, εκτελέσεις, εμπρησμούς και βασανισμούς; Πώς μεταμορφώνεται κανείς σε ένα τέτοιο τέρας;

Αυτό μοιάζει να αναζητά στο βιβλίο του «Συνομιλίες με ένα Δήμιο» ο Μοτσάρσκι, Πολωνός αντιστασιακός και δημοσιογράφος που το 1949 φυλακίστηκε για 255 μέρες μαζί με τον θανάσιμο εχθρό του. Οι δύο είχαν βρεθεί αντιμέτωποι στη Βαρσοβία, ο Μοτσάρσκι, μάλιστα, σχεδίαζε να τον δολοφονήσει. Μετά το τέλος του πολέμου, όταν οι κομμουνιστικές αρχές είχαν συλλάβει πολλούς από τους αντιφρονούντες αντιστασιακούς της Armia Krajowa με την κατηγορία του φασισμού, τοποθέτησαν τους δύο κρατούμενους στο ίδιο κελί για να τους βασανίσουν. Ο Μοτσάρσκι, σοκαρισμένος στην αρχή για τη βέβηλη σκέψη των συμπατριωτών του βρήκε αυτόν τον εγκλεισμό ως μια ευκαιρία να μελετήσει ένα πλάσμα τόσο σπάνιο όσο αυτός ο εγκληματίας. Αποφυλακίστηκε το 1955 (ο Στρόοπ είχε ήδη απαγχονιστεί το 1951) και το μεσοδιάστημα 1972-1974 άρχισε να δημοσιεύει στον Τύπο τις αναφορές από τις συζητήσεις τους. Τη λέξη αναφορά επιλέγει ο ίδιος ο Μοτσάρσκι, αντίθετος σε οποιαδήποτε «προσπάθεια λογοτεχνικού εξωραϊσμού». Πέθανε το 1975 πριν προλάβει να δει το βιβλίο τυπωμένο, μετά τον θάνατό του, όμως, οι αναφορές του έγιναν βασικό εργαλείο προσέγγισης του ψυχισμού των ναζί και διδάσκονται στα σχολεία της πατρίδας του.
Ο Στρόοπ γεννήθηκε Γιόζεφ αλλά, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, άλλαξε το όνομά του σε Γιούργκεν για να δείξει τη δέσμευσή του στα πρωτογερμανικά έθιμα. Το ίδιο έκανε και με τη θρησκεία του αυτός ο γιος μιας πιστής καθολικής. Oι «Συνομιλίες με ένα Δήμιο» περιγράφουν τη μεταμόρφωση των μελών μιας κοινωνίας σε τέρατα από τον ναζισμό. Τη σταδιακή αποξένωση από τον καθολικισμό, την αφαίρεση των εβραϊκών στοιχείων από τον πολιτισμό τους, την άρνηση της επικοινωνίας τους με τους Σλάβους. Ο Στρόοπ αποκρύπτει ότι ο μεγάλος του έρωτας ήταν μια Πολωνή και ευγνωμονεί γι’ αυτό τη μητέρα του που δεν τον άφησε να παντρευτεί κάποια που δεν ήταν άρια.
[..........]
Συνεχίστε την ανάγνωση:Κόλαση δεν είναι οι άλλοι
***********************
 "Hej Sokoły" (Hey Falcons). One of the most popular Polish/Ukrainian folk songs.
Illustrations by Ukrainian artist Kost Lavro.
Translation:
Hey, somewhere by the black waters,
A young cossack mounts his horse,
Sadly he says farewell to his girl,
But even more sadly he says farewell to Ukraine.

[Chorus]:
Hey, hey, hey falcons;
Fly past mountains, forests, fields and valleys.
Ring, ring, ring little bell.
My little steppe bird (ring, ring, ring).

There is no lack of beautiful women in the world,
But the most beautiful are in Ukraine.
There my heart remained,
Close to my girl.

[Chorus]:
Hey, hey, hey falcons....

She remained there [in Ukraine],
My little Swallow,
And I'm here on the opposite side,
Day and night I long to go to her

[Chorus]:
Hey, hey, hey falcons....

Wine, wine, wine; give me wine
And if I die bury me,
On the green plains of Ukraine,
Beside my beloved girl.

[Chorus]:
Hey, hey, hey falcons....

Hey, somewhere by the black waters,
A young Cossack mounts his horse,
Sadly he parts with his girl,
But even more sadly with Ukraine.