Δύο χρόνια χωρίς το Μανόλη ...

Για το Μανόλη Αναγνωστάκη και την αξία του
πολυσήμαντου έργου του
έχουν γραφεί και ειπωθεί τόσα πολλά , που θα ήταν πλεονασμός
η οποιαδήποτε πρόσθετη αναφορά.
Με αφορμή τη συμπλήρωση
δύο χρόνων από το θάνατό του (23 Ιουνίου 2005),
εμείς περιοριζόμαστε μόνο στο να παρουσιάσουμε μερικά ντοκουμέντα,
που φωτίζουν κάποιες πλευρές
της προσωπικότητας του χαρισματικού ανθρώπου :
α) το ότι συνήθιζε να "κρύβεται" παίζοντας , σαν ένας άλλος Πεσόα,
πίσω από διάφορα alter ego και ψευδώνυμα (Ω, Μ.Αν. Θ.Λ., Φανή Δημαρά (!), Μανούσος Φάσσης κ.α.)
β) το ότι είχε το θάρρος να λέει τα πράγματα με το όνομά τους
σε επικίνδυνους καιρούς.
***
1. Χειρόγραφο του 1944.
Περιλαμβάνει το ποίημα "Διάθεση" , που αποδόθηκε από
τον ποιητή στο "φανταστικό" του ήρωα Μανούσο Φάση,
όταν , τέσσερις δεκαετίες μετά (1987), κυκλοφόρησε το ομώνυμο βιβλίο του.
Στη σελίδα 62 του βιβλίου αυτού, ο Μ.Α. δημοσιεύει
αυτούσιο το ποίημα, ως τρίτο μέρος της ποιητικής ενότητας
"Ρομαντικό τρίπτυχο".

( Το χειρόγραφο βρίσκεται στο αρχείο του Μιλτιάδη Δ. Πολυβίου)

***
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης ή το alter ego του Μανούσος Φάσσης
επιδιδόμενος εις το άθλημα της υπερπήδησης εμποδίων εις ηλικίαν ένδεκα ετών (1934).
***


2. Χειρόγραφο του 1944.
Περιλαμβάνει το ποίημα " Ο πόλεμος" υπό το
ψευδώνυμο Δήμος Κρητικός.
Το ποίημα εντάχθηκε στην πρώτη συλλογή του ποιητή,
δηλαδή τις Εποχές, που κυκλοφόρησε το 1945.

( Το χειρόγραφο ανήκει στο Μιλτιάδη Δ. Πολυβίου)

***

Δεκαετία του '90. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης ξεναγείται στο Επταπύργιο από το στενό του φίλο Μιλτιάδη Πολυβίου, αρχιτέκτονα/αρχαιολόγο, και παράλληλα τον... ξεναγεί στο χώρο όπου ο ίδιος
θυσίασε ως κρατούμενος- θανατοποινίτης μερικά χρόνια από τη ζωή του .
***

***

3. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης σε ένα από τους πιο
χαρισματικούς του ρόλους. Εδώ βλέπουμε τις
σπαρταριστές "απαντήσεις"
που δίνει υπό το ψευδώνυμο "Θείος Λένον"
στη στήλη της αλληλογραφίας του νεολαιίστικου
έντυπου του ΚΚΕ Εσωτερικού "Θούριος".
Ο πνευματωδέστατος σατιρικός του λόγος
θυμίζει, τηρουμένων των αναλογιών, το Ροΐδειο ύφος.
Δείγμα γραφής:
ΔΩΡ. ΑΔΩΡ., Μπραχάμι.
- Κάνεις και συ το ίδιο λάθος. Το ποίημα του Ρίτσου
" Ο Σύντροφός μας Νίκος Ζαχαριάδης" δεν έχει μελοποιηθεί
( ήταν πολύ νεαρός ο Μίκης). Άλλωστε ο ίδιος ο Ποιητής,
νομίζω πως το 'χει αποκηρύξει ως νεανικόν αμάρτημα.
Για τον Φιντέλ Κάστρο δεν έχει γράψει κανένα ποίημα.
Ο άνθρωπος ζει ακόμα. Ποιος ξέρει τι μπορεί να μας βγάλει αύριο!
Άστον, λοιπόν, μη πάθουμε ό,τι και με το Ζαχαριάδη...

(Αρχείο Μιλτιάδη Δ. Πολυβίου)

***

3. Μεσούσης της Χούντας (1971) κι, ενώ ο πνευματικός κόσμος

γιορτάζει τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Μαρσέλ Προυστ,
ο Αναγνωστάκης στέλνει δακτυλογραφημένη επιστολή διαμαρτυρίας στην εφημερίδα
Το Βήμα, καταγγέλλοντας την εσκεμμένη παράλειψη του ονόματος
του Παύλου Ζάννα, σπουδαίου μεταφραστή του μεγάλου Γάλλου
στην Ελλάδα, εκ μέρους του κριτικού Αντρέα Καραντώνη,
που έραβε μόνο... δεξιόραφα πνευματικά κουστούμια
και ... έκοβε τα δημοκρατικά την εποχή εκείνη.
Σημειώνουμε: α) Ο Παύλος Ζάννας , τον καιρό που γράφτηκε η επιστολή,
βρισκόταν στη φυλακή,
καταδικασμένος από το 1968 σε 10 1/2 χρόνια κάθειρξης
για συμμετοχή στην αντιστασιακή οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα.
β) Το Βήμα , φυσικά, δε δημοσίευσε την επιστολή του Μ.Α.
Ο λόγος; Προφανέστατος...

( Αρχείο Κλείτου Κύρου- Ε.Λ.Ι.Α. Θεσ/νίκης)