«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας
Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).
Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου
Στο δοκίμιο του Θεόδωρου Παπακώστα Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ (εκδ. Key Books) όλα ξεκινούν με μια απρόσμενη συνάντηση, όταν μια μπάλα ποδοσφαίρου βρίσκει τον ανυποψίαστο αφηγητή στο μέτωπο, την ώρα που κάθεται σε ένα παγκάκι έξω από το Αρχαιολογικό Μουσείο. Μια παρέα παιδιών, οι υπαίτιοι, προσεγγίζουν το alter ego του συγγραφέα, ρωτώντας τον αν είναι καλά. Ανάμεσά τους βρίσκεται ένα κοριτσάκι από τη «Σουηδανία» -Σουηδία και Δανία έχουν γίνει ένα μέσα από το φίλτρο του αθώου μυαλού- και ένα αγοράκι από το Ιράκ.
Η πολυπολιτισμικότητα και η οργανική αποδοχή της κάνουν τον αφηγητή να αναπολήσει τους πολιτισμούς του παρελθόντος, τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους, κι όμως συγκοινωνούντα δοχεία στην πραγματικότητα. Συναντώντας τη φίλη του, την Αριάδνη, σε ένα μπαρ, αρχίζει να της μιλά για τη Μεσοποταμία, την Αίγυπτο και τους Βίκινγκς, διαχωρίζοντας ιστορία και μυθολογία μεταξύ τους.
Ιστορία και μυθολογία
Κάθε κεφάλαιο είναι δομημένο έτσι ώστε να αποκτήσει τη μορφή συνεχούς διαλόγου – ο αναγνώστης γίνεται «ακροατής» της συζήτησης του αφηγητή με τη φίλη του. Απαντώντας στα ερωτήματα που θέτει η Αριάδνη -έξυπνο και δοκιμασμένο τέχνασμα, που βοηθά στη μετατόπιση από το ένα θέμα στο άλλο-, ο αφηγητής πρώτα εξετάζει κάθε περίοδο ως ιστορικός και αρχαιολόγος, κάνοντας μια σύντομη περιγραφή της εξέλιξης, της ανόδου και της παρακμής κάθε πολιτισμού, και στη συνέχεια αφιερώνει ένα εκτενές χωρίο στη μυθολογία.
Οι πληροφορίες δίνονται σε ένα εύληπτο κείμενο που μαρτυρά συγγραφική άνεση. Αναπαρίσταται το χαλαρό κλίμα μιας συζήτησης μεταξύ φίλων κατά την έξοδό τους – ο τίτλος της έκδοσης δηλώνει απευθείας την ταυτότητα του βιβλίου. Η φιλομάθεια και η φιλοπεριέργεια ανταμείβονται χωρίς αυστηρούς κανόνες, για αυτό κιόλας το βιβλίο ξεκινά με τους Αιγυπτίους, παρότι μάλλον οι Μεσοποτάμιοι προηγούνται χρονικά, και στη συνέχεια επεκτείνεται στους Βίκινγκς, που όμως δεν ήταν «αρχαίοι».
Μάλιστα, σε αρκετά χωρία πραγματοποιείται σύνδεση και με το «τοπικό», με τα καθ’ ημάς, όπως όταν πληροφορούμαστε πως τα ιερογλυφικά των Αιγυπτίων ενέπνευσαν κατά πάσα πιθανότητα τη γραφή της μινωικής Κρήτης.
Η γλώσσα είναι σύγχρονη, χρωματισμένη από χιουμοριστικές πινελιές: ενδεικτικά, σε κάποιο σημείο η Αριάδνη επισημαίνει πως οι ανθρωποθυσίες που πραγματοποιούνταν από τους πρώτους Φαραώ, πέρα από απάνθρωπη πρακτική, ήταν λάθος «κι από άποψη logistics και human resource management». Ο Γκιλγκαμές αναφέρεται και ως «Γκιλ», και ο Ατούμ, το πρώτο πλάσμα στο σύμπαν της αιγυπτιακής μυθολογίας, «έκανε σχέση με την παλάμη του», που ήταν ταυτόχρονα και κόρη του – διόλου αποκύημα σύγχρονης φαντασίας, αλλά αρχαίας.
Μάλιστα, σε αρκετά χωρία πραγματοποιείται σύνδεση και με το «τοπικό», με τα καθ’ ημάς, όπως όταν πληροφορούμαστε πως τα ιερογλυφικά των Αιγυπτίων ενέπνευσαν κατά πάσα πιθανότητα τη γραφή της μινωικής Κρήτης. Επιπλέον, υπάρχουν χρήσιμα διαγράμματα που χαρτογραφούν την εξέλιξη του εκάστοτε πολιτισμού μέσα στα χρόνια, με ταυτόχρονες αναφορές σε όσα συνέβαιναν την ίδια περίοδο στα εδάφη του σημερινού ελληνικού κράτους.
Αντίστοιχα, ανταποκρινόμενος στους προβληματισμούς της εποχής μας, ο συγγραφέας κάνει αναφορές στα θέματα που ενδιαφέρουν εδώ και τώρα το αναγνωστικό κοινό, όπως τη θέση της γυναίκας – εξηγεί, για παράδειγμα, πως οι Βίκινγκς, παρότι οργανώθηκαν πατριαρχικά, έδωσαν μεγαλύτερη ελευθερία από άλλους στις γυναίκες τους, οι οποίες μπορούσαν να γίνουν μέχρι κι επιχειρηματίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου