Ο Seun Kuti συμβουλεύει τους Ευρωπαίους νέους
«Ελευθερώστε την Ευρώπη!»
Εδώ και μέρες κυκλοφορεί στα social ένα βίντεο από το πρόσφατο φεστιβάλ του Γκλάστονμπερι στο οποίο ο Νιγηριανός μουσικός Σέουν Κούτι, γιος του μυθικού Φέλα Κούτι, απευθύνεται στο κοινό. «Ξέρω ότι θέλετε να ελευθερώσετε την Παλαιστίνη, το Κονγκό, το Σουδάν, το Ιράν. Κάτι καινούργιο κάθε εβδομάδα. Ελευθερώστε την Ευρώπη! Ελευθερώστε την Ευρώπη από τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, από τον φασισμό, από τον ρατσισμό, από τον ιμπεριαλισμό. Όταν το καταφέρετε, θα ελευθερωθεί Γάζα, το Κονγκό, το Σουδάν και το Ιράν. Ξεχάστε μας εμάς. Μην ανησυχείτε για εμάς. Ελευθερώστε την Ευρώπη!».
Μιλάμε για τη Γάζα, σοκαριζόμαστε με τα βίντεο που δείχνουν τα μωρά να λιμοκτονούν. Ο πόνος του άλλου ανθρώπου γίνεται και δικός μας. Υπάρχει όμως μια πικρή αλήθεια. Είτε το θέλουμε είτε όχι εμπλεκόμαστε με έναν πολύ πιο βαθύ τρόπο στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν άνθρωποι που ζουν σε άλλες γωνιές του πλανήτη. Οι δικές μας κυβερνήσεις είναι που στηρίζουν τη γενοκτονία στη Γάζα, από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες ξεπηδούν πολιτικά φαινόμενα όπως η Μελόνι και ο Ορμπάν, στο ελληνικό κοινοβούλιο ψηφίστηκαν πριν από λίγα χρόνια βουλευτές της Χρυσής Αυγής, όσο κι αν προσπαθούν κάποιοι ακόμη και σήμερα να υποτιμήσουν τη σημασία αυτής της εκλογής. Είναι εύκολο λοιπόν να μιλάμε για τον πόνο του άλλου με όρους social media αλλά την ίδια στιγμή να τον στέλνουμε στον θάνατο με την ψήφο μας.
«Δεν μιλάμε για εξωτερική πολιτική. Ο συγκεκριμένος πόλεμος εντάσσεται
στα ζητήματα της εσωτερικής πολιτικής μας. Μια από τις μεγάλες αλλαγές
που συντελέστηκαν τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι ότι στις κοινωνίες
μας υπάρχουν άνθρωποι που προέρχονται από όλα τα μέρη της γης. Αυτό
σημαίνει πως οτιδήποτε συμβαίνει οπουδήποτε αποτελεί αυτομάτως εσωτερικό
ζήτημα» είχε πει ο Άγγλος ιστορικός και πολιτικός αναλυτής Τίμοθι
Γκάρτον Ας –συνεργάτης του «The Guardian»– στη συνέντευξη που μου είχε
δώσει για το Documento τον Δεκέμβριο του 2023, κατά τη διάρκεια της
επίσκεψής του στην Αθήνα για την κυκλοφορία του βιβλίου του «Πατρίδες.
Μια προσωπική ιστορία της Ευρώπης» (εκδ. Ψυχογιός, μτφρ. Δημήτρης
Δουλγερίδης).
Ο Τίμοθι Γκάρτον Ας, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, διδάκτορας στην έδρα Isaiah Berlin του Κολεγίου Σεντ Αντονι και επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Χούβερ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, καταγράφει στο βιβλίο αυτό τις εμπειρίες του από τα ταξίδια του στην Ευρώπη από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως σήμερα. Τα πρώτα χρόνια για σπουδές και αργότερα για να συναντήσει ανθρώπους οι οποίοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ευρωπαϊκής πολιτικής – μεταξύ αυτών ο Χέλμουτ Κολ, η Μάργκαρετ Θάτσερ και ο Τόνι Μπλερ. Μέσα από τα μάτια του παρακολουθεί ο αναγνώστης τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν και αλληλεπίδρασαν στη Γηραιά Ήπειρο, με αποτέλεσμα τη σημερινή κατάσταση.
Τίμοθι Γκάρτον Ας(Βιβλία-Συνεντεύξεις)
Τις ίδιες δεκαετίες και δύο επιπλέον μελετά ο Ίαν Κέρσοου στο βιβλίο του
«Η Ευρώπη σε δίνη. 1950-2017» (εκδ. Αλεξάνδρεια, μτφρ. Μενέλαος
Αστερίου), που έρχεται ως συνέχεια εκείνου με τίτλο «Στην κόλαση των δύο
πολέμων».
«Η πορεία της Ευρώπης μετά το 1950 θυμίζει τρενάκι του λούνα
παρκ με όλες τις εξάρσεις και τους τρόμους του» γράφει ο Άγγλος
ιστορικός, ο οποίος συνθέτει το παζλ μιας εποχής κατά την οποία η Ευρώπη
σημαδεύτηκε κατά κύριο λόγο από την ανασφάλεια που προέκυψε από τη
διχοτόμησή της.
Ο Κέρσοου ερμηνεύει την ιστορία της ηπείρου μέσα από τη μεγάλη εικόνα της παγκόσμιας ιστορίας, ξεκινώντας τη μελέτη του από τις αλλαγές που προέκυψαν από τον Ψυχρό Πόλεμο και αναλύοντας στη συνέχεια τις εξελίξεις που συντελέστηκαν στις δύο πλευρές της Ευρώπης σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, ιδεολογικό και πολιτιστικό πεδίο.
Εστιάζει στο μεταπολεμικό «οικονομικό θαύμα» που είχε επακόλουθο την ανάδυση και την κυριαρχία του καταναλωτισμού, μελετά τη ρήξη με τις αξίες του παρελθόντος –όπως εκφράστηκε μέσα από τα κινήματα αμφισβήτησης της δεκαετίας του 1960–, την οικονομική άνθηση την οποία διαδέχτηκε η πετρελαϊκή κρίση του 1973, τις συνθήκες που ανάγκασαν τις χώρες της Ευρώπης σε αλλαγή πλεύσης στην κοινωνική πολιτική τις επόμενες δεκαετίες και καταλήγει στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης όπως τις βιώνουμε σήμερα.
Ο Χορστ Κρίγκερ (1919-1999), «ο εγκυρότερος αρθρογράφος της μεταπολεμικής περιόδου» (Die Zeit, 2019), εργάστηκε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε μεγάλες εφημερίδες. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 στη Φρανκφούρτη γνώρισε τον Φριτς Μπάουερ, γενικό εισαγγελέα της Έσσης, ο οποίος προετοίμαζε τη Δίκη του Άουσβιτς – μια σειρά από δίκες που διεξήχθησαν στη Φρανκφούρτη από τις 20 Δεκεμβρίου 1963 έως τις 19 Αυγούστου 1965 (η πρώτη είχε γίνει το 1947 ενώπιον του Ανωτάτου Εθνικού Δικαστηρίου της Πολωνίας).
Επί τέσσερις μήνες ο Κρίγκερ στάθηκε σιωπηλός στη δικαστική αίθουσα και
όσα παρακολούθησε τα κατέγραψε σε ρεπορτάζ για το περιοδικό «Der Monat».
Η εξέλιξη της δίκης έφερε στη μνήμη του τη ζωή στην προπολεμική
Γερμανία. Έτσι, τον χειμώνα 1964-65 έγραψε το «Διαλυμένο σπίτι» (εκδ.
Gutenberg, μτφρ. Σίσσυ Παπαδάκη) χρησιμοποιώντας για τελευταίο κεφάλαιο
το ρεπορτάζ –συμπληρωμένο και αναθεωρημένο– το οποίο κυκλοφόρησε το 1966
από τις εκδόσεις Rutten & Loening του Μονάχου.
Στο βιβλίο αυτό ο Κρίγκερ αναφέρεται στη ζωή των φιλήσυχων πολιτών της μικρής πόλης όπου μεγάλωσε. Επρόκειτο για ανθρώπους που κοίταζαν τη δουλειά τους, προσπαθούσαν να μείνουν μακριά από την πολιτική (κουβαλούσαν το νωπό τραύμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου), απέφευγαν το σεξ, τις Κυριακές πήγαιναν στην εκκλησία και τα απογεύματα διάβαζαν το μπεστ σέλερ της εποχής, το «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ. Σύντομα ωστόσο η ζωή τους θα άλλαζε δραματικά, διότι η απολιτίκ στάση τους και η ανοχή τους θα επέτρεπαν στους ναζί να αιματοκυλίσουν την Ευρώπη και την Αφρική.
Δεν ξεχνάμε βέβαια τον ρόλο που παίζουν τα ΜΜΕ σε αυτή την ιστορική
εξέλιξη. Ο Γάλλος κριτικός των ΜΜΕ Ντανιέλ Σνεντερμάν αναλύει στο βιβλίο
του «Βερολίνο, 1933. Η στάση του διεθνούς Τύπου μπροστά στον Χίτλερ»
(εκδ. Πόλις, µτφρ. Γιώργος Καράµπελας) τον τρόπο που οι Αμερικανοί,
Βρετανοί και Γάλλοι ανταποκριτές οι οποίοι βρέθηκαν στο Βερολίνο από το
1933 έως το 1941 κάλυψαν την επικαιρότητα, εστιάζοντας κυρίως στο κυνήγι
της αποκλειστικότητας για μια δήλωση του Χίτλερ ενώ την ίδια στιγμή
αποσιωπούσαν ό,τι συνέβαινε με τα πογκρόμ και τα ναζιστικά στρατόπεδα
συγκέντρωσης. Ότι ακριβώς κάνει και σήμερα δηλαδή μέρος των ΜΜΕ σε ό,τι
αφορά τη γενοκτονία στη Γάζα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου