Ο Μένης Κουμανταρέας και εγώ
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
19.11.2018
H KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
kathimerini.gr
Έχουν
συμπληρωθεί περίπου τέσσερα χρόνια από τη δολοφονία του Μένη
Κουμανταρέα. Hταν ένα τέλος σκληρό και αδόκητο. Όπως, όμως, συμβαίνει με
όλους τους σημαντικούς δημιουργούς: ακόμη κι αν η φυσική τους παρουσία
πάψει να υφίσταται, το χνάρι που άφησαν πίσω τους δεν σβήνει. Σύντομα θα
κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη ένα σπάνιο βιβλίο που περιλαμβάνει
την αλληλογραφία που διατηρούσε ο Μένης Κουμανταρέας με τον συγγραφέα
Βαγγέλη Ραπτόπουλο, συνοδευόμενο και από ανέκδοτες φωτογραφίες, υπό τον
γενικό τίτλο «Εξομολόγηση και μαθητεία».
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος
μίλησε στην «Κ» για τη μακρόχρονη σχέση τους και για τον «άγνωστο» Μένη
Κουμανταρέα. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στο πρόσφατο μυθιστόρημά του με
τον εύγλωττο τίτλο «Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα (εκδ. Κέδρος).
– Πότε γνωριστήκατε με τον Μένη Κουμανταρέα;
–
1978, στο βιβλιοπωλείο του «Κέδρου», στη στοά, Πανεπιστημίου 44.
Αγόρασα την «Κυρία Κούλα», και η ταμίας μού λέει: «Είναι εδώ ο
συγγραφέας, θέλετε να σας υπογράψει το αντίτυπο;». Οπότε του ζήτησα να
κοιτάξει τα ανέκδοτα γραπτά μου.
– Αισθανθήκατε το δέος του νέου μπρος σε έναν φτασμένο συγγραφέα;
–
Τότε οι συγγραφείς ήταν αισθητά λιγότεροι, και η απόσταση ανάμεσα σε
φτασμένους και νέους, ιλιγγιώδης. Οι λογοτέχνες (από τον Τσίρκα και τον
Χατζή ώς τον Ρίτσο και τον Ελύτη) ήταν κάτι σαν τοτέμ, τώρα χάθηκε το
ειδικό βάρος τους. Παρότι η πνευματικότητα και η εμψύχωση που προσφέρει η
τέχνη, μάς είναι ακόμη πιο αναγκαίες εντός της κρίσης. Oμως, αν
κρίνουμε από το ποια έργα πουλάνε, γενικά τους καλλιτέχνες σήμερα σαν να
τους χρειαζόμαστε μόνον ως διασκεδαστές.
Ο Μένης Κουμανταρέας και εγώ-1
Ο «δάσκαλος» με τον «μαθητή». Τέλη της δεκαετίας του ’70, στο διαμέρισμα του πρώτου στην Κυψέλη.
– Πώς ήταν με τους νέους συγγραφείς ο Κουμανταρέας; Τους συμβούλευε; Hταν αυστηρός, δοτικός;
–
Oλα μαζί. Τα διηγήματα που του έδειξα (το μετέπειτα πρώτο μου βιβλίο,
τα «Κομματάκια»), μου είπε ότι αν είχε περιοδικό δεν θα τα δημοσίευε!
Αλλά, ταυτόχρονα, μου αφιερώθηκε, σπατάλησε άφθονο χρόνο διδάσκοντάς με.
Επειτα από χρόνια, φτάσαμε στο σημείο να μαλώσουμε. Hταν φύσει αδύνατον
να μην καταφύγω, μεταφορικά, στην πατροκτονία. Οι επιστολές που
κλείνουν την αλληλογραφία μας, αποτελούν ένα τέτοιο δείγμα.
– Τον γνωρίζουμε όλοι ως συγγραφέα, αλλά για τον άνθρωπο ξέρουμε λίγα. Τι άνθρωπος ήταν;
–
Για εμένα υπήρξε μέντορας, και παράλληλα κάτι σαν πατέρας, ή ίσως
μεγάλος αδελφός, αλλά και πολύτιμος φίλος. Hταν ευγενής και αρχοντικός.
Επίσης, ήταν πάντα ευθυτενής, και δεν μιλάω μόνο για τη στάση του
σώματός του, αλλά και για την ψυχική του στάση, γιατί ήταν αισιόδοξος
και θετικός. Λογαριάστε και τη σχεδόν ενστικτώδη αγάπη του για τους
κατατρεγμένους, από τις λαϊκές τάξεις ώς τους μετανάστες.
– Η αλληλογραφία σας, που πρόκειται να εκδοθεί από τον Πατάκη, τιτλοφορείται «Εξομολόγηση και μαθητεία». Γιατί;
–
Πρόκειται για αμοιβαία εξομολόγηση, μολονότι η δική του φτάνει σε
μεγαλύτερο βάθος, λόγω της ηλικίας και των εμπειριών του. Αλλά και για
αμοιβαία μαθητεία, επειδή ο Μένης είχε τη σπάνια ικανότητα να μη γίνεται
πατερναλιστικός, και σταθερά επιδίωκε να μαθαίνει ακόμη και από τον
αρχάριο μαθητή του.
– Οι μεταξύ σας επιστολές τι περιλαμβάνουν;
–
Οι επιστολές του αποκαλύπτουν όχι μόνον τον άνθρωπο Κουμανταρέα, αλλά
και έναν από τους μείζονες πεζογράφους μας στην ωριμότητά του. Με τις
δικές μου, αποδεικνύεται ότι ακόμη και στα πρώτα βήματά του ένας
λογοτέχνης είναι χονδρικά διαμορφωμένος. Ελπίζω να ισχύει η άποψη της
γυναίκας μου, Σταυρούλας Παπασπύρου, ότι πέραν της φιλολογικής αξίας
του, είναι ένα βιβλίο βαθιά συναισθηματικό και συγκινητικό, που
ζωντανεύει μια ανδρική φιλία.
– Ποιο διάστημα καλύπτουν;[....................................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου