Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2025
Αναρτήθηκε από τον ΝΙΚΟ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟ
στο Ιστολόγιό του
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία
sarantakos.wordpress.com
2 Ιανουαρίου, 2025
Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Όπως και σε προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2024.
| Τε 1 | Της πρασίνης τσόχας (της σχισθείσης εν Αβάνα). Και Μάρκου Μέσκου τελευτή. |
| Πε 2 | Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι |
| Πα 3 | † Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών |
| Σα 4 | † Νικολάου Γύζη τελευτή |
| Κυ 5 | Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου |
| Δε 6 | Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς |
| Τρ 7 | Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου |
| Τε 8 | † Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία και Νικολάου Τεμπονέρα αναίρεσις |
| Πε 9 | † Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή |
| Πα 10 | Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων |
| Σα 11 | Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος |
| Κυ 12 | Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου |
| Δε 13 | Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά |
| Τρ 14 | Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου |
| Τε 15 | Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως |
| Πε 16 | † Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού |
| Πα 17 | Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου |
| Σα 18 | Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού |
| Κυ 19 | Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε |
| Δε 20 | † Κοίμησις Χρήστου Καπράλου |
| Τρ 21 | Των τριών Λάμδα |
| Τε 22 | Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού |
| Πε 23 | Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι |
| Πα 24 | † Αμεδαίου Μοντιλιάνι |
| Σα 25 | Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεοδώρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων |
| Κυ 26 | Του Ολοκαυτώματος |
| Δε 27 | † Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι |
| Τρ 28 | † Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι |
| Τε 29 | † Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού |
| Πε 30 | † Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού |
| Πα 31 | † Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή |
Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις 21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.
O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.
Από τον Ιανουάριο ονομάστηκε το Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας: ο Αμέρικο Βεσπούκι που εξερεύνησε την περιοχή βρέθηκε εκεί την 1η Ιανουαρίου 1502 και θεώρησε ότι πρόκειται για τις εκβολές κάποιου ποταμού, του «ποταμού του Γενάρη» όπως τον ονόμασε.
Το επώνυμο Γενάρης επιχωριάζει στην Πάλαιρο και στην Κατούνα Αιτωλοακαρνανίας.
Παροιμίες για τον Γενάρη έχουμε πολλές. Κάποιες, κατά τη λαϊκή συνήθεια, παρασυσχετίζουν το Γενάρη με τη γέννα, π.χ. ο Γενάρης κι αν γεννά, του καλοκαιριού μηνά. Τον Γενάρη έχουν τους έρωτες οι γάτες, οπότε «Να’ μουν γάτος τον Γενάρη κι ας μην είχα άλλη χάρη» (και σε άλλες παραλλαγές π.χ. Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο τον χρόνο κόκορας και γάτος το Γενάρη). Λέμε και «γεναριάτικος γάτος» για τον δραστήριο στα ερωτικά. Υπάρχει και η «κότα πίτα τον Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη», και πάλι με παραλλαγές. Για τον λόγο αυτό, μια από τις λαϊκές ονομασίες του είναι Γατόμηνας. Λέγεται επίσης Μεγάλος μήνας ή Τρανός μήνας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου