ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΤΖΙΑΣ Ανοίγεις μια οθόνη, είτε πρόκειται για τηλεόραση, είτε για υπολογιστή, είτε για κινητό και μια από τις πρώτες ειδήσεις με μεγάλους τίτλους είναι οι δηλώσεις Σερβετάλη και του ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΗ Αναδιώτη για τις αμβλώσεις.
Παράλληλα, ψάχνεις με το κιάλι να βρεις κάποια αναφορά σε μια από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στη σύγχρονη Ελλάδα και το μόνο που εμφανίζεται με μεγάλους τίτλους, και πάλι, είναι το ότι όλο αυτό είναι καθοδηγούμενο και γίνεται για τα λεφτά. Από τη μια ένας αγώνας για τη δικαίωση 57 ψυχών, από την άλλη μεσαιωνικές δηλώσεις του τύπου
«Κάνε παιδί και πέτα το αν δεν το θέλεις».
Το ζούμε όλο αυτό ή τη φανταζόμαστε αυτή τη δυστοπία;
Οι δηλώσεις Αναδιώτη και Σερβετάλη για τις αμβλώσεις ήταν ένα σοκ για την ελληνική κοινωνία, βασικά για κάθε κοινωνία του 21ου αιώνα.
Δεν ήταν απλώς προσωπικές απόψεις, αλλά προσπάθειες να επιβληθεί μια παρωχημένη, πατριαρχική ηθική που αγνοεί εντελώς τη σημασία της αυτοδιάθεσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μάλιστα από ανθρώπους που κουνάνε το δάχτυλο στους… «μουσουλμάνους» για το ίδιο θέμα, με πρόφαση τις… μαντήλες.
Σε μια χώρα που εξακολουθεί να επουλώνει τις πληγές της από τραγωδίες όπως το έγκλημα στα Τέμπη, τέτοιες δηλώσεις αποτελούν προσβολή.
Και μάλιστα να προβάλλονται περισσότερο από τις μαζικότατες διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα για την απονομή δικαιοσύνης, με σκοπό να διχάζουν και αποπροσανατολίζουν από τα κρίσιμα προβλήματα.
Αξίζει να αναρωτηθούμε, γιατί τέτοιες δηλώσεις εμφανίζονται τώρα; Μήπως γιατί είναι ένας τρόπος να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από τα κρίσιμα ζητήματα;
Οι δηλώσεις αυτές δεν είναι τυχαίες. Εντάσσονται σε μια ευρύτερη προσπάθεια να ελεγχθεί ο δημόσιος λόγος και να περιοριστούν τα δικαιώματα με τρόπο που εξυπηρετεί συγκεκριμένες ατζέντες.
Η ζωή και οι επιλογές των γυναικών, ειδικά σχετικά με το σώμα τους, δεν είναι αντικείμενο για «ανυπόστατες» συζητήσεις.
Οι Σερβετάλης και Αναδιώτης, χωρίς καμία ιατρική ή κοινωνιολογική εξειδίκευση, μιλούν σαν να έχουν το ηθικό ανάστημα να κρίνουν τις επιλογές και τα δικαιώματα των άλλων. Είναι, όμως, άραγε οι κατάλληλοι για να υποδείξουν τι σημαίνει σεβασμός στη ζωή;
Η τραγωδία των Τεμπών μας υπενθύμισε ότι ο σεβασμός στη ζωή δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικής, αλλά και πολιτικής και κοινωνικής ευθύνης. Οι δηλώσεις τους δεν προάγουν τον διάλογο αλλά βασίζονται σε μια παρωχημένη, πατριαρχική αντίληψη της ηθικής, ενώ τα επιχειρήματά τους πατάνε σε θρησκευτικές αναφορές, αποσυνδεδεμένες από την κοινωνική και επιστημονική πραγματικότητα.
Είναι εύκολο να κρίνεις όταν δεν βιώνεις τις συνέπειες των πράξεων σου. Αλλά οι γυναίκες δεν χρειάζονται «κηδεμόνες» για να αποφασίζουν για τα σώματά τους.
Τέτοιου είδους δηλώσεις, δεν είναι απλώς «ατυχείς», όπως βαφτίζουμε την οποιοιδήποτε χοντράδα πλέον στην Ελλάδα Χώρα του Φωτός, μα δημιουργούν ένα κλίμα ενοχοποίησης και φόβου, ενισχύοντας τα στερεότυπα που θέλει τις γυναίκες να υποτάσσονται σε έναν ηθικό κώδικα που καθορίζεται από άλλους.
Αυτού του είδους οι απόψεις έχουν συνέπειες, αφού δεν πρόκειται απλώς για «διαφορετικές γνώμες», αλλά για δηλώσεις που συμβάλλουν στη διαιώνιση της ανισότητας, της καταπίεσης και είναι επικίνδυνες γιατί προσπαθούν να παρουσιάσουν μια ψευδαίσθηση ηθικής ανωτερότητας, την οποία καμία κοινωνία δεν χρειάζεται.
Επιπλέον, αυτές οι δηλώσεις λειτουργούν αποπροσανατολιστικά, καθώς αντί να επικεντρωθούμε σε ζητήματα όπως η έλλειψη δικαιοσύνης για τα θύματα των Τεμπών ή η διαφθορά, καταλήγουμε να αναλωνόμαστε σε ηθικολογίες που διχάζουν.
Ειδικά όταν ο χρόνος προβολής των θεμάτων είναι αντιστρόφως ανάλογος της σοβαρότητάς τους.
Ως τι μιλάνε ο Σερβετάλης και ο Αναδιώτης για τις γυναίκες;
Είναι άραγε κατάλληλοι αυτοί οι δύο να μιλούν για θέματα που αφορούν τις γυναίκες; Με ποια ιδιότητα αποφασίζουν να εκφέρουν άποψη για το σώμα και την αυτονομία των γυναικών;
Δεν πρόκειται ούτε για επιστήμονες, ούτε για νομικούς ή κοινωνιολόγους.
Η υποκρισία είναι εξοργιστική. Αν οι ίδιοι δεν μπορούν να αντιληφθούν τις συνέπειες των λεγομένων τους, τότε δεν είναι μόνο ακατάλληλοι, αλλά και επικίνδυνοι για τη δημόσια συζήτηση.
Το ζήτημα, όμως, δεν είναι μόνο οι δηλώσεις τους, μα το γεγονός ότι τέτοιες απόψεις βρίσκουν χώρο και ακροατήριο σε μια κοινωνία που φαίνεται να αγνοεί τη σημασία της ισότητας και της αυτοδιάθεσης κάνοντας τις δηλώσεις αυτές μια υπενθύμιση ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα δεν είναι ποτέ δεδομένος.
Την ίδια στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους ζητώντας δικαιοσύνη για ένα έγκλημα, θυμίζοντας ότι η ζωή δεν είναι αφηρημένη έννοια, αλλά μια συγκεκριμένη, απτή πραγματικότητα, ακούγονται δηλώσεις τουλάχιστον αναχρονιστικές, που προβάλλονται τόσο, ώστε να τραβάνε τα βλέμματα από τα πραγματικά σημαντικά.
Οι μηχανές θα μας σώσουν
Μέσα σε όλα αυτά ήρθαν και οι δυσλειτουργίες του ChatGPT και του DeepSheek να μας θυμίσουν πως οι μηχανές δεν θα επικρατήσουν της ανθρωπότητας.
Κάτι που ίσως φαντάζει μεγάλη ελπίδα για την ελληνική κοινωνία. Στο πρόσφατο χάος, όπου μια φαινομενικά τέλεια τεχνητή νοημοσύνη κατέρρευσε και η πτώση των συστημάτων της προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, επηρεάζοντας επαγγελματίες από δημοσιογράφους έως ελεύθερους επαγγελματίες, που βασίζονται στην άμεση πρόσβαση στα δεδομένα για την εργασία τους, μας θυμίζει ότι οι μηχανές, όσο εξελιγμένες κι αν είναι, βγάζουν σφάλματα.
Θα μπορούσαν όμως να επιδείξουν περισσότερη ανθρωπιά σε τέτοια θέματα. Ίσως οι μηχανές, με τη λογική τους και την αποστασιοποίηση από τα ανθρώπινα πάθη, να έχουν περισσότερη ανθρωπιά από εμάς, με ένα σύστημα που «αποφασίζει» ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και ότι η αξία της ζωής δεν είναι προς διαπραγμάτευση.
Θα μπορούσε μια μηχανή να καταλάβει ότι η ενοχοποίηση των γυναικών δεν οδηγεί σε δικαιοσύνη; Ίσως.
Γιατί τουλάχιστον, μια μηχανή δεν έχει την αλαζονεία να πιστεύει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια και θα μπορούσε να αποδώσει δικαιοσύνη μελετώντας τα δεδομένα δίκαια και αμερόληπτα, χωρίς να ανακατεύεται σε θέματα που δεν γνωρίζει.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να μας διδάξει τι σημαίνει πραγματικός σεβασμός και δικαιοσύνη, αφού κρίνει μόνο με δεδομένα και όχι με προκαταλήψεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου