Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία
Η κ. Μαρία Ευθυμίου και το Λερναίο
ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ
Πηγή: sarantakos.wordpress.com
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ
11 Σεπτεμβρίου, 2023
Η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια Πανεπιστημίου, έχει πυκνή και έντονη δημόσια παρουσία και συχνά δίνει διαλέξεις με θέματα, ας πούμε, δημόσιας ιστορίας. Πρόσφατα, σε διάφορες γλωσσικές ομάδες του Διαδικτύου συζητήθηκε μια εκπομπή της (podcast, δεν νομίζω να υπάρχει κοινά αποδεκτός ελληνογενής όρος) του 2021 ή 2022, στον ιστότοπο της Άθενς Βόις, που ανήκει μεν στον γενικό κύκλο «Μιλώντας για την ιστορία στην εγγονή μου Δάφνη» αλλά έχει θέμα γλωσσικό: Η αρχαία ελληνική γλώσσα. Πριν προχωρήσω, Λερναίο κείμενο αποκαλώ ένα παραγλωσσολογικό πόνημα που κυκλοφορεί εδώ και 20 χρόνια στο ελληνικό Διαδίκτυο (το βλέπετε εδώ).
Έχω απομαγνητοφωνήσει το περιεχόμενο του πόντκαστ, σε κάποια σημεία κάνοντας περίληψη, σε κάποια αυτολεξεί. Θα το παραθέσω όπως το απομαγνητοφώνησα, κι αν το ακούσετε, 17 λεπτά είναι μονάχα, και μου ξέφυγε κάτι ουσιαστικό το συμπληρώνετε στα σχόλια.
Με την κ. Ευθυμίου συνομιλεί ο Μάκης Προβατάς. Τις δικές του ερωτήσεις ή παρεμβάσεις τις έχω σε πλάγια.
— Θα διαβαστεί ποτέ η Γραμμική Α, θα βρούμε αν αυτοί που την έγραψαν ήταν Έλληνες;
Υπάρχουν πάρα πολλές αρχαίες γλώσσες που δεν τις έχουμε διαβάσει, δεν είναι μόνο η Γραμμική Α’. Η Γραμμική Β’ διαβάστηκε, ήταν ο Βέντρις. Τίποτε δεν σταματά την ελπίδα ότι θα διαβαστούν ποτέ οι ανεξιχνίαστες γραφές.
Σε αυτή την προσπάθεια να διαβαστούν γραφές ανεξιχνίαστες μέχρι σήμερα, έχουμε ένα καλό νέο και ένα κακό. Το καλό είναι τα μαθηματικά, και η βοήθεια των ΗΥ και της τεχνητής νοημοσύνης, πρωτοφανής στην εποχή μας. Αλλά χρειάζεται γνώση των κλασικών κειμένων.
Ο Βέντρις, μηχανικός, ιδιοφυής και εξαιρετικός. Ευφυέστατοι άνθρωποι υπάρχουν, αλλά, καθώς αδυνατίζουν πολύ οι κλασικές σπουδές, θα μας λείψει το άλλο σκέλος που είχε ο Βέντρις, ότι ήξερε πάρα πολύ καλά αρχαία ελληνικά και όχι μόνο αρχαία ελληνικά. Χρειάζεται κάποιοι να συνδυάζουν αυτά τα δύο για να βγει πέρα η ανάγνωση.
— Θα πείτε στη Δάφνη «Μάθε αρχαίο ελληνικά»;
Με όλη μου την ψυχή, όχι μόνο επειδή είναι η γλώσσα μας, αλλά επειδή είναι ένα πεδίο καταπληκτικής επεξεργασίας του εγκεφάλου μας, δηλαδή διαβάζοντας αρχαία ελληνικά αναγκάζεσαι να εκπαιδεύσεις τον εγκέφαλό σου σε περιοχές γνωστικές πολύ υψηλού επιπέδου. Και αυτό γίνεται μέσω αυτής της καταπληκτικής γλώσσας που είναι εξαιρετικά νοηματική. Η αρχαία – η ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη νοήματα. Δεν είναι ήχου! Δεν είναι γλώσσα ήχου! Είναι γλώσσα νοημάτων! Γι’ αυτό και είναι δύσκολη και η ορθογραφία της και γι’ αυτό και έχει και μακρύτερες λέξεις. Ενώ η αγγλική είναι πάρα πολύ σύντομη, με συντομότερες…, με λιγότερα φωνήεντα/σύμφωνα εκφράζεται, και πολύ λίγες εσωτερικές έννοιες. Ενώ η ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη έννοιες! Γεμάτη έννοιες!
— Πολύ ενδιαφέρον…
Ναυαρχίδα, ας πούμε. Ναυς-νεώς είναι το πλοίο· αρχή, εκεί όπου βρίσκεται η αρχή των νηών, δηλ. εκείνοι που διοικούν τις νήες, δηλ τα πλοία. εκεί που βρίσκεται ο αρχηγός των πλοίων. Μέσα σε μια λέξη, ναυαρχίδα, η λέξη «αρχή» και «ναυς-νεώς», ναύσταθμος.
— Όταν κουβεντιάζαμε για να ξεκινήσουμε, μου είχατε πει τη λέξη «οψέποτε» και μετά μου κάνατε και την ανάλυση του «οψέποτε», που δεν είναι «οποτεδήποτε»,
Είναι πολύ δυνατό· εγώ χρησιμοποιώ και τη λέξη ψες, που μοιάζει χωριάτικη και γι’ αυτό πολλοί αποφεύγουν να τη χρησιμοποιούν γιατί θάθελαν να είναι σικ. Ωστόσο, είναι καταπληκτική λέξη διότι με ένα ψ δηλώνει «χτες το βράδυ», ενώ όταν λες χθες δηλώνεις ολόκληρο το 24ωρο, δεν προσδιορίζεις, ενώ με τη λέξη ψες προσδιορίζεις ότι κάτι έγινε σε νυχτερινή ώρα· αμέσως μειώνεις πολύ το διάνυσμα του χρόνου όπου συνέβη κάτι χθες, γίνεσαι πολύ ακριβέστερος.
Το «οψέποτε» σημαίνει «οποτεδήποτε και εάν» όμως, δηλ εμπεριέχει εάν γίνει και οποτεδήποτε, έχει και το χρόνο και το ερωτηματικό, είναι πιο ταπεινό το οψέποτε, έχει την έννοια ότι μπορεί και να μη γίνει, ποιος είσαι εσύ μάγκα που νομίζεις ότι όλα τα ελέγχεις, ένα μικρό ον είσαι, που μπορεί να σου συμβεί, μπορεί να μη σου συμβεί, κόψε κάτι, δεν είσαι τόσο σπουδαίος. Από ένα «οψέποτε» μπήκαμε σε τόσες διαδικασίες, εσείς φταίτε.
— Οπότε η μικρή Δάφνη θα μάθει αρχαία … θα μάθει τα βασικά …υπάρχει αυτή η έννοια ή είναι οξύμωρο σχήμα «να μάθεις τα βασικά» στα αρχαία ή μήπως τα βασικά δεν αρκούν;
Τα βασικά δεν αρκούν. Ακριβώς επειδή είναι τόσο πλούσια όλη η δομή και η σύλληψη, χρειάζεται να έχεις άλλα επίπεδα γνώσης. Σας μιλάει κάποιος που… κάποτε ήξερα καλά αρχαία, για επίπεδο σχολείου, απλώς γιατί ανήκω σε μια γενιά που μαθαίναμε αρχαία πολύ συστηματικά, κι εγώ τα είχα αγαπήσει, και κάναμε και αντίστροφο κείμενο, δηλ. από τα νέα ελληνικά προς τα αρχαία και θυμάμαι ότι σαγηνευόμουν από τη διαδικασία αυτή, το είχα για πρόκληση. Αυτό δεν σημαίνει ότι ξέρω αρχαία ελληνικά, αλλά θυμάμαι πόσο σαγηνευόμουν, πόσο κέρδιζα.
Ναι, θα ήθελα η Δάφνη μου να μάθει σε ένα επίπεδο αρχαία ελληνικά, για τα θέματα που σας είπα, το να ακριβολογούμε, να μιλούμε μ’ έναν πλούσιο λόγο. Είναι σαν μια κασέλα με διαμάντια που έχουμε μαζί μας.
— Θεωρείτε ότι.. Αυτό γίνεται ολόκληρη συζήτηση, σχεδόν έχουν φύγει τα αρχαία ελληνικά από την εκπαίδευση
Εγώ δεν θα ήμουνα υπέρ του να απομακρυνθούν καθόλου, ούτε να αδυνατίσουν. Μάλιστα, έτυχε να γίνω κοινωνός κάποιων ομάδων, σχολικών φορέων, που έχουν προβληματιστεί πάνω στο πώς να περάσουν τα αρχαία ελληνικά στα παιδιά με έναν ανάλαφρο τρόπο παιγνιώδη, με πολύ θετικά αποτελέσματα, όπως λένε. Εγώ για να μάθω ας πούμε αρχαία ελληνικά (το μάθω, το ρήμα είναι βαρύ) να προσεγγίσω τα αρχαία ελληνικά, τα μαθαίναμε με έναν τυπικό τρόπο μάθησης, επανάληψη ένα κείμενο, ανάλυση, γραμματική, συντακτικό, ξανά γραμματική, συντακτικό, και εντάξει έκανες βήματα μ’ αυτό αλλά δεν ήταν ανάλαφρος τρόπος, ήταν ένας τρόπος πειθαρχίας. Υπάρχουν πειράματα, πειραματικές προσπάθειες, με μεγάλες επιτυχίες, που έχουν καίρια αποτελέσματα. Τα παιδιά μπορούν και μιλούν, σαν να είναι τρέχουσα γλώσσα, όταν μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία.
— Η μικρή Δάφνη μπορεί να έχει απορίες. Ποιοι είναι οι άνθρωποι που έφτιαξαν μια τόσο σπουδαία γλώσσα;
Έχει σημασία διότι και ο αγγλοσαξονικός πολιτισμός, όταν θέλει να βρει έναν νέο όρο, λεξικά αρχαίας ελληνικής γλώσσας ανοίγει και κάνει εκεί τους συνδυασμούς του, ακριβώς γιατί ήταν τόσο πολύ πλούσια η αρχαία ελληνική γλώσσα, όπως βέβαια και η κινέζικη, η ινδική, έχει σημασία αυτό, γιατί είναι γλώσσες που πάνε πολύ αρχαία κι έτσι μπορούμε να τις ψηλαφίσουμε, ενώ οι περισσότερες γλώσσες που μιλιούνται είναι πολύ πρόσφατες γλώσσες, δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει ότι είναι 2-3 χιλιάδων ετών το πολύ ή και 500 ετών. Τα αρχαία ελληνικά σε πάνε πίσω στη ρίζα σου γιατί, πότε διαμορφώθηκαν αυτά; Δεν μπορούμε να ξέρουμε πότε διαμορφώθηκαν οι γλώσσες, ούτε θα το μάθουμε. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι γύρω στα 1500-1600, επί Μυκηναϊκής περιόδου, μιλούν ελληνικά, γιατί έγραψαν τη γλώσσα τους, αυτό που λέμε Γραμμική Β΄, και μπόρεσε αυτός ο Άγγλος, ο Βέντρις, να τη διαβάσει και να φανεί ότι είναι ελληνικά. Τώρα, για να μιλούν ελληνικά και να τα γράφουν, σημαίνει ότι είχε διαμορφωθεί αυτή η γλώσσα από χιλιάδες χρόνια πριν, δεν θα μάθουμε ποτέ. Οι γλώσσες δεν διαμορφώνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι μακρά η διαδικασία γένεσης των γλωσσών.
Εγώ είμαι 66 χρονών, γεννήθηκα το 1955. Μέσα σ αυτό το διάστημα η γλώσσα μας έχει αλλάξει, μπορώ να την παρατηρήσω πόσο έχει αλλάξει, ίσως γιατί αγαπώ τη γλώσσα και την παρατηρώ, ίσως γιατί ανήκω στη γενιά που πέρασε από την καθαρεύουσα στη δημοτική, δηλ όλα αυτά τα βήματα….. Θεωρώ ένα πλούτο στη ζωή μου ότι μπορώ να κάνω μια ανασκόπηση, είναι η μικρή μου ιστορία, ιστορία της γενιάς μου, ενός 66άρη Έλληνα τι μπορεί να ανακαλέσει και τις αλλαγές που έγιναν σε αυτό το διάστημα
[Μετά γίνεται συζήτηση για τους «σκοτεινούς» αιώνες, που δεν την κατέγραψα ολόκληρη.] Πάντως κατέγραψα το εξής:
Σε αυτούς τους αιώνες τι διαδικασίες γίνονταν; Ίσως, μια εικασία, είναι ότι γίνονταν μεγάλες πολιτικές διαμάχες. Μέσα από τις συγκρούσεις εκείνες … πόσες εκατοντάδες λέξεις θα προστέθηκαν στο λεξιλόγιο … η ελληνική έχει μεγάλο πλούτο, που δεν τον βλέπουμε στη Γραμμική Β. Βέβαια η Γραμμική Β συνήθως είναι χρηστική γραφή, περιγράφει αποθήκες, οπότε μπορεί να υπήρχε πολύ μεγάλη γνώση αλλά να μην είχαν μπει στη διαδικασία να τη γράφουν
–Με τόσο ενθουσιασμό, λογικά μετά από τα αρχαία θα λέγατε στη Δάφνη και τα άλλα παιδάκια να διαβάσουν την Ιλιάδα και την Οδύσσεια
–Νομίζω πως είναι απ’ αυτά που τα καταλαβαίνεις μεγάλος, ή μάλλον σε κάθε ηλικία καταλαβαίνεις άλλα πράγματα και ανά φύλο καταλαβαίνεις άλλα πράγματα, δηλ η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι πολύ αρσενικό πράμα, έχει πόλεμο μέσα, έχει σύγκρουση, και συγκινούνται τα αγοράκια, ένα αγοράκι μπορείς να το συγκινήσεις με την Ιλιάδα, έχει δυνατούς πολεμιστές, οι γυναίκες είναι κάτι πονηρές θεές που κάνουν τους άντρες να παραστρατούν, ή κάτι πανέμορφες που τους κάνουν να χάνουν το μυαλό τους και αυτοί οι φουκαράδες προσπαθούν να οχυρωθούν κλείνοντας τα αυτιά τους για να μην ακούν τα τραγούδια τους … Κι εγώ έχω καμιά δεκαριά χρόνια να τα διαβάσω και σ’ αυτή την ηλικία δεν ξέρω πώς θα τα διάβαζα.
Ο ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΖΕΙ ΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΘΕΣΕΙΣ ΥΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ
Η βασική μου αντίρρηση είναι σχεδόν στην αρχή του πόντκαστ, συγκεκριμένα στο εξής απόσπασμα, που το επαναλαμβάνω:
Διαβάζοντας αρχαία ελληνικά αναγκάζεσαι να εκπαιδεύσεις τον εγκέφαλό σου σε περιοχές γνωστικές πολύ υψηλού επιπέδου. Και αυτό γίνεται μέσω αυτής της καταπληκτικής γλώσσας που είναι εξαιρετικά νοηματική. Η αρχαία – η ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη νοήματα. Δεν είναι ήχου! Δεν είναι γλώσσα ήχου! Είναι γλώσσα νοημάτων! Γι’ αυτό και είναι δύσκολη και η ορθογραφία της και γι’ αυτό και έχει και μακρύτερες λέξεις. Ενώ η αγγλική είναι πάρα πολύ σύντομη, με συντομότερες…, με λιγότερα φωνήεντα/σύμφωνα εκφράζεται, και πολύ λίγες εσωτερικές έννοιες. Ενώ η ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη έννοιες! Γεμάτη έννοιες!
Η κυρία Ευθυμίου εδώ θεωρεί την (αρχαία) ελληνική γλώσσα διαφορετική από τις άλλες, διότι:
- είναι εξαιρετικά νοηματική, γεμάτη νοήματα
- δεν είναι γλώσσα ήχου, είναι γλώσσα νοημάτων
- για τον λόγο αυτό, έχει μακρύτερες λέξεις, ενώ η αγγλική έχει σύντομες λέξεις, με λιγότερα φωνήεντα/σύμφωνα
- Ενώ η ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη έννοιες.
Σαν παράδειγμα του τι εννοεί, η κ. Ευθυμίου αναφέρει τη λέξη «ναυαρχίδα», από το «ναυς-νεώς» και το «αρχή».
Να συνδυάσουμε τα παραπάνω, με όσα είπε, πιο πρόσφατα, στις 9 Φεβρουαρίου 2023, η κ. Ευθυμίου στο ραδιόφωνο του Αθήνα 9,84. Παραθέτω από το σάιτ του σταθμού:
«Η γλώσσα μας, είναι ένα εργαλείο που πλάθεται συνεχώς. Όμως, δεν έχουμε συναίσθηση του κινδύνου που υπάρχει όταν, στις μέρες μας, χρησιμοποιούμε με τόση ευκολία τόσους πολλούς αγγλικούς όρους, αντικαθιστώντας μάλιστα ολόκληρες φράσεις με αγγλικές. Αυτό είναι κάτι που σε βάθος χρόνου θα το πληρώσουμε ίσως και πολύ βαριά», σχολίασε.
Μια από τις αγαπημένες ελληνικές λέξεις της κ. Ευθυμίου είναι η ”νοσταλγία”!
«Αποτελείται από δυο όρους, τον ”νόστο”, δηλαδή την επιθυμία να επιστρέψεις σε κάτι από το παρελθόν που αγαπάς και ιδίως στον τόπο σου και το ”άλγος”, δηλαδή τον πόνο. Με μια μόνο λέξη περιγράφεις όλο αυτό το συναίσθημα που έχεις όταν με πόνο, γλύκα και απαντοχή σκέφτεσαι κάτι που αγαπάς και που έχεις αφήσει πίσω σου, συνήθως την πατρίδα της ψυχής σου», ανέφερε.
«Σκεφτείτε επίσης τη λέξη ”πρόβλημα”. Είναι αυτό που προβάλλεται σε εσένα, βγαίνει μπροστά σου και είναι σαν να σου κόβει το δρόμο, σαν να σου λέει , λύσε με», πρόσθεσε.
Άλλωστε όπως εξήγησε, αυτή ακριβώς είναι και η σπουδαιότητα της ελληνικής γλώσσας: «Είναι πλούσια γιατί δεν είναι ηχητική, εμπεριέχει την έννοια, γι’ αυτό είναι μια τόσο καταπληκτική γλώσσα», συμπλήρωσε.
* Λοιπόν, επιβεβαιώνεται η άποψη της κ. Ευθυμίου, ότι η ελληνική γλώσσα «δεν είναι ηχητική», είναι «νοηματική» ή «γλώσσα νοημάτων» ή «εμπεριέχει την έννοια».
Παρά το γεγονός ότι η κ. Ευθυμίου είναι καθηγήτρια πανεπιστημίου (νομίζω πως έχει αφυπηρετήσει), όλα αυτά δυστυχώς, είναι αντιεπιστημονικά.
Καταρχάς, στη γλωσσολογία «νοηματική γλώσσα» είναι η γλώσσα των κωφών.
Αλλά πέρα από θέματα ορολογίας, είναι αδύνατον μια γλώσσα να μην είναι ηχητική (όπως υποτίθεται ότι είναι η ελληνική), και είναι αδύνατο μια γλώσσα να μην έχει νοήματα.
Ο Σοσίρ δίδαξε την αυθαιρεσία του γλωσσικού σημείου. Για τον Saussure και τη δομική γλωσσολογία, η αυθαιρεσία του γλωσσικού σημείου είναι μια καθαρά ενδογλωσσική σχέση κι αφορά τη σχέση έννοιας και ακουστικής εικόνας. Όπως λέει ο ίδιος: «Το γλωσσικό σημείο ενώνει όχι ένα πράγμα και ένα όνομα, αλλά μια ιδέα και μια ακουστική εικόνα.» Ιδέα και ακουστική εικόνα, επομένως, είναι πράγματα αξεχώριστα.
Η κ. Ευθυμίου φαίνεται να πιστεύει ότι αυτό ισχύει για τις άλλες γλώσσες (τις «γλώσσες ήχου») αλλά όχι για τα ελληνικά (τη «γλώσσα νοημάτων»). Και, σαν επιχείρημα, φέρνει τη σύνθετη λέξη «ναυαρχίδα», που με λίγη προσπάθεια (ή και αμέσως) αναγνωρίζουμε τα συστατικά της. Στη μεταγενέστερη ομιλία της, έφερε το παράδειγμα των λέξεων «νοσταλγία» και «πρόβλημα». Άλλοι λερναιομανείς φέρνουν παράδειγμα τη λέξη «γεωμετρία» (γη και μετρώ) και μιλούν για «πρωτογένεια» της ελληνικής γλώσσας.
Όμως, αυτό που θεωρεί «πρωτογένεια» ο λερναιομανής ή «γλώσσα νοημάτων» η κ. Ευθυμίου, είναι απλούστατα ετυμολογική διαφάνεια, δηλαδή ότι βλέποντας μια σύνθετη λέξη συνήθως μπορούμε να διακρίνουμε με ευχέρεια τα συστατικά της μέρη. Λογικό είναι εμείς, που είμαστε Έλληνες, να βρίσκουμε μεγαλύτερη ετυμολογική διαφάνεια στην ελληνική γλώσσα απλούστατα επειδή την ξέρουμε καλύτερα! Εμείς καταλαβαίνουμε αμέσως πώς φτιάχτηκε η ναυαρχίδα, αλλά ο Γερμανός, φυσικά, θα βρίσκει διαφανέστατη τη γερμανική και πολύ εύκολα θα βγάλει το συμπέρασμα ότι το Fahrrad (το ποδήλατο) παράγεται από το fahren, οδηγώ, και το Rad, τροχός.
Το αστείο μάλιστα είναι ότι η λέξη «νοσταλγία» την οποία τόσο παινεύει για την ετυμολογική της διαφάνεια η κ. Ευθυμίου, δεν πλάστηκε στην ελληνική γλώσσα. Θα το ξέρετε, αν και περιέργως δεν έχουμε αφιερώσει ειδικό άρθρο, ότι τη λέξη την έπλασε στα νεολατινικά, το 1688, ο Ελβετός Johannes Hofer, θέλοντας να μεταφέρει τη γερμανική λέξη Heimweh (Heim = σπίτι, Weh = πόνος), το αίσθημα ψυχικού πόνου που αισθάνονταν οι Γερμανοί μισθοφόροι που όργωναν την Ευρώπη μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα τους! Ασφαλώς, ο Hofer χρησιμοποίησε ελληνικά δομικά στοιχεία, νόστος και άλγος, αλλά στα ελληνικά λέξη «νοσταλγία» εμφανίστηκε μόλις τον 19ο αιώνα.
Κάπως κωμικές ακούγονται, αλλά και πραγματολογικά ανακριβείς, οι απόψεις ότι η ελληνική έχει «περισσότερα φωνήεντα/σύμφωνα» από την αγγλική -αντιθέτως, η ελληνική και η ισπανική γλώσσα έχουν μόλις 5 φωνήεντα ενώ άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες ακόμη και υπερδιπλάσια. Από την άλλη, είναι πράγματι αληθές, και οφθαλμοφανές, ότι οι ελληνικές λέξεις είναι μακρύτερες από τις αγγλικές, αλλά εξίσου αληθινό είναι ότι υστερούν σε μήκος σε σύγκριση με τις γερμανικές. Οπότε;
Όχι, καμιά επιστημονική αξία δεν έχουν αυτές οι θέσεις.
Ωστόσο, κλείνοντας θα επισημάνω κάτι άλλο που είπε η κ. Ευθυμίου στο πόντκαστ. Μιλώντας για τη διδασκαλία των αρχαίων, λέει:
έτυχε να γίνω κοινωνός κάποιων ομάδων, σχολικών φορέων, που έχουν προβληματιστεί πάνω στο πώς να περάσουν τα αρχαία ελληνικά στα παιδιά με έναν ανάλαφρο τρόπο παιγνιώδη, με πολύ θετικά αποτελέσματα, όπως λένε
Πείτε με κακό, αλλά υποστηρίζω ότι εδώ εννοεί το τσαρλατανείο της Ελληνικής Αγωγής* -άλλωστε, λίγους μήνες πριν από αυτό το πόντκαστ η κ. Ευθυμίου είχε δώσει διάλεξη στην Ελληνική Αγωγή. Αναρωτιέμαι, όταν με το καλό επιτραπούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια επιτέλους και στη χώρα μας και γίνει η Ελληνική Αγωγή ίδρυμα της τριτοβάθμιας ιδιωτικής εκπαίδευσης, λέτε να δούμε την κ. Ευθυμίου πρυτάνισσα;
ΥΓ Για τον όρο «τσαρλατανείο» δείτε περσινό άρθρο μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου