Ράτζα Σεχάντε:«Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη» – Μερικές νηφάλιες σκέψεις για το πώς φτάσαμε εδώ (κριτική)
Για το βιβλίο του Ράτζα Σεχάντε [Raja Shehadeh] «Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη;» (μτφρ. Στέφανος Καβαλλιεράκης, εκδ. Μεταίχμιο).
Γράφει ο 
Διονύσης Μαρίνος
Οκτώ μήνες αφότου ξεκίνησε ο καταστροφικός και αδιέξοδος πόλεμος στη Γάζα, απότοκος της επίθεσης της Χαμάς, αντί να φτάσουμε σε ένα σχέδιο μερικής (έστω) εξομάλυνσης που θα οδηγούσε σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, οδηγούμασε σε νέα όξυνση. Οι συνεχείς βομβαρδισμοί στη Ράφα, καθώς και η ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων του ισραηλινού στρατού στην περιοχή, με θύματα κυρίως γυναίκες και παιδιά, δείχνουν πως το μέλλον στην περιοχή δεν αναμένεται να είναι ευοίωνο.
Πώς φτάσαμε, όμως, εδώ; Είναι μόνο η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 που σκόρπισε τον πανικό στην καρδιά του Ισραήλ ή, μήπως, πρέπει να ανατρέξουμε πολύ πίσω για να διαπιστώσουμε τις πραγματικές αιτίες;
Το βιβλίο του Παλαιστίνιου δικηγόρου, ακτιβιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγγραφέα Ράτζα Σεχάντε Τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη (μτφρ. Στέφανος Καβαλλιεράκης, εκδ. Μεταίχμιο) μάς δίνει μεν το ιστορικό πλαίσιο μέσα από τα μάτια των Παλσιστινίων, εντούτοις επειδή διαπνέεται από νηφαλιότητα είναι σε θέση να μας εξηγήσει γιατί η χρονίζουσα κατάσταση στην Παλαιστίνη θα οδηγούσε αναπόδραστα στη σημερινή έκρυθμη φάση.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο με τίτλο «πώς φτάσαμε ως εδώ;» γίνεται μια ιστορική αναδρομή από το 1948, οπότε και συγκροτήθηκε το κράτος του Ισραήλ, και το δεύτερο με τίτλο «Ο πόλεμος της Γάζας 2023-24» αναφέρεται στην κατάσταση που βιώνει η πολύπαθη περιοχή αυτή τη στιγμή.
Η ευκαιρία που χάθηκε
Κατά τον συγγραφέα η μεγάλη ευκαιρία χάθηκε μετά τη συμφωνία του Όσλο το 1991 τότε που ο Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ έδιναν τα χέρια μπροστά στις κάμερες. Φευ, οι ελπίδες που εγγράφησαν τότε, χάθηκαν στην πορεία. Ο Σεχάντε σημειώνει πως το ισραηλινό κράτος αρνήθηκε να ακολουθήσει το παράδειγμα της Νοτίου Αφρικής όταν έδωσε τέλος στο Απαρτχάιντ. Γιατί συνέβη, άραγε, αυτό;
Η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο από την Ιστορία. Για τους Ισραηλινούς
η δημιουργία του κράτους τους στη συγκεκριμένη περιοχή (αλλά και η ιδέα
του Μεγάλου Ισραήλ που θα προέκυπτε μέσω εποικισμών) είναι γραμμένη
στη… Βίβλο. Σαν να τους παραχωρήθηκε ελέω Θεού ο τόπος στον οποίο θα
συγκροτούσαν το κράτος τους. Αν, λοιπόν, προχωρούσαν σε μια άλλη
διευθέτηση παραχωρώντας εδάφη, άρα και κρατική υπόσταση στην Παλαιστίνη,
θα ήταν σαν να αφαιρούσαν από τη φαρέτρα τους το βασικό τους επιχείρημα
που έχει ιστορία 3.000 χρόνων.
Από την άλλη, για τους Παλαιστίνιους, η ήττα που υπέστησαν το 1948, για λόγους που έχουν να κάνουν με την αξιοπρέπειά τους, μετανονόμαστηκε σε Νάκμπα (βλ. Καταστροφή). Ως εκ τούτου πρόκειται για παγιωμένες απόψεις και βιώματα των δύο πλευρών που στέκονται εμπόδιο στην όποια απόφαση να δημιουργηθούν δύο κράτη στην περιοχή. Γι’ αυτό μέχρι και σήμερα το Ισραήλ αρνείται στους Παλαιστίνιους το δικαίωμα να λογίζονται ως έθνος και να μπορούν να αυτοπροσδιοριστούν.
Χρονικά ακολουθεί μια δεύτερη Νάκμπα το 1967, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, κατά την οποία το Ισραήλ προχώρησε σε νέο εποικισμό παλαιστινιακών εδαφών και κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου συνέχιζε να χτίζει καινούργιους οικισμούς.
Για τους Παλαιστίνιους, καθοριστικής σημασίας ήταν η εμφάνιση της Χαμάς που ξεπήδησε από την Μουσουλμανική Αδελφότητα κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα (1987-1993) και αντιτάχθηκε εξαρχής στις Συμφωνίες του Όσλο. Συνέχισε τον ένοπλο αγώνα της και έβαλλε κατά της PLO. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ακούγονται δύο φωνές από τη μεριά των Παλαιστινίων, κάτι που εκμεταλλεύτηκαν δεόντως οι Ισραηλινοί στα διεθνή fora.
 |
|
Ο Ράτζα Σεχάντε είναι Παλαιστίνιος δικηγόρος, ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγγραφέας. Συνίδρυσε τη βραβευμένη παλαιστινιακή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Al-Haq το 1979. Το 2008 κέρδισε το βραβείο Orwell για το βιβλίο του Palestinian Walks. Ζει στη Ραμάλα. |
Ο συγγραφέας σημειώνει με επίταση ότι ο Ισραήλ έχει πολλούς λόγους που δεν θέλει να προχωρήσει σε μια συμφωνία. Δεν είναι μόνο οι μύθοι που συγκροτούν το έθνος, αλλά και άλλοι πιο πρακτικοί λόγοι.
Το Ισραήλ είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας όπλων, τα οποία στον πόλεμο (ήτοι, εν τοις πράγμασι) αποδεινύονται αποτελεσματικά. Άρα, οι δυνητικοί πελάτες θα τα αγοράσουν πιο εύκολα. Επίσης, με τις σφοδρές επιχειρήσεις στη Γάζα προσπαθεί να οικοδομήσει το προφίλ μιας τοπικής αυτοκρατορίας που μπορεί να διοικεί σύμφωνα με τις δικές της αρχές.
Επίσης, η άνοδος της ακροδεξιάς εντός του Ισραήλ, σε συνδυασμό με τη συντηρητική πολιτική του Νετανιάχου και την αποδυνάμωση της Αριστεράς στη χώρα, δίνουν πάτημα σε ακραίες φωνές να ζητούν και ακραίες λύσεις. Ο Σεχάντε θυμίζει πως κάποτε η Γάζα ήταν ένας τόπος ευτυχίας. Αυτό ίσχυε και πριν από τον πόλεμο του 2014. Έκτοτε είναι ένας τόπος μαρτυρίου και άφατου πόνου. Η σημερινή κατάσταση, δε, δείχνει πως η βία δεν έχει τέλος.
Χειρότερη επίθεση από ποτέ
Είναι η σημερινή κατάσταση χειρότερη από κάθε άλλη φορά; Ο Σεχάντε απαντάει ευθαρσώς «ναι». Θεωρεί πως οι πολεμικές επιχειρήσεις των Ισραηλινών δεν έχουν μόνο ως στόχο την πλήρη διάλυση της Χαμάς (όπως διατείνεται ο Νετανιάχου), αλλά τη μετατροπή της περιοχής σε έρημο νησί.
Σπεύδει να επισημάνει, πάντως, ότι η επίθεση της Χαμάς ήταν βάρβαρη, αλλά στην ουσία εδώ και καιρό η Χαμάς είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής του Νετανιάχου. Παράδοξο; Κι όμως, το 2009, όταν ανέλαβε για δεύτερη φορά τις τύχες του Ισραήλ, έσπευσε να ενισχύσει πολιτικά την Χαμάς έναντι της Παλαιστινιακής Αρχής. Γι’ αυτό το λόγο επέτρεψε στο Κατάρ να μεταφέρει σχεδόν ένα δις δολάρια στη Γάζα.
Ήταν προφανές πως έπαιζε το ρόλο του «φίλου» στη Χαμάς, ενώ στην ουσία λειτουργούσε με τη γνωστή πολιτική του «διαίρει και βασίλευε».
Κατά τον συγγραφέα του βιβλίου αυτή τη στιγμή σκοτώνονται άμαχοι, καταστρέφονται μνημεία των Παλαιστινίων, παιδιά ζουν κάτω από καθεστώς ανέχειας, η καθημερινή βία κατά Παλαιστινίων έχει αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ τα σπίτια τους λεηλατούνται με αγριότητα.
Η μέχρι πρότινος διαιρεμένη κοινή γνώμη του Ισραήλ που είχε φέρει τον Νετανιάχου σε δύσκολη θέση, τώρα, υπό το βάρος του πολέμου, έχει συσπειρωθεί γύρω του και έχουν μείνει ελάχιστες φωνές να ζητούν κατάπαυση του πυρός και εξεύρεση μιας κάποιας λύσης.
Όσο για τις διεθνείς δυνάμεις, σημειώνει στο βιβλίο, οι ΗΠΑ παραδοσιακά στέκονται στο πλευρό του Ισραήλ, ενώ τώρα, έστω και αργά, μέσω των Μπάιντεν-Μπλίνκεν, καταδικάζουν τις λεηλασίες και τους εποικισμούς, ωστόσο όλα αυτά είναι ικεσίες και παροτρύνσεις που δεν θα εισακουστούν από το Ισραήλ.
Η σχετική κινητοποίηση του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνουν πως οι ΗΠΑ μοιάζουν απομονωμένες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Ισραηλινοί διεξάγουν μάχες με όπλα που έχουν λάβει κυρίως από τους Αμερικανούς. Την ίδια στιγμή που άλλες χώρες έχουν παγώσει ήδη την παροχή στρατιωτικής βοήθειας.
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: τι φοβάται το Ισραήλ από την Παλαιστίνη; Ο Σεχάντε δίνει τη δική του απάντηση: την ίδια την Παλαιστίνη! Την ίδρυση, δηλαδή, ενός κράτους δίπλα σ’ αυτό του Ισραήλ.
Η πλευρά των Παλαιστινίων
Όλα τα προεκτεθέντα προέρχονται, φυσικά, από έναν Παλαιστίνιο αναλυτή, όπως σημειώσαμε στην αρχή. Εκ των πραγμάτων αξίζει τον κόπο να μελετήσουμε τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών, από μετριοπαθείς, όμως, εκπροσώπους τους (όπως είναι ο Σεχάντε) για να διαμορφώσουμε πλήρη άποψη για όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στη Γάζα, και ευρύτερα στην Παλαιστίνη.
＊Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου