Δευτέρα, Φεβρουαρίου 05, 2024

Λουκιανός Κηλαηδόνης - ΓΙΑΞΕΜΠΟΡΕ (Ταινία : Ο Θίασος-Θεόδωρος Αγγελόπουλος)

Λουκιανός Κηλαηδόνης - ΓΙΑΞΕΜΠΟΡΕ,(Ο Θίασος)-Θεόδωρος Αγγελόπουλος

Χαρακτηριστικό ηχητικό μοτίβο της ταινίας είναι το τραγούδι «Γιαξεμπόρε».


Η φράση «Γιαξεμπόρε» ήταν ένας χαιρετισμός-παραφθορά του «Γεια σου αμόρε» που φώναζαν οι Ιταλοί θεατρίνοι και τραγουδιστές – πρώτοι δάσκαλοι του βαριετέ στην Ελλάδα – προς τους θαμώνες των καφέ-σαντάν.

Μουσική Λουκιανός Κηλαηδόνης
Ακορντεόν: ΑντρέαςΤσεκούρας
ραγούδι Ιωάννα Κιουρτσόγλου, Νένα Μεντή, Δημήτρης Καμπερίδης, Κώστας Μεσσάρης.

Δεν μου λέτε – Γιαξεμπόρε!
Βρε κορίτσια – Γιαξεμπόρε!
Που θα πάμε – Γιαξεμπόρε!
Τι θα φάμε – Γιαξεμπόρε!
Πως μ’ αρέσουν - Γιαξεμπόρε!
Τα κορίτσια – Γιαξεμπόρε!
Λίγο μπούτι – Γιαξεμπόρε!
Λίγο στήθος – Γιαξεμπόρε!

Ένα κι ένα κάνουν δύο
Και το βράδυ στις οχτώ
Ραντεβού στο καφενείο
Μ’ ένα έργο διαλεχτό
Τέτοια χείλια, τέτοια μάτια
Και κορμάκια τραγανά
Τέτοια όμορφη πραμάτεια
Δεν θα βρείτε πουθενά.  

Η ταινία αποτελεί το δεύτερο μέρος της «Τριλογίας της Ιστορίας» του Αγγελόπουλου, που ξεκίνησε με τις «Μέρες του ’36» (1972) και ολοκληρώθηκε με την ταινία «Οι Κυνηγοί» (1977). Η ταινία παρακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 ως το 1952.

Ο «Θίασος» άνοιξε νέους δρόμους στη σχέση κινηματογράφου και μουσικής. Στην ταινία ακούγονται πάνω από τριάντα τραγούδια και ορχηστρικά, τα οποία ποικίλουν ως προς τη μορφή και το περιεχόμενό τους.
«Κάθε ένα διαλέχτηκε με κριτήρια του κατά πόσο το τραγούδι αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως σύμβολο του είδους που ανήκει και της κατάστασης που εκφράζει». Η χρήση παλαιών κομματιών της εποχής δεν είναι τυχαία, ούτε υπηρετεί κάποιο ‘ρετρό’ για να γίνει μόδα. Αντίθετα, υποδηλώνει την ιστορικότητα της ταινίας, εγκαθιστώντας την μέσα στο χρόνο και στις μουσικές αναφορές της δεδομένης κοινωνίας. Δικαιολογημένα, η ταινία έχει χαρακτηριστεί ως «ιστορικό μιούζικαλ».

Είναι αξιοσημείωτο ότι η μουσική της ταινίας δεν αναπαράχθηκε στο στούντιο, αλλά εκτελέστηκε και ηχογραφήθηκε - με τα περίφημα δικάναλα Nagra - στους τόπους όπου γυρίζονταν οι σκηνές, ταυτόχρονα μ’ αυτές. Έτσι, δημιουργείται μια ξεχωριστή αίσθηση του ήχου μέσα στο χώρο και το χρόνο. Όπως τα μακριά πλάνα της ταινίας υπηρετούν τη μη διακοπή του εσωτερικού ρυθμού της ταινίας, έτσι και η επιτόπια εκτέλεση της μουσικής τονίζει την ενότητα χώρου και χρόνου.

Χαρακτηριστικό ηχητικό μοτίβο της ταινίας είναι το τραγούδι «Γιαξεμπόρε». Η φράση «Γιαξεμπόρε» ήταν ένας χαιρετισμός-παραφθορά του «Γεια σου αμόρε» που φώναζαν οι Ιταλοί θεατρίνοι και τραγουδιστές – πρώτοι δάσκαλοι του βαριετέ στην Ελλάδα – προς τους θαμώνες των καφέ-σαντάν. Με αυτοσχέδιους στίχους και σχεδόν πάντα την ίδια μουσική, το «Γιαξεμπόρε» πέρασε στα ελληνικά μπουλούκια ως κάλεσμα, δηλαδή ως επιθεωρησιακός πρόλογος για την προσέλκυση θεατών πριν από την παράσταση.

Ο Κηλαηδόνης εξηγεί: «Το τραγούδι σπονδυλώνεται στα διάφορα μοτίβα, που προσθέτονται ή αφαιρούνται, ανάλογα με τις ανάγκες του Θιάσου. Μας τραγούδησε κάποτε κάποιος παλιός μπουλουκτσής δύο μοτίβα του τραγουδιού που θυμότανε. Ξεκινώντας από τα μοτίβα αυτά, έγραψα 4-5 μοτίβα ακόμα, στο ύφος των άλλων, τα οποία υπήρξαν και καθοριστικά για το όλο ύφος του τραγουδιού. Προσπάθησα το τραγούδι να κρατήσει το Σλάβικο χαρακτήρα του (ο ρυθμός του είναι χασαποσέρβικος), και, παράλληλα, ν’ απαντήσει μουσικά τις μνήμες από παλιούς ιταλικούς και γαλλικούς Θιάσους που περιόδευαν την Ελλάδα στις αρχές του αιώνα και που υπήρξαν οι πρώτοι δάσκαλο του είδους ‘μπουλούκι’».


Γιώργος Βιδάκης

Δεν υπάρχουν σχόλια: