Ένας βοτανολόγος ταξιδευτής στην Αθήνα στα χρόνια των Βαυαρών : Χέρμαν φον Πύκλερ-Μούσκαου

Ο θαυμαστός Χέρμαν φόν Πύκλερ-Μούσκαου

« Αν θέλεις ένα καλό παγωτό σοκολάτα, βανίλια και φράουλα, μπορείς να παραγγείλεις ένα Φυρστ Πύκλερ. ... Ο δημιουργός αυτού του παγωτού ήταν ένας πρόγονός μου, ένας Φυρστ Πύκλερ έξυπνος, μεγάλος ταξιδευτής, πολύ μορφωμένος άνθρωπος, που είχε χόμπι τη βοτανική και την κηπουρική. Φυσικά ο ίδιος πίστευε -εάν το σκέφτηκε καμιά φορά- ότι, αν κάποτε περνούσε στην Ιστορία, θα ήταν για κάποια από τις μονογραφίες που έγραψε και δημοσίευσε, κυρίως ταξιδιωτικά χρονικά, όχι όμως συνηθισμένα ταξιδιωτικά, αλλά βιβλιαράκια που σήμερα είναι πολύ ευχάριστα -πώς να το πω;-, έξυπνα, τέλος πάντων, αρκετά έξυπνα, θα λέγαμε, βιβλιαράκια, στα όποια φαινόταν ότι ο τελικός σκοπός του κάθε ταξιδιού του ήταν να ερευνήσει έναν συγκεκριμένο κήπο, συχνά εντελώς ξεχασμένους κήπους, εγκαταλελειμμένους στο έλεος του Θεού, παρατημένους στη μοίρα τους, και ο διάσημος πρόγονός μου ήξερε να βρίσκει τις ομορφιές τους μέσα σε άπειρα αγριόχορτα και στην τόση εγκατάλειψη. Τα βιβλιαράκια του, παρ' όλη την -πώς να το πω;- βοτανική επένδυσή τους, ήταν γεμάτα με ευφυέστατες παρατηρήσεις, και μέσω αυτών μπορείς να πάρεις μια ιδέα αρκετά προσεγγιστική για την Ευρώπη της εποχής του, μια Ευρώπη ταραγμένη συχνά ... Φυσικά, ο πρόγονός μου δεν ήταν μακριά ... από τις αναποδιές της -πώς να το πω;-, της ανθρώπινης φύσης. Και γι' αυτό έγραφε και εξέδιδε βιβλία με τον δικό του τρόπο, ταπεινά, αλλά με καλή γερμανική γλώσσα, και ύψωνε τη φωνή του κατά της αδικίας. Νομίζω ότι δεν τον ενδιέφερε να μάθει που πάει η ψυχή όταν το σώμα πεθαίνει, παρότι έγραψε ορισμένες σελίδες και γι' αυτό. Τον ενδιέφερε η αξιοπρέπεια, και επίσης τον ενδιέφεραν τα φυτά. Για την ευτυχία δεν είπε ούτε λέξη, υποθέτω επειδή τη θεωρούσε κάτι αυστηρώς προσωπικό και ίσως -πώς να το πω;-, ίσως κάτι βαλτώδες και σαθρό. Είχε μεγάλη αίσθηση του χιούμορ, παρότι ορισμένες σελίδες του θα με διέψευδαν εύκολα. Και πιθανότατα, εφόσον δεν ήταν κανένας άγιος, ούτε καν γενναίος άνδρας, σίγουρα δεν σκέφτηκε την υστεροφημία του.... Αυτό που δεν φαντάστηκε ποτέ ήταν ότι θα περνούσε στην Ιστορία δίνοντας το όνομά του σ' ένα παγωτό που συνδυάζει τρεις γεύσεις. Γι' αυτό μπορώ να σας διαβεβαιώσω».
Roberto Bolano, "2666", μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2011 (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ του Αλέξανδρου Παπαγεωργίου-Βενετά
ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Άφιξη του συγγραφέα στην Πάτρα και η εξαιρετικώς μακρά παραμονή του σε αυτήν
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Χειμερινή περιήγηση στα βουνά της Πελοποννήσου
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αναχώρηση, επιτέλους, από τα άγρια βουνά και η ευτυχής άφιξη στην ιερή Αθήνα
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ανταπόκριση από την Αθήνα
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η αρχαιολογικού και στρατιωτικού ενδιαφέροντος εκδρομή στο πεδίο της μάχης του Μαραθώνα
ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η διαμονή στην Αθήνα παρατείνεται
ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο συγγραφέας συνεχίζει το ταξίδι σαν περιπλανώμενος ιππότης κι επισκέπτεται πολλούς αρχαίους τόπους
ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ανάβαση στον Ταΰγετο και περιήγηση στη Μάνη
ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Νέες ταξιδιωτικές περιπέτειες σε στεριά και θάλασσα
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

 

Φωτογραφία κάτω από τον τίτλο: Πανοραμική άποψη της Αθήνας από το Λόφο των Νυμφών, την εποχή της επίσκεψης του Πύκλερ-Μούσκαου. Τα ανάκτορα (η σημερινή Βουλή) δεν έχουν αρχίσει να χτίζονται, ενώ στο κέντρο διακρίνεται ο πύργος με το περιβόητο ρολόι του Έλγιν και αμέσως αριστερά του ο ογκώδης Στρατώνας του Πεζικού. [Πηγή: F. Stademann, «Panorama von Athen», Μόναχο: Dr. Franz Wild’sche Buchdruckerey, 1841, πίν. 10]

Αθηνα 190 χρονια πρωτευουσα

«Φαίνεται πως μια αληθινή κατάρα γελοιότητας βαραίνει τα οικοδομήματα της νέας Αθήνας…»

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χέρμαν φόν Πύκλερ-Μούσκαου

Τα πάθη μου στην Ελλάδα

 

Χέρμαν φον Πύκλερ-Μούσκαου, Τα πάθη μου στην Ελλάδα, μτφρ. Τούλα Σιετή, επιμ.-σχόλ. Γιώργος Διαμάντης, Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2021, 142–144.

Τιμή

28.00€ 19.60€

 Βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας

mietbookstore.gr

 

____________________

«Επιστρέφοντας μέσα από μια αλέα με νεαρά δέντρα, ίσως τα πρώτα που φυτεύτηκαν στις παρυφές των Αθηνών σε διάστημα μεγαλύτερο της μίας χιλιετίας, μου έκανε μεγάλη εντύπωση το υπό κατασκευή ακόμα στρατιωτικό νοσοκομείο ελληνοενετικού ρυθμού, το μοναδικό νέο οικοδόμημα εδώ που προδίδει κάποια καλαισθησία. Επίσης, ρωτώντας, έμαθα πως ο σχεδιασμός και η εκτέλεση δεν ανατέθηκαν σε επαγγελματία αρχιτέκτονα, αλλά σε κάποιον λοχαγό του μηχανικού.[1] Φαίνεται πως μια αληθινή κατάρα γελοιότητας βαραίνει τα οικοδομήματα της νέας Αθήνας, τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά. Έτσι το κτίριο του Υπουργείου Στρατιωτικών και Ναυτικών μοιάζει πιο πολύ με αποθήκη εμπορευμάτων· ο νέος στρατώνας, με τις δυο του πτέρυγες, μία μεγάλη και μία μικρή, φαντάζει comme si elle ne battait plus que d’une aile [σαν πουλί που φτεροκοπά με μία μόνο φτερούγα]· το Νομισματοκοπείο έχει σχεδόν παιδιάστικες αναλογίες, θαρρείς κι έγινε για να κόβονται μόνο πρωσικά ασημένια γρόσια, και τέλος οι Βασιλικοί Στάβλοι (που ας ελπίσουμε ότι θα είναι μόνο προσωρινοί) μου θύμισαν κατάστημα νεόπλουτου πλινθοποιού στο Μοαμπίτ.[2] Εκείνο όμως που είναι εντελώς απίστευτο είναι η διακόσμηση των ιδιωτικών κτιρίων. Πέσαμε πάνω σε ένα από αυτά, όχι μακριά από τον λεγόμενο ναό των Αέρηδων,[3] ακριβώς στους πρόποδες της Ακρόπολης, το οποίο ήταν μπογιατισμένο σαν παρδαλό αγγλικό τσίτι! Παρεμπιπτόντως, στην Αθήνα κυριαρχεί η ίδια τεχνική κατασκευής όπως στην Πάτρα, δηλαδή χρησιμοποιούν ωμές πλίνθους και δοκάρια, μόνο που εδώ τα σπίτια συνήθως δεν έχουν βεράντες· για να σκάψουν όμως τα θεμέλια γι’ αυτά τα χαμοσπιτάκια, καταστρέφουν απερίσκεπτα ωραιότατες μαρμάρινες πλάκες αρχαίων δαπέδων και άλλα κατάλοιπα της αρχαιότητας, από τα οποία βρίθει ο τόπος. Κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ κρίμα που η νέα Αθήνα οικοδομείται στην ίδια θέση με την αρχαία. Έτσι θάβονται σίγουρα για πάντα μεγάλοι, άγνωστοι θησαυροί. Η κυβέρνηση διέταξε βεβαίως να μείνει λίγος χώρος ελεύθερος γύρω απ’ όλα τα όρθια ακόμη αρχαία μνημεία, αλλά, εκτός του ότι οι εντολές της δεν γίνονται και πολύ σεβαστές, αυτό το μέτρο είναι ανεπαρκέστατο.

Γενικώς είμαι της γνώμης πως, εάν επέλεξαν την Αθήνα, όπως φαίνεται, μόνο λόγω του ονόματός της και των φημισμένων αρχαιοτήτων της –διότι το κλίμα της είναι άκρως ανθυγιεινό[4] και η θέση της δεν πλεονεκτεί έναντι άλλων ούτε από αμυντική ούτε από εμπορική άποψη-, τότε οπωσδήποτε διέπραξαν μεγάλο σφάλμα. Το να περικυκλωθούν οι αρχαιότητες των Αθηνών από μια σύγχρονη μεγαλούπολη, και μάλιστα με τον ακαλαίσθητο τρόπο με τον οποίο έχει ξεκινήσει εδώ η δόμηση, ασφαλώς δεν πρόκειται να τις καταστήσει ούτε ρομαντικότερες ούτε πιο αξιοσέβαστες. Το αλλοτινό βάρβαρο χωριουδάκι των Τούρκων δημιουργούσε τουλάχιστον χτυπητή αντίθεση και, με την άναρχη, ανατολίτικη όψη του και τη φασματική λευκότητά του, εναρμονιζόταν κατά κάποιον τρόπο με τα θεσπέσια ερείπια. Ο τωρινός οικισμός όμως, που, με τόσο στείρα βιομηχανική τελειότητα, δεν ξέρει άλλο από το να τολμά να μιμείται αηδιαστικά τις αρχαιότητες, μοιάζει να έχει μοναδικό προορισμό του να καταδεικνύει ad oculos [οφθαλμοφανώς] πως εκεί όπου άλλοτε κατοικούσαν γίγαντες τώρα κατοικούν πυγμαίοι. Αδύνατο σήμερα να αναφωνήσεις, μαζί με τον Λύσιππο: «Όποιος δεν επιθυμεί να δει την Αθήνα είναι βλάκας· όποιος την είδε, άλλα δεν μαγεύτηκε, ακόμη πιο βλάκας· απ’ όλους όμως πιο βλάκας είναι εκείνος που, ενώ τον μάγεψε, μπόρεσε να την αφήσει!».[5]

 

Εντούτοις δεν είναι παράλογη η ελπίδα πως τουλάχιστον το νέο ανάκτορο, χωροθετημένο εκτός Αθηνών, στους πρόποδες του Λυκαβηττού (εκεί όπου, παραδόξως, ήταν άλλοτε η σχολή των κυνικών),[6] θα αποτελέσει τιμητική εξαίρεση. Η Αυτού Μεγαλειότητα είχε την καλοσύνη να μου στείλει τον καθηγητή κύριο Γκαίρτνερ, τον εξαίρετο αρχιτέκτονα του βασιλιά της Βαυαρίας, ο οποίος συνόδευσε την Αυτού Μεγαλειότητα στην Ελλάδα, για να μου δείξει τα σχέδια αυτού του οικοδομήματος. Παρότι συντάχθηκαν με πάρα πολύ μεγάλη σπουδή, μου φάνηκε πως η αξιοπρεπής και απλή μορφή του κτιρίου είναι προϊόν μέγιστης περίσκεψης και πρακτικής πείρας και ανταποκρίνεται σε όλες τις ανάγκες μιας κατοικίας αυτού του είδους. Επί τη ευκαιρία η Αυτού Μεγαλειότητα μου έστειλε και το ιδιοφυές σχέδιο του Σίνκελ, που συνδυάζει τα νέα ανάκτορα με μια αναστήλωση της Ακρόπολης. Πρόκειται για μια θαυμάσια, μαγευτική εικόνα, αλλά για την υλοποίησή της ο Σίνκελ θα έπρεπε να στείλει, μαζί με τα σχέδια, τόσο τα πνευματικά όσο και τα υλικά τάλαντα που είχε στη διάθεσή του ο Περικλής. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση ίσως θα έπρεπε να γίνουν ακόμα μεγαλύτερες θυσίες στο βωμό της άνεσης απ’ όσο θα άρμοζε σε κτίριο κατοικίας, πράγμα που οι ίδιοι οι αρχαίοι δεν το παρέβλεπαν ποτέ. Η θέση που επιλέχτηκε τελικά είναι από την άποψη αυτή ασφαλώς η καλύτερη, εξασφαλίζοντας πανοραμική θέα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα· στα αριστερά τους τα ανάκτορα έχουν τη θάλασσα, μπροστά τους, σέ κάποια απόσταση, την πόλη, δεξιά τον οξυκόρυφο κώνο του Λυκαβηττού και στα νοτιοανατολικά την κυανή ράχη του Υμηττού. Επιπλέον διαθέτουν αρκετό χώρο γύρω τους για εκτεταμένους κήπους, κι έτσι το κτίριο των ανακτόρων, όταν θα έχει αποπερατωθεί, θα είναι σίγουρα τόσο μια χαριτωμένη κατοικία όσο και ένα πολύτιμο κόσμημα για την Αθήνα. Με τρόμο πληροφορήθηκα ότι οι κίονες του προστώου πρόκειται να είναι πλινθόκτιστοι, γιατί ο δρόμος προς το κοντινό Πεντελικό δεν είναι πλέον αμαξιτός! Ελπίζω ότι κανένας δεν θα θελήσει να πάρει πάνω του το κρίμα μιας τέτοιας παρωδίας.»

____________________

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Το πρώτο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (1834–1836), στη συμβολή των οδών Μακρυγιάννη και Διονυσίου Αρεοπαγίτου, το πρώτο εν γένει νοσοκομείο της χώρας και το πρώτο επιβλητικό κτίριο της Αθήνας, ανατέθηκε στον λοχαγό του μηχανικού Βίλχελμ φον Βάιλερ. Ο βαρόνος Βίλχελμ φον Βάιλερ (Wilhelm Anton Ignaz Philipp Leopold Aloys Ritter Freiherr von Weiler) γεννήθηκε στο Μάνχαϊμ στις 21 Δεκεμβρίου 1809 ή, το πιθανότερο, στις 20 Ιουνίου 1807 και πέθανε στην Καρλσρούη στις 17 Απριλίου 1878. Ο Βάιλερ ήταν ο πρώτος αρχιτέκτονας του Δήμου Αθηναίων, από το 1833 έως το 1835, οπότε αντικαταστάθηκε από τον Φραντς Στάουφερτ. Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στην πρωτεύουσα, εκτός από την ανέγερση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου, ανέλαβε να μεταφέρει τα αρχικά σχέδια της Αθήνας των Κλεάνθη και Σάουμπερτ, καθώς και του Κλέντσε, σε δύο τοπογραφικές αποτυπώσεις της πόλης, προκειμένου να τα προσαρμόσει στην υφιστάμενη κατάσταση. Όσον άφορα τον αρχιτεκτονικό ρυθμό του Στρατιωτικού Νοσοκομείου, που ο Πύκλερ-Μούσκαου τον αποκαλεί «ελληνοενετικό» (im venezianisch-griechischen Stil), ο Βάιλερ φαίνεται να επηρεάστηκε από τον γερμανικό νεορομαντισμό και συγκεκριμένα από το λεγόμενο Rundbogenstil, που χαρακτηρίζεται από ένα συνδυασμό βυζαντινών, ρομανικών και αναγεννησιακών αρχιτεκτονικών στοιχείων. Η θετική κρίση που εκφράζεται στο κείμενο είναι ενδεικτική και για τις αισθητικές αντιλήψεις του ίδιου του συγγραφέα.

[2] Ο στρατώνας (Καζάρμα) χτίστηκε το 1835 στο χώρο του πρώην Βοεβοδαλικίου, δηλαδή στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού.[...........................................]

 ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ

«Φαίνεται πως μια αληθινή κατάρα γελοιότητας βαραίνει τα οικοδομήματα της νέας Αθήνας»

_________

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Πύκλερ-Μούσκαου Χέρμαν – Hermann von Pückler-Muskau (1785-1871)

---

Πηγή: Αργολική Βιβλιοθήκη

 argolikivivliothiki.gr

Fürst Pückler-Muskau. Λιθογραφία, von Wilhelm Devrient, 1838.

Ο πρίγκιπας Χέρμαν φον Πύκλερ-Μούσκαου (Hermann von Pückler – Muskau, 1785-1871), γεννημένος κόμης, ήταν από το 1811, οπότε πέθανε ο πατέρας του, κυρίαρχος δυο μικρών ηγεμονιών, του Μούσκαου και του Μπράνιτς (Branitz), οι οποίες ενσωματώθηκαν το 1815 – μετά τους Απελευθερωτικούς Αγώνες εναντίον του Ναπολέοντα – στην Πρωσία. Τον τίτλο του πρίγκιπα τον απέκτησε το 1822 με τη μεσολάβηση του πεθερού του, του καγκελάριου της Πρωσίας φον Χάρντενβεργκ (von Hardenberg), αλλά, για μεγάλη λύπη του δεν έφθασε ποτέ στον επιθυμητό στόχο του να γίνει διπλωμάτης. Έγινε όμως, «από τη μια μέρα στην άλλη» και «χωρίς να καταλάβει πως» ένας πετυχημένος και δημοφιλής συγγραφέας. Το πρώτο βιβλίο του, αποτελούμενο από 4 τόμους, εκδόθηκε το 1830-31. Σε αυτό περιγράφει το ταξίδι του στην Αγγλία και τη Σκωτία κατά τα έτη 1826-29.

Το 1835 ο Πύκλερ ξεκίνησε για ένα άλλο μεγάλο ταξίδι προς την Βόρεια Αφρική και την Ανατολή το οποίο διήρκεσε σχεδόν έξι χρόνια. Από το Αλγέρι πήγε στην Τυνησία. Από εκεί πέρασε στη Μάλτα και έφθασε στην Ελλάδα όπου έμεινε ένα ολόκληρο χρόνο. Συνέχισε το ταξίδι του στην Αίγυπτο, έφθασε μέχρι τη Συρία και διαμέσου των Ιεροσολύμων, της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινουπόλεως γύρισε τελικά στην Ευρώπη.

Στην Ελλάδα, το 1836, ο Γερμανός πρίγκιπας, ηλικίας 50 χρόνων τότε, διασχίζει την χώρα από την μια μεριά στην άλλη. Από την Πάτρα πηγαίνει στην Αθήνα. Μετά κάνει το γύρο της Πελοποννήσου, επισκέπτεται τα Ιόνια Νησιά και φτάνει δια μέσου της Κεντρικής Ελλάδας πάλι στην πρωτεύουσα. Μετά από μια άλλη εκδρομή προς την Πελοπόννησο, στην Επίδαυρο και την Μονεμβασία, ξεκινάει, με το πλοίο «Ναυπλία» το οποίο ο φον Άρμανσπεργκ έβαλε στη διάθεσή του, για να επισκεφθεί τα νησιά του Αιγαίου και να καταλήξει τελικά στην Κρήτη απ’ όπου φεύγει μετά προς την Αίγυπτο.

Τις ποικίλες και πλούσιες εντυπώσεις του από την Ελλάδα ο Πύκλερ τις καταγράφει, με εξαιρετική λεπτομέρεια, σχεδόν μέρα με την ημέρα, στο ημερολόγιό του. Αργότερα η πρώην σύζυγος και πιστή φίλη του δημοσίευσε αυτό το ημερολόγιο υπό μορφή βιβλίου στη Γερμανία.

Οι τρεις σχετικοί τόμοι εμφανίστηκαν μεταξύ του 1838 και του 1841 [i]. Συνολικά το έργο αυτό συμπεριλαμβάνει πάνω από 1500 σελίδες. Μετά τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου βιβλίου του αναφορικά με το ταξίδι του στην Αγγλία και Σκωτία, ο Πύκλερ είχε κερδίσει στη Γερμανία όπως και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό που περίμενε πάντα με ανυπομονησία και με  ζωηρό ενδιαφέρον τις καινούργιες δημοσιεύσεις του. Τα πιο πολλά βιβλία του ήταν περιγραφές ταξιδιού [ii].

Σαν συγγραφέας ο Πύκλερ διακρινόταν – όπως ήδη ο Γερμανός εθνικός ποιητής Γκαίτε είχε τονίσει το 1830 σε μια πολύ ευνοϊκή κριτική του πρώτου βιβλίου του – για την οξύτητα της παρατηρητικότητάς του, για την πνευματώδη παρουσίαση των διαφόρων θεμάτων και για τη γλαφυρότητα του στιλ του. Με τους αναγνώστες του είχε δημιουργήσει ένα στενό και εγκάρδιο δεσμό. Δεν ήθελε ποτέ να τους γίνει βαρετός αλλά, αντίθετα, ήθελε να τους διασκεδάσει. Ταυτόχρονα ο Πύκλερ ήταν ένας χαρακτηριστικός ρομαντικός της εποχής του. Είχε μια προτίμηση για το εξαίρετο, και όποτε το έζησε προσωπικά ή το άκουσε από άλλους το περιγράφει με παραστατικότητα και, καμία φορά μέχρι τη πιο απίστευτη και φρικτή λεπτομέρεια.

Με όλη τη γραφικότητα και την παραστατικότητα των αφηγημάτων του ο Πύκλερ δεν φεύγει όμως ποτέ από τη βάση του αληθινού. Δεν γίνεται ποτέ ψεύτης ως προς τους ανθρώπους και τις καταστάσεις που συναντά κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του και για τους οποίους μιλά στα βιβλία του.

Στην Ελλάδα, κατά ολόκληρο το χρόνο 1836, τα πάντα προκαλούν το ενδιαφέρον του Πύκλερ, αφού είναι ένας πολύπλευρος και ανοικτού πνεύματος άνδρας. Και πολλά τον ενθουσιάζουν. Εκτός από τους κλασικούς τόπους επισκέπτεται πολλά άλλα φημισμένα ή και άγνωστα μέρη: Το Μαραθώνα και το Σούνιο, το Μεσολόγγι όπως και ένα μαγευτικό τοπίο στην νότια άκρη του Ταΰγετου, πάνω από τον Κόλπο του Μαραθονησίου, όπου σίγουρα κανένας ξένος δεν είχε πατήσει πριν από αυτόν. Με την απέραντη περιέργειά του και αδιάφορος για τις ταλαιπωρίες φτάνει μέχρι την κορυφή του Ταΰγετου όπως επίσης και μέχρι την πηγή της Στύγας, ψηλά στα Όρη Αροάνεια.

Εκτός από αυτά τον Πύκλερ που είναι έξοχος γνώστης και λάτρης της αρχαίας Ελλάδας τον ενδιαφέρουν επίσης οι Νέοι Έλληνες. Στην Αθήνα, κατά την τρίμηνη διαμονή του, ο Γερμανός πρίγκιπας έχει φυσικά πρόσβαση στους πιο υψηλούς κύκλους. Εδώ γνωρίζει μια μικτή διεθνή κοινωνία που είναι μεν πιο μικρή παρά στις άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, αλλά κατά τη γνώμη του, λιγότερα βαρετή.

Κατά την μεγάλη περιοδεία του στην Πελοπόννησο από το Μάιο μέχρι τον Ιούλιο του 1836 ο Πύκλερ συναντά διάσημους αγωνιστές, τον Καλλέργη στο Άργος, τον Κολιόπουλο (ή Πλαπούτα) στην Τριπολιτσά, τον Ιατράκο στο Μυστρά και την αρχοντική οικογένεια Μαυρομιχά­λη στη Μάνη. Όλοι του διηγούνται, ο ένας περισσότερα, ο άλλος λιγότερα, κάτι από τα παλαιά βιώματά τους στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας.

 

 

Υποσημειώσεις

---

[i] Ο πρώτος τόμος της περιγραφής της Ελλάδας του Πύκλερ εμφανίστηκε το 1838 με τον τίτλο «Ο πρωτοπόρος» («Der Vorlaeufer»), οι δυο άλλοι τόμοι αποτελούν το δεύτερο και τρίτο τόμο της «Νοτιο-Ανατολικής Πινακοθήκης» («Sued–oestlicher Bildersaal», Στουτγκάρδη 1840/41).

[ii] Για το μεγάλο ταξίδι του στην Βόρεια-Αφρική και την Ανατολή ο Πύκλερ δημοσίευσε συνολικά 15 τόμους μεταξύ των οποίων οι αναφερόμενοι τρεις τόμοι σχετικοί με την Ελλάδα.

  

Πηγή

---

• Ρεγγίνα Quack Μανουσάκη, « Ήρωες και επεισόδια από την Ελληνική Επανάσταση κατά την αφήγηση του Γερμανού πρίγκιπα Πύκλερ»,  Μνημοσύνη, Ετήσιον περιοδικόν της Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών επί του Νεώτερου Ελληνισμού,  τόμος 16^ος, 2003-2005, Εν Αθήναις, χ.χ.