Ο Νίκος Σαραντάκος προτείνει καλά βιβλία για τις γιορτές

 

Βιβλία για τις γιορτές και πάλι!

ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ Δεκέμβριος. 11  Οι Λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία  sarantakos.wordpress.com

Ο Δεκέμβρης είναι μήνας με πολλές γιορτές και συνδέεται με πολλές παραδόσεις. Έχει και το ιστολόγιο δημιουργήσει τις παραδόσεις του, που μερικές από αυτές είναι δεκεμβριάτικες -την Παρασκευή, ας πούμε, ξεκίνησε η διαδικασία για την ανάδειξη της λέξης της χρονιάς -μπορείτε να προτείνετε υποψήφιες λέξεις αν δεν το έχετε ήδη κάνει.

Με το σημερινό άρθρο τηρούμε μιαν άλλη παράδοση του ιστολογίου: να δημοσιεύουμε  λίγο πριν από τις γιορτές ένα βιβλιοφιλικό άρθρο, ακριβώς για να ανταλλάσσουμε προτάσεις αγοράς βιβλίων, είτε για ιδία κατανάλωση είτε για δώρα. Το περυσινό αντίστοιχο άρθρο, με προτάσεις για βιβλία-δώρα είναι εδώ, ενώ το προπέρσινο το βρίσκετε εδώ, οι δε προτάσεις του 2020 υπάρχουν εδώ. Αν θέλετε τις προτάσεις του 2019 θα τις βρείτε εδώ. Αν πάλι θέλετε να δείτε τις προτάσεις του 2018 πηγαίνετε εδώ, ενώ εδώ μπορείτε να βρείτε το άρθρο του 2017. Το άρθρο του 2016 βρίσκεται εδώ, ενώ το  αντίστοιχο άρθρο του 2015 θα το βρείτε εδώ. Υπάρχει βέβαια και το αντίστοιχο άρθρο του 2014. Τέλος, μπορείτε να βρείτε εδώ το αντίστοιχο άρθρο του 2013.

Πρακτικά, μπορείτε να προτείνετε όποιο βιβλίο θέλετε, αλλά σας προτρέπω να αναφέρετε κυρίως βιβλία που εκδόθηκαν τα τελευταία 2-3 χρόνια και ακόμα καλύτερα μέσα στο 2023. Να διευκρινίσω ότι ζητάω η έκδοση να είναι πρόσφατη, όχι η συγγραφή του βιβλίου. Και φυσικά περιλαμβάνονται και επανεκδόσεις βιβλίων που ήταν εξαντλημένα.

Η φετινή χρονιά, σε ότι αφορά τη βιβλιοπαραγωγή, έχει επηρεαστεί από το κύμα ακρίβειας, αφού η τιμή του χαρτιού κυρίως έχει μεγάλη άνοδο. . Να θυμίσω βέβαια ότι βιβλιοφιλικό άρθρο είχαμε και τον Ιούλιο, οπότε δεν θα επαναλάβω εδώ τις προτάσεις εκείνες, αλλά μπορείτε να του ρίξετε μια ματιά.

Θα ξεκινήσω τις βιβλιοπροτάσεις ευλογώντας τα γένια μου αν και αυτή τη στιγμή που γράφω το βιβλίο δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία (είχαμε καθυστέρηση στο τυπογραφείο). Από τις εκδόσεις Αρχείο και σε δική μου φιλολογική επιμέλεια θα κυκλοφορήσει αύριο-μεθαύριο ο τόμος Φιλολογικά, ο έβδομος τόμος με χρονογραφήματα του Βάρναλη. Πρόκειται για 400 χρονογραφήματα που δημοσιεύτηκαν από το 1939 έως το 1958 σε τέσσερις αθηναϊκές εφημερίδες, με θέμα τη λογοτεχνία, την αισθητική, τη γλώσσα, το βιβλίο και την εκπαίδευση. Φυσικά θα υπάρξει ειδικό άρθρο του ιστολογίου εν καιρώ. Για πιο παλιά δικά μου βιβλία, δείτε εδώ.

Πάμε τώρα σε βιβλία άλλων. Από τις φιλικές Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου είδαμε μερικά πολύ καλά βιβλία τον τελευταίο καιρό, ανάμεσά τους το Ξύπνημα του Κτήνους, ένα σύγχρονο γαλλικό νουάρ του Ζακ Μουλέν, με θέμα την προσπάθεια για εξάρθρωση μιας ακροδεξιάς τρομοκρατικής οργάνωσης. Ο Αστερισμός του σκύλου, του Αμερικανού Πίτερ Χέλερ έχει πολύ ενδιαφέρον -θυμίζει λίγο Κόρμακ Μακάρθι. Είναι το πρώτο βιβλίο του  συγγραφέα που μεταφράζεται στα ελληνικά. Νέα έκδοση, αλλά παλαιότερου έργου, είναι οι Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον, του D.W.Winnicot, κλασικά κείμενα ψυχολογίας από τη δεκαετία του 1960.

Από τις φιλικές εκδόσεις Αντίποδες,  χαιρετίζω την  έκδοση ενός κλασικού μαρξιστικού κειμένου, του Η 18η Μπρυμαίρ του  Λουδοβίκου Βοναπάρτη. Καρλ Μαρξ λοιπόν,  σε νέα  μετάφραση του Γιάννη  Καλιφατίδη, με επίμετρο και παράρτημα. Πολύ καλά λόγια  έχω ακούσει για τη Σωτηρία της Χαράς Ρόμβη, συλλογή διηγημάτων για την  Ελλάδα στις δεκαετίες του 80-90. Κάτι πολύ ιδιαίτερο είναι το Zoo. Γράμματα όχι για την  αγάπη, ένα επιστολικό μυθιστόρημα του  1923, του Βικτόρ Σκλόφσκι, του ηγέτη του ρωσικού φορμαλισμού. Επίσης πολύ αξιόλογο είναι το Περί θανάτου, Σπαράγματα [Ελαφρώς καψαλισμένα], με τα δύο τελευταία κείμενα που μας άφησε ο Τζορτζ Στάινερ πριν αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο.

Ποίηση διαβάζει κανείς; Εγώ φέτος διάβασα -και χάρηκα- το Σπασμένο βέλος του Νίκου Γεωργόπουλου, γραμμένο σε παραδοσιακό στίχο, με  μέτρο και ρίμα, θαλασσινή αλμύρα, σονέτα και μπαλάντες. Σημειώνω μια σημαντική επανέκδοση: ο φίλος Λάμπης Καράογλου και η Αμαλία Ξυνογαλά κυκλοφόρησαν από τις  εκδόσεις Σμίλη μια επαυξημένη και βελτιωμένη (στο πρώτο σκέλος βοήθησα λιγάκι κι εγώ) έκδοση: Ρώμος Φιλύρας. Ποιήματα. Άπαντα τα ευρεθέντα. Το δίτομο αυτό έργο είχε αρχικά κυκλοφορήσει το 2013 και το είχα τότε παρουσιάσει εδώ. Από ξένη ποίηση, πολύ καλή επιλογή και μετάφραση έχει κάνει ο Κώστας Κουτσουρέλης στα Ποιήματα*της Έμιλι Ντίκινσον (εκδόσεις Κίχλη).

Τα βιβλία για το 1821 καταλάγιασαν, αλλά ο φίλος Παντελής Μπουκάλας συνεχίζει να επεξεργάζεται δημιουργικά θέματα και υλικό από την  Επανάσταση. Παρουσίασε το Ο Πέτρος της Μάνης και το φάσμα  των φατριών, που έχει τη  μορφή παράλληλων μονόλογων του Πετρόμπεη και του υπεραιωνόβιου αγωνιστή Απόστολου Μαυρογένη, με επίσης πολύ ενδιαφέρον επίμετρο. Μια θεατρική διασκευή του έργου παίζεται αυτές τις μέρες στο θέατρο.

Από τις εκδόσεις Μωβ Σκίουρος εκδόθηκε ο πρώτος τόμος από Τα θεατρικά του Μποστ, που περιλαμβάνει τα έργα: Όμορφη  πόλη, Φαύστα, Ο κουτσός [άπαιχτο και ανέκδοτο], Ένας ειλικρινής φορολογούμενος, Ο ήρωας της Κολομβίας, Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Θα είναι ο πρώτος από τρεις τόμους, οι άλλοι δυο ετοιμάζονται. Μίλησα με τον εκδότη και με εντυπωσίασε η δουλειά που έχει γίνει για να βρεθούν τα κείμενα και να αποκατασταθεί η αρχική μορφή τους.

Πολύ πρόσφατα παρουσίασα -και στο ιστολόγιο- το μυθιστόρημα Στα πόδια της αιώνιας άνοιξης, της Νεκταρίας Αναστασιάδου. Αφού υπάρχει το άρθρο στο ιστολόγιο δεν θα πω εδώ περισσότερα.

Ένα άλλο βιβλίο που έχουμε παρουσιάσει στο ιστολόγιο, οπότε δεν θα πω πολλά γι' αυτό,  είναι το Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της ελληνικής ιστορίας του Σταύρου Παναγιωτίδη. Χαίρομαι πάντως που  έχει γίνει  μπεστ σέλερ.

Ο φίλος μας ο Λεώνικος κυκλοφόρησε τα μνημειώδη (και σοβαρολογώ) Μεθομηρικά του Κόιντου Σμυρναίου. Κι αυτό το έχουμε παρουσιάσει εδώ.

Διαβάζω αυτές τις μέρες το μυθιστόρημα Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους, του Μιχάλη Αλμπάτη. Ίσως παρουσιάσω την Κυριακή ένα απόσπασμα.

Από κλασική λογοτεχνία, έχω στα αδιάβαστα το Αντίο του Μπαλζάκ, που εκδόθηκε πρόσφατα από την  Ερατώ.

Κι επειδή εδώ μας ενδιαφέρει και η γλώσσα εκτός από τη λογοτεχνία,  πρέπει να αναφέρω το εξαιρετικά ενδιαφέρον  βιβλίο του Χρήστου Καρβούνη Κοινωνική διγλωσσία και γλωσσική ιδεολογία, που εξετάζει πώς διαμορφώθηκε η κοινή νεοελληνική και ανασκευάζει σχετικούς μύθους. Ελπίζω να αξιωθώ να  παρουσιάσω το σημαντικό αυτό έργο όπως του αξίζει  -πάντως,  στο λινκ πιο πάνω έχετε τη δυνατότητα να δείτε και τα περιεχόμενα του βιβλίου και να διαβάσετε απόσπασμά του.

Λιγότερες προτάσεις δικές μου από πέρυσι, αλλά είμαι βέβαιος πως θα με συμπληρώσετε και με το παραπάνω στα σχόλιά σας. Σταματάω εδώ και περιμένω τις δικές σας προτάσεις, αν μη τι άλλο για να πάρω ιδέες όταν θα ενσκήψω στα βιβλιοπωλεία μέσα στις γιορτές. Τόσο πολλά βιβλία, πόσο λίγος χρόνος…

___________________________

Επτά δείγματα γραφής της  Έμιλι Ντίκινσον [Emily Dickinson (1830–1886)] από την ανθολογία «Ποιήματα», σε μετάφραση, επιλογή και προλεγόμενα του Κώστα Κουτσουρέλη, η οποία κυκλοφόρησε ί στις 12 Ιουνίου από τις εκδόσεις Κίχλη.

Ἡ ἐπιτυχία εἶν’ πιὸ γλυκιὰ

Ἡ ἐπιτυχία εἶν’ πιὸ γλυκιὰ
γιὰ ἐκείνους ποὺ ἀποτύχαν –
τὸ νέκταρ ἐκτιμοῦν σωστὰ
φαρμάκι ὅσοι γευτῆκαν.

Ὁ πορθητὴς ποὺ τὸν ὑμνοῦν
κραυγὲς οὐρανομήκεις
δὲν νιώθει τόσο καθαρὰ
τὴ σημασία τῆς νίκης

ὅσο ὁ πεσμένος πρόμαχος
ποὺ ἐνώπιον τοῦ θανάτου
ἀκούει τὶς ἄγριες ἰαχές –
τῶν θριαμβευτῶν στ’ αὐτιά του!

❀

Πὲς τὴν Ἀλήθεια ἀλλὰ λοξὰ

Πὲς τὴν Ἀλήθεια ἀλλὰ λοξά,
ὄχι μεμιᾶς, μὲ βία –
τόσο ἔχει φῶτα λαμπερὰ
ποὺ αἰφνιδιάζει ἡ εὐθεία.

Πρέπει ἀργά, ὅπως τὸ παιδὶ
στὴ θύελλα ξεζαρώνει,
νὰ φέγγει ἡ Ἀλήθεια – εἰδεμὴ
τοὺς πάντες τοὺς τυφλώνει.

❀

Ἡ «Ἐλπίδα» εἶν’ πλάσμα μὲ φτερὰ

Ἡ «Ἐλπίδα» εἶν’ πλάσμα μὲ φτερά –
μὲς στὴν ψυχὴ κουρνιάζει,
μὲ δίχως λέξεις τραγουδᾶ,
στιγμὴ δὲν ἡσυχάζει.

Κι ἠχεῖ στὴν μπόρα πιὸ γλυκά –
αἰσχρὴ ἡ θύελλα θά ’ναι
ποὺ τὰ μικρὰ ἀπειλεῖ πουλιὰ
ζεστοὺς ποὺ μᾶς κρατᾶνε.

Τὴν ἄκουσα σὲ κρύες στεριές,
στ’ ἄξενα τὰ πελάγη
καὶ δὲν μοῦ γύρεψε ποτὲ
κὰν μιὰ μπουκιὰ ἀποφάγι.

❀

Μόνο στὸ θάλπος τ’ οὐρανοῦ

Μόνο στὸ θάλπος τ’ οὐρανοῦ
μπορεῖς στ’ ἀλήθεια νὰ τοὺς δεῖς –
στοὺς τόμους σου δὲν θὰ τοὺς βρεῖς,
οἱ ἀληθινοὶ στίχοι πετοῦν.

❀

Ὁ κόσμος δὲν τελειώνει ἐδῶ

Ὁ κόσμος δὲν τελειώνει ἐδῶ –
κάτι Ἄλλο ὑπάρχει πέρα
ἀθέατο σὰν μουσικὴ
ποὺ πάλλει στὸν ἀέρα.

Στὸ νεῦμα του τὰ χάνουμε,
τὸ λογικὸ σαστίζει,
ἀπ’ τὴ φιλοσοφία μας
τί μένει ποὺ ν’ ἀξίζει;

Μάταια τὸ αἴνιγμα πολλοὶ
πάλεψαν νὰ ἐξηγήσουν,
κι ὅσοι ἄνθρωποι μαρτύρησαν
γιὰ νὰ τὸ κατακτήσουν

τοῦ χλευασμοῦ φορέσανε
τὸ ἀκάνθινο στεφάνι.
Σκοντάφτει ἡ Πίστη, καὶ γελᾶ,
καὶ στέκεται ὄρθια πάλι,

ντροπὴ τὴν πιάνει μὴν τὴ δοῦν,
μὲ ζῆλο ξενυχτάει
νὰ βρεῖ ἀποδείξεις, κι ὕστερα
τὸν ἄνεμο ρωτάει.

Γκριμάτσες ἐφημέριου
καὶ ψαλμουδιὲς ἱεράρχη –
δόντι μᾶς σκίζει τὴν ψυχὴ
κι ὄπιο δὲν ὑπάρχει.

❀

Τὰ πάντα ἡ ἀγάπη τὰ μπορεῖ

Τὰ πάντα ἡ ἀγάπη τὰ μπορεῖ,
νεκροὺς δὲν ἀνασταίνει –
δὲν λέω, γιγάντια ἔχει ἰσχὺ
μὰ ἀξίζει ἀλήθεια νὰ σωθεῖ
ἡ σάρκα ἡ πεθαμένη;

Ἐξάλλου ἔχει ἀποκάμει πιά,
ν’ ἀναπαυτεῖ ζητάει –
τὰ μάτια της κρατάει κλειστὰ
ὥσπου τὰ ὁλόφωτα πανιὰ
νὰ βυθιστοῦν στὰ χάη.

❀

Ἅπαξ καὶ ταίρι βρεῖ ἡ ψυχὴ

Ἅπαξ καὶ ταίρι βρεῖ ἡ ψυχὴ
γερὰ τὴν πόρτα φράζει –
ὥριμη τώρα θεϊκὰ
ἄλλον δὲν ξαναμπάζει.

Ψυχρὰ νά ’ρχονται οἱ ἅμαξες
βλέπει ὣς τὸ φτωχικό της,
ψυχρὰ τὸν Αὐτοκράτορα
νὰ σκύβει ἀφήνει ἐμπρός της.

Τὴν ἔχω δεῖ ἀπὸ τὸν λαὸ
Ἕναν μόνο νὰ ὑψώνει –
κι ὅλο τὸν κόσμο ν’ ἀψηφᾶ
μετὰ καὶ νὰ πετρώνει.

Ακολουθήστε την bookpress.gr