Η μεγαλύτερη μπαλετική κωμωδία

 Léo Delibes*

 "Coppelia"

• Πηγή: www.balleton.gr, 14 Σεπ 2014
•  
• * Λεό Ντελίμπ - Βικιπαίδεια

H «Κοππέλια» είναι ένα κωμικό μπαλέτο, αρχικά χορογραφημένο από τον Arthur Saint-Léon, με μουσική του Léo Delibes και λιμπρέτο του Charles Nuitter. Το λιμπρέτο και οι σκηνές του μπαλέτου βασίζονται σε δύο ιστορίες του ETA Hoffmann: το «Der Sandmann» (ή «The Sandman) και το «Die Puppe» (ή «The Doll»). Το μπαλέτο «Coppelia» παρουσιάστηκε σε πρεμιέρα στις 25 Μαΐου 1870 στο Théâtre Impérial l'Opéra με πρωταγωνίστρια την 16χρονη τότε μπαλαρίνα Giuseppina Bozzacchi, η οποία ερμήνευσε τον ρόλο της Swanhilde. Η πετυχημένη παρουσίαση του μπαλέτου διακόπηκε προσωρινά  από τον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο και την πολιορκία του Παρισιού, αλλά τελικά αποτέλεσε το έργο που ανέβηκε περισσότερες φορές στην Opéra.

Οι σύγχρονες παραγωγές του μπαλέτου «Κοππέλια» παραδοσιακά προέρχονται από τις αναβιώσεις, σκηνοθετημένες από τον Marius Petipa για το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο (Imperial Ballet) της Αγίας Πετρούπολης στα τέλη του 19ου  αιώνα. Η χορογραφία του Petipa ήταν τεκμηριωμένη στην μέθοδο χορογραφικής γραφής Stepanov του 20ου  αιώνα. Αυτά τα σύμβολα γραφής χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για την παρουσίαση του μπαλέτου από άλλες κορυφαίες εταιρείες όπως το Vic-Wells Ballet (πρόδρομος του σημερινού Royal Ballet του Λονδίνου).

Υπόθεση του μπαλέτου

Σύνοψη

Η Swanilda είναι αρραβωνιασμένη με έναν νεαρό χωρικό, τον Franz. Εκείνος όμως γοητεύεται από μια μυστηριώδη κοπέλα που κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού ενός παράξενου εφευρέτη και κατασκευαστή παιχνιδιών, του Dr Coppélius. Ο Franz δεν συνειδητοποιεί ότι πρόκειται για μια κούκλα και κινδυνεύει να πέσει στην παγίδα του Dr Coppélius, ο οποίος θέλει να χρησιμοποιήσει το νεαρό χωρικό για να φέρει στη ζωή την Coppelia. Παράλληλα όμως η Swanilda, ανησυχώντας για την παράξενη συμπεριφορά του αρραβωνιαστικού της, του Franz, έχει εισβάλει στο εργαστήριο του Dr Coppélius και παρακολουθεί κρυμμένη όλα όσα συμβαίνουν. Έτσι επεμβαίνει την κατάλληλη στιγμή και σώζει τον Franz. Στο τέλος η αγάπη θριαμβεύει και όλοι γιορτάζουν χορεύοντας για τον γάμο της Swanilda με τον Franz.

1η Πράξη

Η ιστορία ξεκινά στην πλατεία ενός χωριού όπου η Swanilda, h κόρη του δημάρχου, είναι αρραβωνιασμένη με τον Franz. Την παραμονή του γάμου τους, η Swanilda έχει αμφιβολίες για το αν ο Franz την αγαπά πραγματικά,πετυχαίνοντάς τον να κοιτάζει μια όμορφη κοπέλα που κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού του Dr Coppélius. Ο Dr Coppélius είναι ένας παράξενος εφευρέτης και κατασκευαστής παιχνιδιών.

Ο δήμαρχος του χωριού συγκεντρώνει τους αγρότες από τα χωράφια και τους υπενθυμίζει ότι η επόμενη ημέρα θα είναι η γιορτή της συγκομιδής , στην οποία θα εορταστεί ο γάμος της κόρης του. Βλέποντας ότι η Swanilda και ο Franz έχουν μαλώσει, παίρνει ένα στάχυ και το ρίχνει ακολουθώντας έναν παλιό θρύλο: αν κουδουνίσει τότε οι δύο νέοι θα παντρευτούν. Ωστόσο το στάχυ δεν κουδουνίζει και η Swanilda στεναχωριέται. Αργότερα όμως συνεχίζει να χορεύει χαρούμενη με τις φίλες της. Μέχρι το βράδυ το ζευγάρι έχει συμφιλιωθεί και καληνυχτίζει ο ένας τον άλλο μ’ ένα τρυφερό φιλί.

Καθώς ο Dr Coppélius  πηγαίνει προς το πανδοχείο, ξαφνικά τον σταματά μια ομάδα νέων που προκαλούν αναταραχή. Μετά από μία σύντομη αψιμαχία, αναχωρούν και εκείνος συνεχίζει το δρόμο του,  χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει ότι του έχει πέσει το κλειδί . Εν τω μεταξύ, η Swanilda και οι φίλες της, βρίσκουν το κλειδί και αποφασίζουν να εισέλθουν στο παράξενο σπίτι του Dr Coppélius,  προκειμένου να συναντήσουν το όμορφο αλλά παράξενο κορίτσι που κάθεται στο μπαλκόνι του σπιτιού. Όμως σύντομα καταφτάνει και ο Dr Coppélius  ταραγμένος με όσα έχουν συμβεί.

2η Πράξη

Η Swanilda και οι φίλες της ετοιμάζονται να εισβάλουν στο σκοτεινό δωμάτιο, αλλά σύντομα ανακαλύπτουν με ευχαρίστηση ότι ο χώρος είναι γεμάτος μηχανικές κούκλες που έχει δημιουργήσει ο Dr Coppélius, όπως και η Coppelia. Τότε ξαφνικά μπαίνει ο Dr Coppélius που θυμωμένος διώχνει τους εισβολείς εκτός από την Swanilda, η οποία έχει παγιδευτεί σε μια εσοχή.

Ο Franz ανεβαίνει από το μπαλκόνι και μπαίνει μέσα στο σπίτι. Ο Dr Coppélius τον προσκαλεί μέσα και του προσφέρει λίγο κρασί με υπνωτικό. Ο Franz  κοιμάται και ο Dr Coppélius  σκέφτεται να εφαρμόσει ένα μαγικό ξόρκι για να δώσει ζωή στην Coppelia. Παράλληλα όμως η Swanilda που βρίσκεται εκεί παρακολουθεί όλα όσα συμβαίνουν και ντύνεται με τα ρούχα της Coppelia. Προσποιείται ότι είναι η κούκλα που κατασκεύασε ο Dr Coppélius, ξυπνάει τον Franz και κουρδίζει όλες τις μηχανικές κούκλες προκειμένου να καταφέρει να διαφύγει. Ο Dr. Coppelius βρίσκεται σε σύγχυση και στη συνέχεια λυπάται πολύ όταν βρίσκει την άψυχη Coppelia πίσω από την κουρτίνα. Η Swanilda με τον Franz φεύγουν μακριά αφήνοντας πίσω μόνο του τον Dr. Coppelius.

3η Πράξη

Οι χωρικοί συγκεντρώνονται για το φεστιβάλ της συγκομιδής που γιορτάζεται με χορούς για το γάμο της Swanilda και του Franz. Το ζευγάρι πηγαίνει προς την εκκλησία. Τότε εμφανίζεται ο Dr. Coppelius οργισμένος με όλα όσα συνέβησαν ζητώντας αποζημίωση για την αναταραχή που προκάλεσαν στο σπίτι και στο εργαστήριο του. Ο δήμαρχος επεμβαίνει και κατευνάζει τον Dr. Coppelius προσφέροντας του χρήματα και κρασί. Οι εορτασμοί συνεχίζονται όλη νύχτα για το γάμο των δύο νέων εραστών.

Άλλες εκδόσεις του μπαλέτου

Μια παραλλαγή της ιστορίας του μπαλέτου «Coppelia» παρατηρείται στην όπερα του Jacques Offenbach, «The Tales of Hoffmann», ένα φανταστικό έργο για τον ίδιο τον Hoffmann, ο οποίος έγραψε την ιστορία που ενέπνευσε το μπαλέτο «Coppelia». Η συγκεκριμένη όπερα αποτελείται από έναν πρόλογο, τρεις φανταστικές ιστορίες, στις οποίες ο Hoffmann είναι ένας από τους συμμετέχοντες και έναν επίλογο. Στην πρώτη ιστορία που βασίζεται στο έργο «Der Sandmann», ο Hoffmann ερωτεύεται μια μηχανική κούκλα, την Olympia, αλλά σε αυτή την περίπτωση η ιστορία παίρνει μια μελαγχολική χροιά καθώς η κούκλα σπάει σε κομμάτια.

San Francisco Ballet

Το 1974 το San Francisco Ballet παρουσίασε μια ολοκληρωμένη έκδοση του μπαλέτου «Coppelia» σε χορογραφία Willam Christensen . Ήταν το πρώτο πλήρες σε μήκος μπαλέτο της εταιρείας και ο Christensen ο πρώτος Αμερικανός χορογράφος που ανέβασε ένα πλήρες μπαλέτο «Coppelia» τον 20ο αιώνα. Το μπαλέτο, στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι Willam Christensen ως Franz, ο Earl Riggins ως Dr. Coppelius και η Janet Reed ως Swanhilda, σημείωσε μεγάλη επιτυχία.

Balanchine

Το 1974 ο θρυλικός χορογράφος George Balanchine δημιούργησε μια νέα έκδοση του μπαλέτου «Coppelia» για το New York City Ballet. Πρόκειται για μια χορογραφία που παρουσιάστηκε σε συνεργασία με την κορυφαία μπαλαρίνα Alexandra Danilova, η οποία πολλές φορές κατά τη διάρκεια της καριέρας της είχε ερμηνεύσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο συγκεκριμένο μπαλέτο. Εκείνη ανέβασε τη χορογραφία του Petipa για την 2η Πράξη του έργου. Ο Balanchine δημιούργησε μια νέα χορογραφία για την 3η Πράξη και για τους χορούς mazurka, czardas και Frantz's variation στην 1η Πράξη. Στην παραγωγή αυτή τους κύριους ρόλους ερμήνευαν η Patricia McBride ως Swanilda, ο Helgi Tomasson ως Frantz και ο Shaun O'Brian ως Dr. Coppélius.

Πηγή πληροφοριών: Wikipedia.org, ballet.org.uk

Πηγή εικόνας: bolshoi.ru