Κατά συρροήν εγκληματίες : από το βιβλίο στην οθόνη (τρεις κλασικές περιπτώσεις)

 

Τον τελευταίο καιρό που τα κεκτημένα χάνονται και τα δεδομένα ανατρέπονται με ραγδαίο ρυθμό σκέφτομαι συνεχώς την απάντηση που είχε δώσει ο Στίβεν Κινγκ σε μια περσινή του συνέντευξη στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC. Όταν ρωτήθηκε τι είναι αυτό που τον τρομάζει είχε απαντήσει «η τρέχουσα πολιτική κατάσταση». Επειδή αυτήν τη στιγμή η πραγματικότητα, δηλαδή η πανδημία και η διαχείρισή της, είναι πιθανότατα το πιο τρομακτικό πράγμα που καλείται κάποιος να αντιμετωπίσει, σκέφτηκα για να χαλαρώσουμε λίγο να προτείνω κάτι πιο λάιτ, δηλαδή βιβλία τα οποία έχουν θέμα serial killers.  Ένα από τα αρχετυπικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα πάνω στη θεματική του κατά συρροή δολοφόνου είναι το βιβλίο του Ρόμπερτ Μπλοχ «Ψυχώ» (Εκδόσεις Public Βιβλιοθήκη, μτφρ. Τάσος Τσικογιάννης). Κεντρικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος είναι ο Νόρμαν Μπέιτς, ο μοναχικός ιδιοκτήτης ενός μοτέλ που είναι χτισμένο στο παλιό εθνικό δίκτυο του Φέρβεϊλ, μιας μικρής επαρχιακής πόλης. Περνά τον καιρό του φροντίζοντας τη δεσποτική μητέρα του Νόρμα, κατασκοπεύοντας τις προσωπικές στιγμές των λιγοστών πελατών του και ταριχεύοντας ζώα. Ένα βράδυ φτάνει στο μοτέλ η Μάριον Κρέιν, μια νέα γυναίκα η οποία έχει καταχραστεί ένα μεγάλο ποσό από το μεσιτικό γραφείο στο οποίο εργάζεται. Το κακό δεν θα αργήσει να γίνει, όταν η πουριτανή μητέρα του Νόρμαν διακρίνει το ερωτικό ενδιαφέρον του προς τη Mάριον και αρχίζει να απειλεί ότι θα τη σκοτώσει. «Δεν βλέπω, νομίζεις; Μπορώ να δω τι έκανες […] Ποτέ δεν μ’ ακούς, έτσι δεν είναι; Όλο το δικό σου θες να γίνεται. Μου προκαλείς αηδία!» λέει στον Νόρμαν μεταξύ άλλων η γηραιά μητέρα του, ένας χαρακτήρας που έχει στοιχειώσει το συλλογικό ασυνείδητο από το 1959 που κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα. Για τη συγγραφή του «Ψυχώ», το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστό μετά την ομώνυμη ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Μπλοχ βασίστηκε στην πραγματική ιστορία του Εντ Γκέιν, ενός φαινομενικά καλόβολου και ντροπαλού ανθρώπου, ο οποίος αποδείχτηκε ένας από τους στυγερότερους κατά συρροή δολοφόνους στην ιστορία των ΗΠΑ.

Εντ Γκέιν, ο κατά συρροή δολοφόνος πάνω στον οποίο βασίστηκε το μυθιστόρημα «Ψυχώ» Ο συγγραφέας χρησιμοποίησε αρκετά στοιχεία από την ιστορία του Γκέιν χωρίς ωστόσο να τολμήσει να το τερματίσει, δηλαδή να περιγράψει τη νοσηρή συνήθειά του να συλλέγει ανθρώπινα μέλη, καθώς και το πρότζεκτ του να φτιάξει μια ολόσωμη στολή στη μορφή του γυναικείου σώματος, την οποία φορούσε υποδυόμενος τη μητέρα του. Αυτές οι πληροφορίες θα γίνονταν αργότερα βούτυρο στο ψωμί του Χόλιγουντ σε ταινίες με κατά συρροή δολοφόνους, όπως η «Σιωπή των αμνών» που έσπασε τα ταμεία.  Για να φτάσουμε στη «Σιωπή των αμνών» του Τόμας Χάρις θα περάσουμε πρώτα από τη σπουδαία έρευνα που έκανε ο συγγραφέας στα τέλη της δεκαετίας του 1970 όταν συγκέντρωνε στοιχεία σχετικά με τους serial killers. Η τεράστια επιτυχία που έκανε ήδη με το πρώτο βιβλίο του «Black Sunday» το 1975, το οποίο αμέσως μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Τζον Φρανκενχάιμερ, του έδωσε τη δυνατότητα να αφοσιωθεί εξολοκλήρου στη συγγραφή και να εγκαταλείψει τη δημοσιογραφία – μέχρι τότε εργαζόταν στο Associated Press. Ο Χάρις παρακολούθησε μαθήματα στο FBI σχετικά με την κοινωνική συμπεριφορά των κατά συρροή δολοφόνων. Όσα κατέγραψε εκεί τα χρησιμοποίησε στη συγγραφή του δεύτερου βιβλίου του με τίτλο «Κόκκινος Δράκος» (Εκδόσεις Bell, μτφρ. Μάρκος Χρόνης) στο οποίο για πρώτη φορά συναντάμε τον χαρακτήρα του Χάνιμπαλ Λέκτερ.  Η υπόθεση αφορά έναν κατά συρροή δολοφόνο, τον Κόκκινο Δράκο όπως αυτοαποκαλείται, ο οποίος κάθε πανσέληνο σκοτώνει με φριχτό τρόπο ολόκληρες οικογένειες. Ο Γουίλ Γκράχαμ, ειδικός ερευνητής του FBI ο οποίος ειδικεύεται στις διαταραγμένες εγκληματικές προσωπικότητες, ζητάει τη βοήθεια ενός επικίνδυνου δολοφόνου, του δόκτορα Χάνιμπαλ Λέκτερ, προκειμένου να συλλάβει τον Κόκκινο Δράκο. Το βιβλίο που εκδόθηκε το 1981 και επτά χρόνια μετά έγινε ταινία από τον Τόμας Μαν («Ο ανθρωποκυνηγός») γνώρισε δύο επιτυχημένες συνέχειες από τον συγγραφέα, τη «Σιωπή των Αμνών» (1988) και τον «Χάνιμπαλ» (1999), οι οποίες απογειώθηκαν στη μεγάλη οθόνη – η μορφή του Χάνιμπαλ Λέκτερ ταυτίστηκε διά παντός με την εικόνα του Άντονι Χόπκινς. Πέρυσι κυκλοφόρησε στη χώρα μας από τις Εκδόσεις Bell το «Χάνιμπαλ, το ξύπνημα του κακού» το οποίο αναφέρεται στην παιδική ηλικία του ήρωα και τα τραύματα που σφυρηλάτησαν την εγκληματική του φυσιογνωμία.

«Ο μεγάλος κόκκινος δράκος και η γυναίκα που ντύνεται τον ήλιο», πίνακας του Ουίλιαμ Μπλέικ που υπάρχει ως αναφορά στο μυθιστόρημα «Κόκκινος δράκος» Προτού καν κυκλοφορήσει η «Αμερικανική ψύχωση» στα βιβλιοπωλεία, ο Μπρετ Ίστον Έλις είχε ήδη δεχτεί 13 επιστολές με τις οποίες απειλούταν η ζωή του. Ο εκδοτικός οίκος Vintage Books του ζήτησε να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση στην οποία να καταθέτει ότι είχε γνώση των επιστολών αυτών, έτσι ώστε αν έπεφτε θύμα δολοφονίας να μην είχε τη δυνατότητα η οικογένειά του να κάνει αγωγή στον εκδότη. Η περιπέτεια του βιβλίου, το οποίο μέχρι πρότινος ήταν απαγορευμένο σε κάποιες χώρες, ξεκίνησε όταν ο εκδοτικός οίκος Simon & Schuster έχοντας δώσει προκαταβολή ύψους 300.000 δολαρίων στον 26άχρονο Έλις, έσπασε το συμβόλαιο μόλις λίγους μήνες πριν από την κυκλοφορία εξαιτίας αρνητικών κριτικών.    Το βιβλίο το οποίο δέχτηκε σκληρή κριτική για βίαιο και μισογυνικό περιεχόμενο –ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίστηκε «άρρωστο μυαλό– πούλησε 100.000 αντίτυπα μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες κυκλοφορίας του στις ΗΠΑ και το 2000 μεταφέρθηκε στο σινεμά με πρωταγωνιστή τον Κρίστιαν Μπέιλ. Κεντρικός ήρωας είναι ο Πάτρικ Μπέιτμαν, ένας γιάπης της Γουόλ Στριτ στα 80s της ευμάρειας ο οποίος σιχαίνεται τους ζητιάνους και τη φτώχεια και θαυμάζει απεριόριστα τον Ντόναλντ Τραμπ (το βιβλίο εκδόθηκε το 1991 όταν ο εφιάλτης να γίνει ο Τραμπ πρόεδρος των ΗΠΑ δεν διαφαινόταν καν). Ο κατά τα άλλα επιτυχημένος Μπέιτμαν σύντομα χάνει την επαφή με την πραγματικότητα. Η νοσηρότητα καταλαμβάνει το μυαλό του με αποτέλεσμα να διαπράξει μια σειρά από φριχτές δολοφονίες.

Το εξώφυλλο της «Αμερικανικής ψύχωσης» στην πρώτη έκδοση (1991)

Το καλύτερο και σκληρότερο βιβλίο του Μπρετ Ίστον Έλις, το οποίο επανακυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά (Εκδόσεις Οξύ, μτφρ. Χρίστος Τόμπρας), αποτελεί τη χωρίς βελτιωτικά φίλτρα φωτογραφία μιας κοινωνίας σε αποξένωση η οποία βυθισμένη στον μηδενισμό αναζητά την ψυχική ικανοποίηση στην υπερβολή του καταναλωτισμού. 

 

Καλό διάβασμα,

Έμυ

 

ΥΓ.: Στα αποσπάσματα που υπάρχουν μέσα σε εισαγωγικά διατηρείται η ορθογραφία και η σύνταξη των πρωτότυπων κειμένων.