Ο Έλληνας πρόξενος που έσωσε εβραϊκές οικογένειες στην Τεργέστη
Την εποχή που ο Μουσολίνι ανακοίνωνε τους ρατσιστικούς νόμους στη φασιστική Ιταλία, με παρεμβάσεις του ο, Λουδοβίκος Σκάρπας έσωσε εκατοντάδες Εβραίους
Στις 7.10.20 παρουσιάστηκε στο ιστορικό καφενείο «Σαν Μάρκο» η έρευνα της καθηγήτριας Σίλβα Μπον, που συνδέει τα έγγραφα του «Αρχείου Λ. Σκάρπα» με γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Τεργέστη, πόλη στην οποία ο Μουσολίνι ανακοίνωσε τους ρατσιστικούς νόμους της 18ης Σεπτεμβρίου 1938. Ο Λ. Σκάρπας, με τις παρεμβάσεις του με «βίζες» διαβατηρίων, συνέβαλε στη διάσωση Εβραίων όχι μόνο ελληνικής καταγωγής, αλλά και Ιταλών και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Από την Ελλάδα ή τη Γαλλία. Μ’αυτό τον τρόπο διέφευγαν στην Παλαιστίνη, τις ΗΠΑ, τη Νότια Αμερική, την Κύπρο κ.λπ. Ενδεικτικά, η διαδικασία αναχώρησης από το λιμάνι του Fiume (Κροατία) με ελληνικό πλοίο 850 Εβραίων θα ήταν αδύνατη χωρίς τη βοήθεια του Λ. Σκάρπα. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρέμβασή μου κατά την παρουσίαση της έρευνας.
Δεν πρόκειται μόνο για την τήρηση μιας υπόσχεσης που έκαμα στον αείμνηστο Μενέλαο Παππά, επίτιμο πρόξενο στην Τεργέστη (1992-2014), για μια έρευνα «για έναν Έλληνα πρόξενο στην Τεργέστη έως το 1940». Είναι συνέπεια και μιας θεώρησης για τον ρόλο των μεταναστών -που προέρχονται από χώρες της Ε.Ε. και των Κοινοτήτων τους- στο πλαίσιο της Ε.Ε., που πρέπει να ενεργήσουν σαν φορείς - ανύσματα για την πολιτισμική, επιστημονική, οικονομική, ιστορική ολοκλήρωση και, κατά συνέπεια, την πολιτική της Ε.Ε. Θα ήθελα να υπενθυμίσω την κατάληξη της επιστολής που στάλθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2016 στη Γενική Γραμματεία Αποδήμου Ελληνισμού (Μιχ. Κόκκινο), υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό για να διαπιστώσουμε ότι ο σκοπός εκείνης της επιστολής επιτεύχθηκε:
"Η έρευνα αυτή έχει μεγάλη πολιτισμική, κοινωνική και πολιτική σημασία:
- Είτε για την πόλη της Τεργέστης, είτε για κάθε μία από τις δύο κοινότητες -εβραϊκή και ελληνική-, είτε για τον ρόλο τους στο ιστορικό γίγνεσθαι της πόλης.
- Είτε για τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων, μιας και σε μεγάλο ποσοστό -πλειοψηφικό- τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας προέρχονται από την Ελλάδα, και δη από Κέρκυρα και Θεσσαλονίκη, αλλά και για την ενίσχυση του ρόλου τους στο γίγνεσθαι της Τεργέστης και τη συμβολή στις διακρατικές σχέσεις των εθνών προέλευσης των κοινοτήτων.
- Είτε για το ειδικό πέρασμα ιστορικής εποχής που διατρέχει η Ευρώπη αυτή τη στιγμή.
Και (η έρευνα) πρέπει να γίνει στην Τεργέστη, όπου συνέβηκαν τα γεγονότα και όπου υπάρχουν τα δεδομένα υλικά".
Επιτεύχθηκε απευθείας και κοπιαστικά ο βασικός στόχος, που ήταν: Η επιστροφή σε ψηφιακή μορφή των εγγράφων του Αρχείου που αφορούσαν το εβραϊκό ζήτημα και η παράδοσή τους σε πολιτιστικούς, πανεπιστημιακούς και κοινωνικούς θεσμούς της πόλης. Κατά συνέπεια, η ενεργοποίηση της έρευνας, που θα συσχέτιζε τα έγγραφα με γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Τεργέστη και στην περιοχή, την περίοδο 1938-40. Αυτή η διαδικασία οδήγησε στην έρευνα της καθηγήτριας Σίλβα Μπον -μέλους της επιστημονικής επιτροπής του Ινστιτούτου- και στη δημοσίευση του βιβλίου.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου βασικός ήταν ο ρόλος της εβραϊκής κοινότητας, που εκφράστηκε:
- Σε τοπικό επίπεδο, με παρεμβάσεις του προέδρου Alessandro Salonichiο και του συμβούλου για την κουλτούρα Mauro Tabor, για την επιβεβαίωση της προφορικής ιστορικής μνήμης του Μενέλαου Παππά μεταξύ γηραιών μελών της κοινότητας.
- Σε διεθνές επίπεδο, με επιστολές σε υπεύθυνους της ελληνικής κυβέρνησης και στην εβραϊκή κοινότητα της Αθήνας, υπογεγραμμένες από τον πρόεδρο Salonichiο, μετά την επιβεβαίωση -με αντιγραφή μέρους του Αρχείου-, από τη μεριά μου, της προφορικής ιστορικής υπόθεσης.
Συμβολή
Χωρίς αυτές τις πρωτοβουλίες της εβραϊκής κοινότητας, ίσως οι συμβουλευτικές παρεμβάσεις του τότε προέδρου της ελληνικής Βουλής Νίκου Βούτση δεν θα είχαν την ίδια αποτελεσματικότητα. Ενώ η δική μου προσπάθεια να εμπλέξω στη διαδικασία και άλλους υπεύθυνους πολιτικούς, όπως π.χ. ο υφυπουργός Εξωτερικών Ι. Αμανατίδης ή ο πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης θα ήταν πρακτικά ατελέσφορη και δεν θα είχαμε το θετικό κλείσιμο, τελικά, του υπουργού Γ. Κατρούγκαλου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΠΛΕΟΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου