Ο Μπάιντεν και η άδεια για χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς «βαθιά» στη Ρωσία
Σε κάποιο από τα προηγούμενα κείμενά μας γράψαμε ότι η περίοδος μέχρι την ορκωμοσία Τραμπ θα αποδειχτεί ενδεχομένως η περίοδος της μεγάλης προβοκάτσιας. Όλα δείχνουν πως τείνουμε προς την επιβεβαίωση αυτής της άκρως δυσοίωνης πρόβλεψης.
Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου κυκλοφόρησε και επιβεβαιώθηκε η είδηση ότι οι ΗΠΑ και συγκεκριμένα ο απερχόμενος πρόεδρος Μπάιντεν επέτρεψε τη χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς τους οποίους η χώρα του έχει δώσει στην Ουκρανία, προκειμένου η τελευταία να πλήξει στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία.
Μέσα σε λίγη ώρα τον ακολούθησαν κατά πληροφορίες και άλλες δυτικές χώρες (το ΗΒ και η Γαλλία συγκεκριμένα). Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει ήδη κάποια από αυτά τα οπλικά συστήματα αλλά μόνο σε εδάφη που θεωρούνται δικά της και υπό ρωσική κατοχή (Κριμαία και Ντονμπάς) ή σε συνοριακές περιοχές της Ρωσίας (πχ. Μπέλγκοροντ). Επίσης έχει πλήξει βαθύτερα στα «παλαιά» ρωσικά εδάφη αλλά μόνο με drones, τα οποία δεν είναι τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά. Αντιθέτως, τέτοιου είδους πύραυλοι μπορούν να «φορτωθούν» με διάφορες κεφαλές και επιπλέον λόγω των ικανοτήτων τους είναι ακόμα καταστροφικότεροι από τα drones. Σύμφωνα δε, με πληροφορίες θα είναι ΝΑΤΟϊκοί οι χειριστές των εν λόγω οπλικών συστημάτων.
Τον Σεπτέμβριο, ο πρόεδρος της Ρωσίας είχε δηλώσει ότι στην περίπτωση μιας τέτοιας άδειας προς την Ουκρανία «Αυτό θα σήμαινε ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ εμπλέκονται άμεσα σε αυτή τη σύγκρουση εναντίον της Ρωσίας. Και αν συμβαίνει αυτό, τότε, με σκοπό να αλλάξουμε την ίδια την ουσία αυτής της σύγκρουσης, θα λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις με βάση τις απειλές που θα μας τεθούν.»Η δήλωση παρά την ανοιχτή σε επιμέρους ερμηνείες ερμηνεία της είναι σαφής ως προς το βασικό της περιεχόμενο. Για τη Ρωσία η εξέλιξη για την οποία συζητάμε σημαίνει άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ και αλλαγή της ουσίας της σύγκρουσης, μάλλον σε άμεσα Ρωσό-ΝΑΤΟϊκή. Ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει αρκετά αναλυτικώς εξηγήσει γιατί η χρήση τέτοιων όπλων σε τέτοια έκταση θα σημάνει άμεση εμπλοκή των δύο πλευρών και πιθανώς την ενεργοποίηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας.
Για να καταλάβουμε δε, πιο συγκεκριμένα τι μπορεί να σημαίνει αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με το αναθεωρημένο ρωσικό δόγμα περί χρήσης πυρηνικών «η επίθεση κατά της Ρωσίας από οποιοδήποτε μη πυρηνικό κράτος, αλλά με τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικού κράτους, προτείνεται να θεωρηθεί ως κοινή επίθεσή τους στη Ρωσική Ομοσπονδία». Επομένως η Ρωσία μπορεί να προχωρήσει στη χρήση πυρηνικών όπλων αμέσως μόλις λάβει αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με μια «μαζική εκτόξευση όπλων αεροδιαστημικής επίθεσης» και τη διέλευση των συνόρων. Με άλλα λόγια, η Δύση περνά το «κατώφλι» δυνητικής χρήσης πυρηνικών όπλων από την Ρωσία.
Ο Ζελένσκι δε, δήλωσε μετά τις ανακοινώσεις περί της αλλαγής στάσης της Ουάσιγκτον: «Σήμερα πολλοί στα μέσα ενημέρωσης λένε ότι έχουμε λάβει άδεια να χτυπήσουμε ρωσικό έδαφος. Αλλά τα χτυπήματα δεν δίνονται με λόγια. Τέτοια πράγματα δεν ανακοινώνονται. Οι πύραυλοι θα μιλήσουν από μόνοι τους».
Γιατί αυτή η εξέλιξη λοιπόν και γιατί τώρα; Μας λείπουν πολλά στοιχεία αλλά μπορούμε βάσιμα να εικάσουμε τα εξής: η εκλογή Τραμπ είναι ο ένας καταλύτης. Η εκλογή του προκάλεσε αναταράξεις στον νατοϊκό σχεδιασμό σε σχέση με την Ουκρανία και την παγκόσμια αντιπαράθεση με τη Ρωσία (και με την Κίνα). Το περιθώριο των κινήσεών του επομένως πρέπει να αποδειχτεί περιορισμένο. Η διαρροή (πολύ ύποπτη) περί υποτιθέμενης συνομιλίας με τον Πούτιν που διαψεύστηκε αμέσως και οι φήμες για ειρηνευτικές προτάσεις προς τη Ρωσία ερήμην της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων (άρα συνολικώς του ΝΑΤΟ) έδειξαν ότι η πορεία μέχρι την ορκωμοσία του δε θα είναι ανέφελη.
Είτε λοιπόν ο Τραμπ συμφωνεί με την «άδεια» του Μπάιντεν προς τους Ουκρανούς, είτε όχι (μάλλον όχι) είτε ένα μέρος της μελλοντικής του κυβέρνησης συμφωνεί, είτε όχι (μάλλον συμφωνεί) με αυτήν την επιλογή του προέδρου Μπάιντεν, αντικειμενικώς ο τελευταίος δεσμεύει εκ των προτέρων και στην ουσία προβοκάρει την πολιτική του εκλεγμένου διαδόχου του. Πιθανότατα, η απόφαση Μπάιντεν θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό της μελλοντικής διοίκησης Τραμπ, πριν η τελευταία ορκιστεί ακόμα. Επιπροσθέτως, αναγκάζει τον τελευταίο είτε να ανακοινώσει τη διαφωνία του και την αναίρεση αυτής της απόφασης Μπάιντεν (πράγμα πολύ αμφίβολο αλλά και ελάχιστης πειστικότητας ακόμα και αν λάβει χώρα τέτοια δήλωση από πλευράς Τραμπ) ή να διαχειριστεί τα επίχειρα μιας κλιμάκωσης που θα επιβάλει ο Μπάιντεν στον Τραμπ.
Ο άλλος καταλύτης είναι προφανώς η κατάσταση στο μέτωπο. Οι ουκρανικές δυνάμεις χάνουν και χάνουν καθαρά. Δε χωράει αμφιβολία ότι οι Ρώσοι προελαύνουν και ότι η μαχητική ικανότητα των Ουκρανών δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη νίκη. Ή λοιπόν οι ΗΠΑ θα μπουν άμεσα στον πόλεμο ή η Ουκρανία θα ηττηθεί. Ακόμα περισσότερο όμως, η κατάσταση στο μέτωπο δεν επιτρέπει να ασκηθεί ουσιαστική πίεση στη Ρωσία προκειμένου να διαπραγματευτεί με την Ουκρανία ουσιαστικώς. Οι εξελίξεις τείνουν προς μια συντριπτικώς λεόντεια συνθηκολόγηση υπέρ της Ρωσίας. Φυσικά, το να ανακοινώσουν οι ΗΠΑ άμεση εμπλοκή τους στον πόλεμο έτσι απλώς, είναι πρακτικώς αδύνατο. Μια προβοκάτσια όμως που θα αναγκάσει τη Ρωσία να έρθει σε άμεση αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ, θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να εμπλακούν ακόμα πιο ενεργά στον πόλεμο εμφανιζόμενες ως αμυνόμενες.
Τι θα δούμε λοιπόν από εδώ και πέρα; Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς. Μέρα με τη μέρα, κάθε κόκκινη γραμμή, κάθε απίθανο σενάριο μοιάζει ολοένα πιο πιθανό. Ο υιός Τραμπ καταγγέλλει σχέδιο του στρατιωτικό- βιομηχανικού συμπλέγματος περί τρίτου παγκοσμίου πολέμου στο «X» και η Ρωσία οφείλει πια να υπερασπιστεί μία έστω κόκκινη γραμμή από τις τόσες που έχει διακηρύξει, απλώς και μόνο για να δει να καταπατώνται λίγο αργότερα. Η νέα όξυνση στο ένα μέτωπο του σπονδυλωτού παγκοσμίου πολέμου είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο το άλλο, δηλαδή αυτό της Δυτικής Ασίας/ Μέσης Ανατολής. Είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε φονικά ρωσικά όπλα στα χέρια εχθρών των ΗΠΑ. Επιπλέον όμως, η ρωσική ηγεσία τίθεται ενώπιον ενός διλήμματος που αφορά εν δυνάμει την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη. Θα χτυπήσει νατοϊκές δυνάμεις για να στείλει μήνυμα αποτροπής ή θα περιμένει να δεχτεί πλήγμα από τους Ουκρανούς στα βάθη της επικράτειάς της; Και αν απαντήσει σε ένα τέτοιο πλήγμα, θα το κάνει με κάποιου είδους πυρηνικό όπλο ή όχι; Η εμπειρία δείχνει ότι ο ίδιος ο Πούτιν αρέσκεται σε συντηρητικές προσεγγίσεις και όχι κατακλυσμιαίες. Αυτό είναι το αισιόδοξο στοιχείο. Το απαισιόδοξο στοιχείο όμως είναι ότι κάποτε ακόμα και οι πλέον κατευναστικές ηγεσίες (ίσως κατεξοχήν αυτές) φτάνουν σε ένα σημείο, σε μια κόκκινη γραμμή που δεν μπορούν να μην τηρήσουν. Και τότε, κάθε όπλο ετοιμάζεται προς χρήση.
Θέμης Τζήμας
Ο Θέμης Τζήμας είναι δικηγόρος, διδάκτορας δημοσίου δικαίου και πολιτικής επιστήμης του ΑΠΘ και μεταδιδακτορικός ερευνητής. Έχει δημοσιεύσει μελέτες σε διεθνή συνέδρια και σε νομικές επιθεωρήσεις και έχει συμμετάσχει σε διάφορες διεθνείς αποστολές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου