Περί «αντισυστημικών» κομμάτων
Βασίλης ΛιόσηςΑς ξεκινήσουμε με μία παρατήρηση: οι λέξεις δεν είναι αθώες. Κουβαλούν ιδεολογικό φορτίο και συχνά υποκρύπτουν σκοπιμότητες. Στην τρέχουσα, αλλά και σε πρότερη ιστορική φάση, εμφανίστηκαν και εμφανίζονται λέξεις κατασκευασμένες, κατά κύριο λόγο, στα αμερικανικά πανεπιστημιακά ιδρύματα και τους θύλακες της ευρωενωσιακής γραφειοκρατίας. Λέξεις που κατόπιν της αδιάκοπης επανάληψης αποκτούν την ισχύ δόγματος: κονστρουκτιβισμός (στην εκπαίδευση), διαθεματικότητα, συμπερίληψη, αφήγημα, ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, πράσινη ανάπτυξη, πόλεμος των πολιτισμών, συμμετοχική δημοκρατία, κατασκευή φύλου, παγκοσμιοποίηση, πολιτική ορθότητα, λαϊκισμός, μεταμοντέρνο, μεταδημοκρατία, εταιρική κοινωνική ευθύνη, πολιτική ταυτοτήτων κ.λπ..
Αυτή την περίοδο βρίθουν οι τίτλοι εφημερίδων, οι πολιτικές παρεμβάσεις και τα συμπεράσματα εκλογικών αναλυτών από τη λέξη «αντισυστημικός» που κλίνεται σε όλες τις πτώσεις και με κάθε ευκαιρία. Αφορμή αποτέλεσε η εκλογική νίκη Τραμπ στις ΗΠΑ και η άνοδος της ακροδεξιάς και νεοναζιστικών δυνάμεων σε όλο τον κόσμο. Ας θυμηθούμε, ακόμη, και τη σωρεία αναλύσεων –όταν η Χρυσή Αυγή (ΧΑ) έκανε διακριτή την εμφάνισή της με μεγάλα εκλογικά ποσοστά– οι οποίες έχριζαν την εν λόγω οργάνωση ως αντισυστημική. Δηλαδή, χαρακτήριζαν ως αντισυστημική δύναμη το μακρύ χέρι του συστήματος. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι ως τέτοια τη χαρακτήριζαν τα πλέον συστημικά ΜΜΕ και οι πλέον συστημικοί δημοσιογράφοι και αυτοί που φιλοτεχνούσαν το προφίλ των νεοναζί. Για παράδειγμα, το Πρώτο Θέμα είχε ως πρωτοσέλιδό του φωτογραφίες τα μέλη της ΧΑ που παρίσταναν τους αγαθούς προσκόπους προστατεύοντας δήθεν ηλικιωμένους για να κάνουν ανάληψη χρημάτων, ο Μπάμπης Παπαδημητρίου μιλούσε για την ανάγκη μιας σοβαρής ΧΑ, ο Τράγκας ξέπλενε τους νεοναζί με συνέντευξη που έπαιρνε στα πρωτοκλασάτα στελέχη της κ.λπ..
Τι σημαίνει, όμως, ότι ένα κόμμα είναι αντισυστημικό; Σύμφωνα με τις κυρίαρχες αναλύσεις είναι αυτός ο πολιτικός οργανισμός που έχει αντι-woke ατζέντα, αντιμεταναστευτικό λόγο, εναντιώνεται στην παγκοσμιοποίηση και αμφισβητεί πλευρές της αστικής δημοκρατίας. Ας τα πάρουμε ένα ένα.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙ-WOKE ΑΤΖΕΝΤΑ
Η woke ατζέντα είναι αλήθεια πώς έχει κατασκευαστεί από το ίδιο το σύστημα. Απόδειξη είναι ότι έχει υιοθετηθεί από πλήθος συντηρητικών κυβερνήσεων και έχει κάνει την εμφάνισή της ως ένα ιδεολογικό εργαλείο και στην εκπαίδευση. Δεύτερη απόδειξη είναι η χρήση της σε διαφημίσεις μεγάλων μονοπωλιακών συγκροτημάτων (σαμπουάν, τράπεζες κ.ά.). Τρίτη απόδειξη είναι η ντιρεκτίβα του Λευκού Οίκου υπογεγραμμένη από τον Μπάιντεν το 2021 και με βάση την οποία η παραβίαση των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας μπορεί να ενεργοποιήσει την παρέμβαση των ΗΠΑ στις χώρες που παραβιάζουν αυτά τα δικαιώματα. Έτσι, ο δικαιωματισμός μετατρέπεται σε όργανο εξωτερικής πολιτικής. Να σημειώσουμε επιπλέον πως μία εκ των βασικών εισηγητών της θεωρίας της κοινωνικής κατασκευής του φύλου, η Τζούντιθ Μπάτλερ, είναι ιδιαιτέρως προβεβλημένη στους ακαδημαϊκούς κύκλους και στον δημόσιο λόγο.
Επομένως, μήπως εν τέλει όποιος αντιτίθεται σε αυτήν την ατζέντα είναι όντως αντισυστημικός; Η απάντηση είναι ένα κατηγορηματικό όχι, γιατί αυτό που έχει σημασία είναι το ποιος αντιτίθεται και με ποιο σκοπό. Ο λόγος της ακροδεξιάς αντι-woke ατζέντας από την πλευρά της ακροδεξιάς είναι ένας λόγος ρατσιστικός. Ένας λόγος μίσους. Όσο αντιεπιστημονική είναι η woke ατζέντα τόσο αντιεπιστημονική είναι και η απάντηση της ακροδεξιάς που επιχειρεί να χαϊδέψει τα αυτιά των πιο καθυστερημένων συνειδήσεων. Η ακροδεξιά αντι-woke ατζέντα δεν αποκαλύπτει την εργαλειοποίηση της woke από τον ιμπεριαλισμό. Άλλωστε, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις μάς έχουν δείξει ότι από τη μία στιγμή στην άλλη δεν δυσκολεύονται διόλου να πραγματοποιήσουν με περισσή ευκολία κυβιστήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση Μητσοτάκη που μετά τη θέσπιση του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια, εσχάτως τοποθετήθηκε μιλώντας για την τυραννία των μειοψηφιών! Η στροφή ήταν αποτέλεσμα, ολοφάνερα, της εκλογής Τραμπ.
Η αντι-woke ατζέντα παίζει το ίδιο παιχνίδι με τη woke ατζέντα. Η συζήτηση για τις ταξικές αντιθέσεις μετατίθεται σε άλλο πεδίο προβληματισμού. Τώρα μιλάμε για τις σεξουαλικές μειονότητες, την κοινωνική κατασκευή του φύλου και τη ρευστότητα αυτού, ενώ από την πλευρά της η ακροδεξιά μιλάει με την αναπαραγωγή ρατσιστικών προτύπων. Η ιδεολογική και πολιτική νίκη του συστήματος είτε έτσι είτε αλλιώς είναι το ζητούμενο.
ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ» ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Όταν αμφισβητείται μια πτυχή της κοινωνικής ζωής έχει σημασία από πού προέρχεται η αμφισβήτηση, από ποια σκοπιά γίνεται κάτι τέτοιο και προς τα πού στοχεύει. Η συρρίκνωση της αστικής δημοκρατίας που υλοποιείται από τα συστημικά κόμματα δεν είναι αυτό το στοιχείο που αμφισβητείται από τα δήθεν αντισυστημικά. Τουναντίον. Η πίεση των δεύτερων είναι για περαιτέρω συρρίκνωση. Δεν επαγγέλλονται κάποια Λαϊκή Δημοκρατία ή έστω μια διεύρυνση των αστικών δημοκρατικών θεσμών. Επιδιώκουν μια κοινωνία της απόλυτης επιτήρησης (και δεν το λέμε με τη μονομανή και αντιδιαλεκτική φουκωική οπτική), του αυταρχισμού και της καταστολής πρώτα και κύρια απέναντι στην εργατική τάξη αλλά και απέναντι στη νεολαία, τους μετανάστες και τις μειονότητες πάσης φύσεως (αλλόθρησκοι, ρομά, ΛΟΑΤΚΙ κ.ά.). και, εκτός των άλλων, δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως στην Ελλάδα εκπρόσωποι του ακροδεξιού τόξου ονειροπολώντας την κατάργηση της αστικοκοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η παγκοσμιοποίηση είναι μια θολή έννοια για την οποία πολλά γράφτηκαν 2-3 δεκαετίες πίσω. Αντικατέστησε τεχνηέντως τον όρο «διεθνοποίηση του κεφαλαίου» και υποστηρίχτηκε πως διαγράφεται μία τάση προς την κατάργηση των εθνοκρατικών σχηματισμών και προς τη μετατροπή της υφηλίου σε ένα παγκόσμιο χωριό. Από διάφορες πλευρές θεωρήθηκε ως ένα προοδευτικό φαινόμενο. Στον κύριο όγκο των αναλύσεων περί παγκοσμιοποίησης αποκρύφτηκε ο ρόλος των πολυεθνικών και η αέναη επιδίωξή τους για μεγιστοποίηση της κερδοφορίας τους μέσω της υπερεκμετάλλευσης των λαών, εντός κι εκτός της κύριας έδρας τους. Το ακροδεξιό τόξο εμφανίζεται ως αντιτιθέμενο στην παγκοσμιοποίηση («είμαστε αντιγκλομπαλιστές», λέει ο Βελόπουλος).
Το αίτημα των υποτιθέμενων αντισυστημικών δυνάμεων για προστατευτισμό δεν αποτελεί κάτι άλλο παρά μία άλλη μορφή διαχείρισης. Μία μορφή διαχείρισης που, έτσι κι αλλιώς, υιοθετήθηκε σε πρότερη φάση του καπιταλισμού και ήταν ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: διαχείριση άρα αναπαραγωγή των υπαρχουσών κυρίαρχων δομών.
Η αντίθεση των ακροδεξιών «αντισυστημικών» κομμάτων απέναντι στην παγκοσμιοποίηση γίνεται, επιπλέον, με όρους εθνικισμού.[...................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου