ΚΑΝΙΣΤΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: Ράντιαρντ Κίπλινγκ, Mandalay (Ελεύθερη απόδοση: Βασίλης Κ. Μηλίτσης)

  

Φωτογραφία του λιμανιού Moulmein , όπως φαίνεται από τη μεγάλη παγόδα Kyaikthanlan στη Βιρμανία (σημερινή Μιανμάρ). Τραβήχτηκε τη δεκαετία του 1870 από τον Samuel Bourne (1832-1912).

Mandalay

Διάσημο  ποίημα του Κίπλινγκ , με φόντο το Mandalay της παλαιάς  Βιρμανίας, που αποτυπώνει τη λαχτάρα του ομιλητή για μια μακρινή χώρα και μια χαμένη αγάπη. Οι ζωντανές εικόνες των φοινίκων, των καμπανών των ναών και των ορυζώνων μεταφέρουν τον αναγνώστη σε έναν τροπικό παράδεισο.

Ο νοσταλγικός τόνος του ποιήματος είναι εμφανής μέσα από την αναπόληση του ομιλητή από τις προηγούμενες εμπειρίες του στο Mandalay, όπως το να ακούει το μελωδικό Kulla-lo-lo («Γεια σου ξένε») και να βλέπει ελέφαντες να συσσωρεύουν teak (κορμούς δέντρων)στους κολπίσκους.

Ο Κίπλινγκ χρησιμοποιεί ζωντανή γλώσσα για να προκαλέσει τη γοητεία της Ανατολής, αντιπαραβάλλοντάς την με την εγκόσμια και καταπιεστική φύση του Λονδίνου. Η δυσαρέσκεια του ομιλητή για το σημερινό του περιβάλλον εκφράζεται μέσω της περιφρόνησής του για τις «χοντροκομμένες» Αγγλίδες και της επιθυμίας του να επιστρέψει στην εξωτική και σαγηνευτική Ανατολή.

Σε σύγκριση με άλλα έργα του Κίπλινγκ, αυτό το ποίημα παρουσιάζει έναν πιο προσωπικό και υποκειμενικό τόνο. Εμβαθύνει στις συναισθηματικές επιθυμίες του ομιλητή και στη ρομαντική άποψή του για την Ανατολή, που είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στη γραφή του Κίπλινγκ.

Το ποίημα αποτυπώνει αποτελεσματικά την αίσθηση της νοσταλγίας και της λαχτάρας για ένα παρελθόν που δεν μπορεί ποτέ να ανακτηθεί πλήρως, αντανακλώντας το κυρίαρχο συναίσθημα της εποχής, όπου ο ιμπεριαλισμός και η γοητεία των εξωτικών χωρών ήταν κυρίαρχα θέματα στη λογοτεχνία.

Πηγή: allpoetry-com

Rudyard Kipling  Mandalay By the old Moulmein Pagoda, lookin' lazy at the sea,  There's a Burma girl a-settin', and I know she thinks o' me;  For the wind is in the palm-trees, and the temple-bells they say;  "Come you back, you British Soldier; come you back to Mandalay!"  Come you back to Mandalay,  Where the old Flotilla lay;  Can't you 'ear their paddles clunkin' from Rangoon to Mandalay?  On the road to Mandalay,  Where the flyin'-fishes play,  An' the dawn comes up like thunder outer China 'crost the Bay!  'Er petticoat was yaller an' 'er little cap was green,  An' 'er name was Supi-Yaw-Lat jes' the same as Theebaw's Queen,  An' I seed her first a-smokin' of a whackin' white cheroot,  An' wastin' Christian kisses on an 'eathen idol's foot:  Bloomin' idol made o' mud--  Wot they called the Great Gawd Budd--  Plucky lot she cared for idols when I kissed 'er where she stud!  On the road to Mandalay ... When the mist was on the rice-fields an' the sun was droppin' slow,  She'd git 'er little banjo an' she'd sing "Kulla-la-lo!"  With 'er arm upon my shoulder an' 'er cheek again my cheek  We useter watch the steamers an' the hathis pilin' teak.  Elephants a-piling teak  In the sludgy, squdgy creek,  Where the silence 'ung that 'eavy you was 'arf afraid to speak!  On the road to Mandalay ...  But that's all shove be'ind me -- long ago and fur away,  An' there ain't no 'buses runnin' from the Bank to Mandalay;  An' I'm learnin' 'ere in London what the ten-year soldier tells:  "If you've 'eard the East a-callin', you won't never 'eed naught else."  No! you won't 'eed nothin' else  But them spicy garlic smells,  An' the sunshine an' the palm-trees an' the tinkly temple-bells;  On the road to Mandalay ... I am sick 'o wastin' leather on these gritty pavin'-stones,  An' the blasted English drizzle wakes the fever in my bones;  Tho' I walks with fifty 'ousemaids outer Chelsea to the Strand,  An' they talks a lot o' lovin', but wot do they understand?  Beefy face an' grubby 'and--  Law! wot do they understand?  I've a neater, sweeter maiden in a cleaner, greener land!  On the road to Mandalay . . .  Ship me somewheres east of Suez, where the best is like the worst,  Where there ain't no Ten Commandments an' a man can raise a thirst;  For the temple-bells are callin', and it's there that I would be--  By the old Moulmein Pagoda, looking lazy at the sea;  On the road to Mandalay,  Where the old Flotilla lay,  With our sick beneath the awnings when we went to Mandalay!  On the road to Mandalay,  Where the flyin'-fishes play,  An' the dawn comes up like thunder outer China 'crost the Bay!

Ράντιαρντ Κίπλινγκ (1865 –1936)   ΜΑΝΤΑΛΕΪ1 Ελεύθερη απόδοση: Βασίλης Κ. Μηλίτσης   Στου Μουλμέιν2την Παγόδα, κει στην Άπω Ανατολή Κόρη από τη Μπούρμα στέκει και εμένα αναπολεί Κι απαλά φυσά τ’ αγέρι μέσα από τις φοινικιές Και του ναού οι καμπάνες λένε με φωνές μελωδικές: «Γύρνα πίσω φανταράκι, Γύρνα εδώ στο Μανταλέι!» Γύρνα εδώ στο Μανταλέι, Όπου ο στολίσκος πλέει. Τα κουπιά δες πώς παφλάζουν Απ’ τη Ραγκούν στο Μάνταλέι; Πλέουν προς το Μανταλέι, Και τα φτερωτά ψαράκια παιχνιδίζουν στο νερό Κι απ’ την Κίνα ο ήλιος βγαίνει μ’ έναν ήχο βουερό.   Κίτρινη φορούσε φούστα και σκουφάκι λαχανί Και τη λέγαν Σου Σούπι-γιο-λατ Σαν του Θίμπο3τη γλυκιά μαχαρανή Και  την πρωτόειδα να καπνίζει στριφτό πούρο και λευκό Και φιλιά να χαλαλίζει σ’ έναν ψεύτικο θεό, Ένα είδωλο φρικτό, καμωμένο από πηλό. Κι όταν εγώ τη φίλησα εκεί στα πεταχτά Δεκάρα πια δεν έδωσε για είδωλα χαζά Πηγαίνοντας στο Μανταλέι…      Όταν το πούσι έπεφτε πάνω στην άγρια φύση Κι ο ήλιος έπαιρνε να γείρει προς τη δύση, Αυτή συνήθιζε να παίρνει το μπάντζο με χαρά Και με φωνούλα τρυφερή να παίζει ‘τρα-λα-λά’ Το μπράτσο της τους ώμους μου με χάρη ν’ αγκαλιάζει, Τ’ όμορφο μαγουλάκι της, στο δικό μου να φωλιάζει. Στον ποταμό χαζεύαμε τα πλοία να περνούν Και μες τις λάσπες οι ελέφαντες Μαόνι να κουβαλούν. Και η σιωπή που έπεφτε ήτανε τόσο βαθιά Που τρομάρα να μιλήσεις σ’ έπιανε βαριά. Πηγαίνοντας στο Μανταλέι…   Όλα τούτα  περασμένα τώρα ο νους μου μού τα λέει Κι απ’ τον Τάμεση λεωφορείο δε σε πάει στο Μανταλέι. Κι οι παλαίμαχοι στο Σίτι όλο και το μολογούν Πως όταν της Ανατολής το κάλεσμα γροικούν Δεν προσέχουν τίποτ’ άλλο παρά μόνο ευωδιές πικάντικες, σκορδάτες Μεθυστικές και πιπεράτες, Και το πρόσωπο τους να χαϊδεύει η τροπική λιακάδα Και οι γλυκόηχες καμπάνες να τους προκαλούν ζαλάδα Πηγαίνοντας στο Μανταλέι…   Μπούχτισα σόλες να φθείρω στου Λονδίνου τα στενά Κι η μούχλα της Αγγλίας να μου τρώει τα οστά. Κι αν απ’ το Τσέλσι ως το Στραντ με πενήντα δουλικά  θα τα’χω Κι όλο γι’ αγάπη μου μιλάνε, τι υπομονή πια να’ χω; Μοσχαρίσιες φάτσες και χέρια όλο απλυσιά Σε μια πιο πράσινη χώρα μια γλυκιά με περιμένει κοπελιά Πηγαίνοντας στο Μανταλέι…       Φορτώστε με και στείλτε με πιο πέρα απ’ το Σουέζ Εκεί που δεν ισχύουν οι Δέκα Εντολές Και το καλό και το κακό έχουν την ίδια φύση Κι όλοι μας δικαιούμαστε ένα γερό μεθύσι. Οι καμπάνες της παγόδας με καλούν να πάω εκεί Που εμένα μία κόρη εξωτική με νοσταλγεί  Πηγαίνοντας στο Μανταλέι Όπου ο στολίσκος πλέει Με ξαπλωμένους τους αρρώστους μας κάτω από τις σκηνές Όπου φτερωτά ψαράκια παιχνιδίζουν στο νερό Κι απ’ την Κίνα ο ήλιος βγαίνει μ’ έναν ήχο βουερό.   Σημειώσεις: 1Το Μανταλέι είναι το οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της Άνω Μιανμάρ. Mandalay - Wikipedia     2Το Μουλμέιν(παλαιά ονομασία) ή  Μαουλαμίνε είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη ανατολικά του Μιανμάρ, εμπορικό κέντρο και λιμάνι. 3Ο Θίμπο ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Βιρμανίας. Η βασιλεία του έληξε όταν η Βιρμανία ηττήθηκε από τα στρατεύματα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, κατά τον τρίτο Αγγλο-Βιρμανικό πόλεμο, στις 29 Νοεμβρίου 1885, πριν την επίσημη προσάρτηση στη Βρετανία την 1 Ιανουαρίου 1886. 4. Ράντγιαρντ Κίπλινγκ - Βικιπαίδεια

Bertolt Brecht & Kurt WeillDie Song von Mandelay

[BILL, spoken]
Gentlemen, Bill's Beer and Music Hall proudly presents the Queen of the Loop, Mammy Wurlitzer!

[SAM, spoken]
Like that old dame says in the play, "You can do whatever you like to me, but I'll still be Mother Goddam."
(sung)
Mother Goddam's dive in Mandalay
Seven rotten boards out in the bay
Goddam, go tell that girl to get her ass in gear
There's fifteen guys already lined up along the pier
Watches in their hands and shouting "Hey!"

[GANG]
Hey! Hey! Hey!

[SAM]
Is there just one girl in Mandalay?"
All the girls are cute as they can be
Even if they won't put out for free
Life would be so simple
Everything in order
If the guy who's in there
Wasn't so damn slow
Take your forty-five and shoot the door down
Tell that guy in there he's holding up the show
Faster Johnny, hey
Faster Johnny, hey
Sing the man the song of Mandalay

[SAM & GANG]
Love doesn't have days and weeks to be reckoned
Johnny, come on, don't you dare waste a second
Will the moon shine every night over you, Mandalay?
Will the moon shine every night over you?

[SAM]
Mother Goddam's dive in Mandalay
Now it's rotting underneath the bay
Goddam, that girl in there can rest her little rear
There's not a single client out waiting on the pier
No more watches left, no shouts of "Hey!"

[GANG]
Hey, hey, hey

[SAM]
Not a single soul in Mandalay
Once the girls were cute as they could be
Now there's not a one that's worth her fee
Life's no longer simple
Nothing is in order
There's no place like Goddam's
All of them are gone
No more forty-fives to shoot the door down
Where there's no one, the show just can't go on
Faster Johnny, hey
Faster Johnny, he
Sing the man the song of Mandalay

[SAM & GANG]
Love doesn't have days and weeks to be reckoned
Johnny, come on, don't you dare waste a second
Will the moon shine every night over you, Mandalay?
Will the moon shine every night over you?