ΟΛΑ ΕΝΑ ΨΕΜΑ (11)

Egon Schiele, Τέσσερα δέντρα, 1917.

ΟΛΑ ΕΝΑ ΨΕΜΑ

Πρωταπριλιά

Μ’ ένα καυγά τη μέρα, σε λίγο κι ο γιατρός θ’ αρχίσει να μου λέει Καλημέρα.
Γιατί , ρε φίλε, έχω ή δεν έχω δικαιώματα επί των σκελών μου;
Για να ξεφύγω, πήγα για καφέ στους Ελπίδηδες. Τα λέμε με τον Αντώνη . Πρόταση : η Αρετή στιχουργός και μέλος λαϊκής κομπανίας στο πιάνο ! Φανταστικό.Το πρώτο δε μου πάει , αλλά θα σκεφτώ το δεύτερο.
Τηλεφώνημα Ντίτερ (!).

11

Επέστρεψα στο γραφείο μου. Η απόλαυση που μου χάρισε το τρίωρο της διδασκαλίας του Σολωμού έχει γίνει καπνός. Η εικόνα του λεηλατημένου διαμερίσματος δεν μπορεί να φύγει με τίποτα πια από τη σκέψη μου . Σκέφτομαι ότι αυτό που συνέβη χθες δεν πρέπει να είναι άσχετο με τις ανώνυμες επιστολές που βρίσκω τον τελευταίο καιρό στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού μου. Δεν είναι γραμματοσημασμένες και όλες τους περιέχουν το ίδιο ρατσιστικό περιεχόμενο:

Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΣΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ !
ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΙΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ !
ΚΑΤΩ ΤΑ ΒΡΟΜΟΧΕΡΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΡΜΑΧΤ!
ΕΙΜΑΙ ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΠΟΥ ΕΙΜΑΙ ΓΕΡΜΑΝΟΣ!
Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΠΑΝΩ ΑΠ’ ΟΛΟΥΣ!
ΕΞΩ ΟΙ ΜΑΥΡΟΚΕΦΑΛΟΙ!
ΚΑΘΑΡΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ!

Προσπαθώ να ξεχάσω για λίγο τα βάσανά μου. Σκαλίζω το βουνό των υπηρεσιακών εγγράφων που ορθώνεται μπροστά μου . Σε φυσιολογικούς καιρούς, η αρχειοθέτηση των υπηρεσιακών εγγράφων και η διεκπεραίωση της αλληλογραφίας δε συγκαταλέγονται στα αγαπημένα μου σπορ, αλλά σήμερα είναι βάλσαμο για τις πληγές μου.
Είμαι απασχολημένος με την πρωτοκόλληση ενός εγγράφου και δεν αντιλαμβάνομαι την είσοδο της συναδέλφου. Η κυρία Τσιπουρίδου κατά την προσφιλή της συνήθεια έχει μπει αθόρυβα στο γραφείο χωρίς να χαιρετίσει. Στέκεται σιωπηλή μπροστά μου και περιμένει να σηκώσω το κεφάλι.
Αντιπαθώ τη χολερική αυτή γυναίκα. Από τη στιγμή που πρωτοπαρουσιάστηκε στο σχολείο δήλωσε με ύφος σαράντα καρδιναλίων ότι ως κλασική φιλόλογος δε θα δεχόταν ανάθεση μαθημάτων μη συναφών προς την ειδικότητά της , όπως Έκθεση και Νέα Ελληνικά. Επιπλέον, επειδή ήταν μητέρα δύο ανήλικων τέκνων , δε θα δεχόταν κανένα «κενό» στο πρόγραμμά της .
Το υπεροπτικό της ύφος και οι εξωφρενικές απαιτήσεις της με είχαν εξοργίσει. Μιλώντας σε αυστηρά υπηρεσιακή γλώσσα της τόνισα ότι ήταν υποχρεωμένη να αναλάβει τη διδασκαλία και άλλων φιλολογικών μαθημάτων και να δεχτεί κάποια λογικά «κενά» στο πρόγραμμά της. « Κι εγώ , κυρία μου είμαι νεοελληνιστής-ιστορικός , αλλά διδάσκω και ένα σωρό άλλα μαθήματα. Όσο για τα παιδιά σας, δεν είστε μωρομάννα , για να κάνετε χρήση του σχετικού Νόμου. Εμείς θα σας βοηθήσουμε όσο μπορούμε , αλλά δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι προέχει το συμφέρον του σχολείου! Οι περισσότεροι συνάδελφοι αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα με σας , αλλά ποτέ δεν έθεσαν θέμα κενών . Ακόμα και ο κύριος Σαρηγιαννίδης , που είναι πολύτεκνος, έχει τρία κενά στο πρόγραμμά του…».
Της έκοψα το βήχα . Η στάση μου αυτή ήταν αρκετή για να την κάνω θανάσιμο εχθρό μου. Εσχάτως μάλιστα , με αφορμή κάποιες παρατηρήσεις μου για τη μόνιμα καθυστερημένη προσέλευσή της στο σχολείο, μου έχει κόψει και την Καλημέρα !
Με αφήνουν παγερά αδιάφορο η κομπλεξική στάση της μέσα στο σχολείο αλλά και οι πληροφορίες ότι βυσσοδομεί εναντίον μου έξω από αυτό. Ξέρω ότι η κυρία αυτή είναι άσος στις δημόσιες σχέσεις. Είναι κολλητή με τον κύριο Λαγόπουλο, το διαβόητο πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, ένα αστοιχείωτο και καχύποπτο ανθρωπάριο , θλιβερό κατάλοιπο της επταετίας και επαγγελματία εθνοπατριώτη, που με κατηγορεί, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί, για αθεϊσμό και κουλτουριάρικη νοοτροπία.
Η καλή αυτή κυρία έχει ρίξει τα δίχτυα της σε γονείς μαθητών, τους οποίους αρμέγει ασυνείδητα με τα ιδιαίτερα που επιβάλλει στα παιδιά τους. Κάνοντας καθημερινές βίζιτες στα σπίτια τους, ρίχνει με τις σπόντες της μιλώντας για καινά δαιμόνια που εισάγουν μερικοί μερικοί στα ήθη των ελλήνων μαθητών και για τον αέρα παρακμής που επικρατεί στα ελληνικά σχολεία της Εσπερίας .
Τα καινά δαιμόνια που τόσο την ενοχλούν αφορούν το γεγονός ότι μαζί με την Αρετή και μια δράκα συναδέλφων έχουμε φτύσει μαύρο αίμα , για να μετατρέψουμε το μικρό Λύκειο , από εκτροφείο αφασικών κηφήνων, σε χώρο μόρφωσης και πολιτισμού .
Είναι η πρώτη φορά που ασκώ καθήκοντα διευθυντή. Στην πατρίδα , μολονότι διέθετα τα τυπικά προσόντα, απέφευγα πεισματικά να υποβάλλω αίτηση. « Να λείπει το βύσσινο! Καλύτερα απλός φαντάρος , παρά αξιωματικός», έλεγα σε όσους με παρακινούσαν να το κάνω. Ήμουν βέβαιος ότι αυτό που οι μεγάλοι παιδαγωγοί αποκαλούν φωτεινό τρόπο διοίκησης ενός σχολείου είναι ένα ανέφικτο όνειρο για τα ελλαδικά δεδομένα. Ένα πλέγμα ετερόκλητων δυνάμεων συνωμοτεί μονίμως εναντίον των φευγάτων εκπαιδευτικών που επιχειρούν να δώσουν μιαν άλλη διάσταση στη σχολική ζωή. Οι σύγχρονοι κοινωνιολόγοι της εκπαίδευσης συνηθίζουν να αναφέρονται εν είδει μνημοσύνου στο έργο των πρωτοπόρων παιδαγωγών , του Δελμούζου, του Κουντουρά, του Παπαμαύρου, ανθρώπων που όρθωσαν σε χαλεπούς καιρούς το ανάστημά τους μπροστά στη συντήρηση και κάηκαν σαν τις λαμπάδες. Ελάχιστα όμως τους απασχολεί το δράμα των σύγχρονων Σισύφων , των φωτισμένων εκείνων διευθυντών που βλέπουν το μικροαστισμό να συνασπίζεται με πάθος εναντίον τους και να σαμποτάρει τον αγώνα που δίνουν , για να περιορίσουν τη μιζέρια από το σχολειό τους και να δώσουν πνοή στο φυματικό κορμί του.
Κόμματα , συνδικαλιστές, γονείς , κακομαθημένοι μαθητές , «όλοι ενωμένοι» εναντίον του κοινού εχθρού. «Όχι!» στην ουσιαστική μόρφωση, «Όχι!» στις πολιτιστικές δραστηριότητες, «Όχι!» στην υπεύθυνη εργασία, «Όχι!», στους καθαρούς και ευπρεπισμένους σχολικούς χώρους , «Ναι» στη λούφα και την παραλλαγή, «Ναι» στους βανδαλισμούς και τη χυδαιότητα…Τους ενοχλούν όλα αυτά, γιατί τους ξεβολεύουν. Πώς αλλιώς οι συνδικάλες θα βασίλευαν μέσα στη μιζέρια; Θίγονται οι εξουσίες πολλών και αντιδρούν. Νυν υπέρ πάντων ο αγών! Επιστρατεύονται όλα τα μέσα. Τα χτυπήματα όμως κάτω από τη ζώνη περισσεύουν . Έτσι σε λίγο ο εχθρός υποβάλλει την παραίτησή του κατησχυμένος . Η ηρεμία και η τάξη επιστρέφουν εν μέσω γενικής ανακούφισης στο άσυλο ανιάτων τέκνων που αποκαλείται κατ’ ευφημισμό ελληνικό σχολείο.
Η έλευσή μας στη Γερμανία συνέβαλε στο ν’ αλλάξω στάση . Έκανα στροφή 180 μοιρών και αποφάσισα να βουτήξω στα βαθιά νερά. Ανέλαβα τη διεύθυνση του μικρού μας Λυκείου! Νόμισα ότι οι γενικότερες πολιτισμικές συνθήκες θα ευνοούσαν την υλοποίηση των οραμάτων μου. « Τι διάολο ! Εδώ δεν είναι Ελλάδα. Αυτά τα παιδιά έχουν φοιτήσει ήδη εννέα χρόνια στο γερμανικό σχολείο. Κάτι θα έχουν πάρει από αυτό. Οι γονείς τους επίσης ζουν χρόνια σ΄ αυτόν τον τόπο. Όλο και κάποια θετικά πράγματα θα έχουν εμφυτευτεί στο μυαλό τους».
Στο πλευρό μου είχα την Αρετή και από τους καθηγητές το Σαρηγιαννίδη και την Ελπίδου. Εμείς οι τρεις οι φίλοι δεν τρώγαμε φυσικά κανένα σταφύλι αλλά φέραμε τα πάνω κάτω στη λειτουργία του σχολείου, το βγάλαμε από το γκέτο στο οποίο βρισκόταν επί χρόνια. Ήρθαμε σε επαφή με τους διευθυντές των γερμανικών σχολείων της περιοχής και καταστρώσαμε ένα πρόγραμμα αλληλογνωριμίας , σύσφιγξης των σχέσεων και κοινών δραστηριοτήτων με το δικό μας. Η επίσκεψή μας στο Προξενείο απέφερε τη συμπαράσταση του ίδιου του Προξένου, που αποδείχτηκε ένθερμος εραστής της τέχνης και , το κυριότερο, ενίσχυσε οικονομικά μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων του Λυκείου. Υποβάλαμε στο Προεδρείο της ελληνικής κοινότητας της πόλης ένα τολμηρό πρόγραμμα δραστηριοτήτων του Λυκείου και καταφέραμε να εγκριθεί, παρά τις αντιρρήσεις που πρόβαλαν κάποια μέλη του, όταν είδαν ότι η εκκλησία ήταν έξω από αυτές.
Κάναμε πολλές συναντήσεις με τους συναδέλφους . Τους εξηγήσαμε με σαφήνεια τα πιστεύω μας. Η αφοσίωση στην κατάκτηση της γνώσης ήταν όρος απαράβατος. Η καθημερινή παρουσία των μαθητών στο σχολείο έπαιρνε , από δω και μπρος, σχεδόν υποχρεωτικό χαρακτήρα. Τέρμα η λούφα! Δεν έπρεπε να υπάρξουν χαμένες ώρες, γιατί δεν είχαμε την πολυτέλεια να τις αναπληρώσουμε. Μετά το πέρας των μαθημάτων, καθιερώθηκαν δωρεάν φροντιστηριακά μαθήματα για τους μαθητές που είχαν πρόβλημα με την ελληνική γλώσσα . Ήταν αυτονόητο ότι οι καθηγητές θα στήριζαν αφιλοκερδώς την προσπάθεια αυτή , αφού οι περισσότεροι μαθητές ήταν γεννημένοι στη Γερμανία και οι ελλείψεις τους στο γλωσσικό τομέα είναι τεράστιες. Υπενθυμίσαμε επίσης ότι οι περίπατοι και οι εκδρομές είχαν , σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου, πολιτιστικό χαρακτήρα και αποφασίσαμε να γίνονται σε διαφορετική πόλη κάθε φορά. Γνωρίζαμε όλοι τη θλιβερή αλήθεια : οι περισσότεροι μαθητές δεν είχαν βγει ποτέ έξω από τα όρια της πόλης ή του χωριού τους και αγνοούσαν πολιτιστικούς θησαυρούς που βρίσκονταν λίγα χιλιόμετρα παραπέρα από το σπίτι τους.
Ο ένας στόχος διαδεχόταν το άλλο. Ύστερα από επίμονες προσπάθειες, αποσπάσαμε από το Σύλλογο Γονέων ένα σεβαστό ποσό για την αγορά βιβλίων. Σε λίγο καιρό όλοι οι μαθητές άρχισαν να δανείζονται με ενθουσιασμό και να διαβάζουν επιτέλους βιβλία από τη δανειστική μας βιβλιοθήκη.
Γεννοβολούσαμε ιδέες και τις υλοποιούσαμε στο πιτς φιτίλι . Από τα έσοδα της παράστασης ενός θεατρικού έργου αγοράστηκαν εποπτικά μέσα. Ήταν αδιανόητο να θεωρούνται πολυτέλεια για το ελληνικό σχολείο οι χάρτες , ο υπολογιστής, η τηλεόραση και το βίντεο, όταν δίπλα μας τα γερμανάκια τα είχαν για καθημερινό ψωμοτύρι. Πείσαμε , μετά χιλίων βασάνων και κόπων, το γυμναστή να οργανώσει Χορευτική Ομάδα. Επρόκειτο για ένα μικρό θαύμα , μια και ο αθεόφοβος , εκμεταλλευόμενος τη λαχτάρα των ελληνικών συλλόγων για τη δημιουργία χορευτικών τμημάτων , τους άρμεγε κανονικά . Ο Αντώνης ανέλαβε την οργάνωση της χορωδίας του σχολείου . Παραμονές των Χριστουγέννων έβγαλε τους μαθητές στους δρόμους της πόλης και τραγούδησαν τα ελληνικά Κάλαντα μοιράζοντας στους περαστικούς κουραμπιέδες και μελομακάρονα.
Δεν αναγνώριζα τον εαυτό μου. Είχα ξαναβρεί τη χαμένη μου φλόγα, τη στιγμή που πίστευα ότι η μέση ηλικία και η δημοσιοϋπαλληλία με είχαν γονατίσει. Παράτησα τη μισοτελειωμένη διδακτορική μου διατριβή. ’Έχουμε καιρό για τη θεωρία. Αυτό που προέχει τώρα είναι η δράση”, ήταν η αφοπλιστική μου επωδός στην Αρετή, που γκρίνιαζε μερικές φορές βλέποντας να σκορπώ το χρόνο μου όπως οι έφηβοι τα νιάτα τους ..