Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν στο Ιράκ την παραμελημένη αδελφή τοποθεσία της Δούρας-Ευρωπού στη Συρία Anqa ή Giddan ή Eddana

Η αρχαία πόλη της Δούρα-Ευρωπού, που βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Ευφράτη στη σημερινή Συρία, είναι από καιρό γνωστή για την αξιοσημείωτη κατάσταση διατήρησής της και τη σημασία της για την κατανόηση του αρχαίου ελληνιστικού, παρθικού και ρωμαϊκού πολιτισμού.

Συχνά παρομοιάζεται με την Πομπηία για τον πλούτο των ανακαλύψεών της, η Δούρα-Ευρωπός αποτελεί εδώ και δεκαετίες επίκεντρο της επιστήμης της Εγγύς Ανατολής. Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Near Eastern Studies ρίχνει φως σε ένα λιγότερο γνωστό αντίστοιχο αρχαιολογικό χώρο, ακριβώς απέναντι από τα σύνορα στο Ιράκ: την πόλη Anqa, επίσης γνωστή ως Giddan ή Eddana.Αεροφωτογραφία των ερειπίων της Anqa, του Aurel Stein.  Credit: Aerial Photographic Archave for Archaeology in the Middle East (APAAME) / Flickr

Η Anqa, που βρίσκεται στην περιοχή Al-Qaim του κυβερνείου Anbar του Ιράκ, βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με την Δούρα-Ευρωπό, αλλά παρέμενε σε μεγάλο βαθμό αγνοημένη από τους αρχαιολόγους και τους ιστορικούς μέχρι πρόσφατα. Περιγράφεται ως σχεδόν καθρέφτης του πιο διάσημου γείτονά της, η Anqa μοιράζεται παρόμοια χαρακτηριστικά όσον αφορά το μέγεθος, τη σύνθεση και τη δυνητική επιστημονική αξία. Παρά τη στρατηγική της θέση σε ένα σημείο όπου η πεδιάδα του Ευφράτη στενεύει, επιτρέποντας τον έλεγχο της μετακίνησης μεταξύ διαφορετικών περιοχών, η Anqa έχει λάβει πολύ λιγότερη προσοχή από τη Δούρα-Ευρωπό. Το ιστορικό της αποικιακής παρέμβασης στην περιοχή, ιδίως από τις βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις μετά τη διάσκεψη του Σαν Ρέμο το 1920, έχει αναφερθεί ως παράγοντας που συνέβαλε στην παραμέληση της Anqa.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λέστερ Simon James, ειδικός στην αρχαιολογία της Εποχής του Σιδήρου και της Ρωμαϊκής εποχής, υπογραμμίζει τις συνέπειες των πολιτικών ορίων στην έρευνα και την κατανόηση της ιστορίας της περιοχής στο σύνολό της. Το γεωπολιτικό τοπίο που διαμορφώθηκε από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις δημιούργησε εμπόδια στην ολοκληρωμένη μελέτη, αφήνοντας την Anqa στη σκιά της πιο εκτεταμένα εξερευνημένης αντίστοιχης περιοχής της.

Μια τοιχογραφία από τη συναγωγή της Δούρας-Ευρωπού στη Συρία.
[Credit: Wikimedia Commons]

Ενώ η Δούρα-Ευρωπός και άλλες τοποθεσίες στο Ιράκ και τη Συρία έχουν αντιμετωπίσει τη φθορά των συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένης της λεηλασίας και της καταστροφής σε περιόδους αναταραχής, η Anqa έχει παραμείνει σχετικά ανέγγιχτη. Αυτή η διατήρηση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για αρχαιολογική έρευνα.

Καθώς οι μέθοδοι της ψηφιακής επιστήμης συνεχίζουν να εξελίσσονται, υπάρχουν δυνατότητες συνεργασίας και ανταλλαγής γνώσεων πέρα από τα πολιτικά σύνορα, όπως σημείωσε ο καθηγητής James. Η πρακτική της μελέτης χώρων όπως η Anqa όχι μόνο εμπλουτίζει την κατανόηση των αρχαίων πολιτισμών, αλλά αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για την αντιμετώπιση των κληρονομιών της αποικιοκρατίας στην αρχαιολογία.

Η ιστορική σημασία της Δούρας-Ευρωπού, που ιδρύθηκε γύρω στο 300 π.Χ. και αργότερα κατακτήθηκε και επεκτάθηκε από διάφορες αυτοκρατορίες, συμπεριλαμβανομένων των Πάρθων και των Ρωμαίων, είναι καλά τεκμηριωμένη. Η εγκατάλειψή της μετά την κατάκτηση και η επακόλουθη διατήρησή της, της έχουν προσδώσει τον τίτλο της «Πομπηίας της ερήμου». Ωστόσο, το συγκρίσιμο μέγεθος και η στρατηγική σημασία της Anqa υποδηλώνουν ότι και αυτή κρύβει ανείπωτες ιστορίες που περιμένουν να αποκαλυφθούν.

Ενώ η Δούρα-Ευρωπός μπορεί να κυριαρχεί στην αφήγηση των αρχαίων πόλεων κατά μήκος του Ευφράτη, η ανάδειξη της Anqa ως «ξεχασμένου διδύμου» παρουσιάζει μια ευκαιρία να διευρύνουμε την κατανόησή μας για την ιστορία της περιοχής. Μέσω της συνεχιζόμενης αρχαιολογικής εξερεύνησης, η Anqa μπορεί τελικά να διεκδικήσει τη θέση της δίπλα στην πιο διάσημη ομόλογό της.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

James, S. (2024). The ancient city of giddan/eddana (anqa, Iraq), the “forgotten twin” of Dura-europos. Journal of Near Eastern Studies, 83(1), 15–40. doi:10.1086/729226

Πηγή: Archaeology News και anaskafi.blogspot.com

Δούρα Ευρωπός

Δούρα Ευρωπός: Το Μέγιστο Πολυπολιτισμικό Κέντρο της Ιστορίας - Αραμαίοι, Έλληνες, Ρωμαίοι, Ιρανοί