«Θεέ μου, πόση κακομεταχείριση είχε υποστεί η καημένη λέξη "εντιμότητα"»
της Δήμητρας Ρουμπούλα
Ο Μάριο Κόντε, ο αστυνομικός που συνόδευσε τον Λεονάρδο Παδούρα σε άλλα εννέα μυθιστορήματά του, έχει εμμονή με τη λέξη “εντιμότητα” η οποία, σύμφωνα με το λεξικό, εμπεριέχει “ την αξιοπρέπεια στις πράξεις και στα λόγια”. Η “εντιμότητα” και η “αξιοπρέπεια” αποτελούν τα κλειδιά για την κατανόηση του πληθωρικού τελευταίου μυθιστορήματος του 68χρονου σήμερα Κουβανού συγγραφέα, στο οποίο εμπλέκονται αξιοπρεπείς χαρακτήρες που διαπράττουν παράνομες πράξεις για να επιβιώσουν και αναξιοπρεπείς που επιβάλλουν τον νόμο.
Οι “΄Εντιμοι άνθρωποι”, που κυκλοφορούν από τον “¨Καστανιώτη”, όπως όλα σχεδόν τα βιβλία του Παδούρα και σε μετάφραση σταθερά του Κώστα Αθανασίου, είναι ίσως το πιο ολοκληρωμένο και συναρπαστικό μυθιστόρημα του συγγραφέα ο οποίος κάθε φορά που δημοσιεύει κάτι μας αφήνει μια υπέροχη αίσθηση ανάγνωσης. Αποτελεί μια ευφυή συνάντηση της μυθοπλασίας με την πραγματικότητα, του παρόντος και του παρελθόντος, με πρωταγωνίστρια πάνω από όλα την Αβάνα, μια “ναρκωτική πόλη με τα αρώματα, τα φώτα, τα σκοτάδια και τις δυσωδίες, όλα στην πιο ακραία τους μορφή”. Εκεί διαδραματίζεται η ιστορία, η οποία μας παρουσιάζει την καθημερινότητα μιας χώρας που για περισσότερο από μισό αιώνα μοιάζει να ζει σε ειδικές συνθήκες, με κεντρικό ήρωα έναν χαρακτήρα στενά δεμένο με την πόλη. Είναι ο Μάριο Κόντε, όλο και πιο σοφός και στοχαστικός, πάντα αγνός και έντιμος άνθρωπος. Έχει αφήσει την αστυνομία σχεδόν τριάντα χρόνια και ζει (δύσκολα) μεταπωλώντας παλιά βιβλία. Συνεχίζει να είναι ζευγάρι με τη νεανική του αγάπη, την όμορφη Ταμάρα, και έχει αφοσιωμένους φίλους. Εδώ καλείται να παίξει και πάλι τον ρόλο του, εν έτει 2016, σημαδιακή χρονιά για την Κούβα.
Με τη μαεστρία που τον χαρακτηρίζει, ο Λεονάρδο Παδούρα στήνει δύο ιστορίες που, ενώ δείχνουν να μην έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους, συγκλίνουν σε μια μεθυστική ιστορία, γεμάτη ίντριγκες, μυστήριο και πολλά πρόσωπα, εγκλωβίζοντας τον αναγνώστη σε έναν ιλιγγιώδη ρυθμό γεγονότων. Οι “ Έντιμοι άνθρωποι” λοιπόν εξελίσσονται με δύο ποινικές υποθέσεις που τις χωρίζει ένας αιώνας: μια στα 1910, σε εποχή εθνικής σύγχυσης με την Κούβα να παλεύει για την ανεξαρτησία της, και η άλλη το 2016 όταν εξαπλώνεται ένα ελπιδοφόρο παραλήρημα λόγω της επίσκεψης του Ομπάμα, του πρώτου από το 1928 Αμερικανού προέδρου που πατά το πόδι του στο νησί, με τον Τύπο να χαρακτηρίζει το γεγονός “κουβανική απόψυξη”. Αλλά αν αυτό δεν αρκεί, τότε την ίδια χρονική στιγμή επίκεινται κι άλλα ασυνήθιστα γεγονότα: μια συναυλία των Rolling Stones και μια επίδειξη μόδας του οίκου Chanel.
Στα 62 του, ο Μάριο Κόντε, αυτός ο εκκολαπτόμενος συγγραφέας, ο οποίος πάντα αγαπούσε το γράψιμο, ερευνά και γράφει για μια ιστορική και θρυλική προσωπικότητα που ακόμη θυμούνται στην Κούβα. Πρόκειται για τον γοητευτικό πλην αμφιλεγόμενο Αλμπέρτο Γιαρίνι (1882-1910), παιδί της μεγαλοαστικής αριστοκρατίας, με σπουδές στις ΗΠΑ, αλλά βασιλιά της πορνείας, ο οποίος έμεινε στην ιστορία για την εισαγωγή ιερόδουλων από τη Γαλλία, την εποχή που η Αβάνα ήταν η “Νίκαια της Καραβαϊκής”. Ήταν τόσο ισχυρός και δημοφιλής που μαγνήτιζε τα πλήθη, ενώ οι πιθανότητες να μπει στην πολιτική με τους συντηρητικούς, όπως επιθυμούσε, ήταν μεγάλες. Δεν πρόλαβε, αφού σκοτώθηκε από τον αντίπαλό του Λουί Λοτότ, αρχηγό των Γάλλων προαγωγών,ο οποίος αμφισβητούσε την πρωτοκαθεδρία του Γιαρίνι στο δίκτυο των οίκων ανοχής. Στη συμπλοκή σκοτώθηκε και ο Λοτότ, σε ανταποδοτικά πυρά. Ποιος όμως έδωσε τη χαριστική βολή;
_________________
Alberto Yarini____________________
Η ματιά στο παρελθόν, που εξελίσσεται παράλληλα στο μυθιστόρημα, αποτελεί για τον συγγραφέα το μέσο κατανόησης του κουβανικού παρόντος. Εκεί, στην πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα όταν η Αβάνα “βυθιζόταν στην τρέλα, στη διασκέδαση, στη διαστροφή”, ο Παδούρα εισάγει στη μυθοπλασία του την άγρια δολοφονία δύο ιερόδουλων. Η έρευνα ανατίθεται σε έναν νεαρό αστυνομικό, τον επινοημένο Αρτούρο Σαμπορίτ, έντιμο και αξιοπρεπή σαν τον Μάριο Κόντε της νεότερης εποχής. Τότε, επίσης, κυριαρχούσε ένα συλλογικό ντελίριο, οφειλόμενο στην απειλή του περάσματος του κομήτη Χάλεϊ, κάτι που επισκίαζε τόσο τη “φωτισμένη και ξιπασμένη” Αβάνα όσο και την εξαθλίωση.
Ο συγγραφέας περιγράφει εξαιρετικά μια ηθική συνθήκη σε βαθιά κρίση, τότε και τώρα. Έναν αιώνα μετά, το 2016, η Κούβα συνεχίζει να υποφέρει από φτώχεια, διαφθορά και πορνεία – “Νομίζω πως στην Αβάνα έχει πια περισσότερες πόρνες από φανάρια στους δρόμους”, λέει ο Κόντε. Και πάλι η πόλη βρίσκεται σε αναβρασμό. Οι δρόμοι της μοιάζουν “με αποκριάτικη παρέλαση της αστυνομίας”, λόγω των επικείμενων γεγονότων. Συγχρόνως, γεμίζουν με Αμερικανούς επισκέπτες και “στιγματισμένους επί δεκαετίες” εμιγκρέδες που “γυρίζουν νικητές”. Από την άλλη, ο Παδούρα που δεν εγκατέλειψε ποτέ την Αβάνα, παρότι ταξιδεύει πολύ, μέσα από τα μάτια του ήρωά του βλέπει φίλους και γνωστούς να φεύγουν, ίσως χωρίς επιστροφή. Άραγε η Ταμάρα θα επιστρέψει από το επικείμενο ταξίδι της στην Ιταλία όπου θα συναντήσει προσφιλή της πρόσωπα, συλλογίζεται ο πάντα απαισιόδοξος και μελαγχολικός Μάριο Κόντε;
Μέσα σε τούτη την ατμόσφαιρα, ο ήρωάς μας καλείται από την αστυνομία, που τρέχει και δεν φτάνει, να βοηθήσει στην έρευνα για τη βάρβαρη δολοφονία ενός πρώην ηγετικού στελέχους της επαναστατικής κυβέρνησης. Για τον ίδιο, αυτό σημαίνει επιπλέον ευθύνες, τη στιγμή που ένας παλιός φίλος τού ζητά και εκείνος δέχεται, για τα προς το ζην, να εργαστεί ως φύλακας στο μοντέρνο μπαρ εστιατόριό του, με την επωνυμία “Γλυκιά Ζωή”, όπου οι τιμές είναι απρόσιτες για τον μέσο Κουβανό. Εδώ έχουμε μια κοινωνία δύο ταχυτήτων, αυτούς που μπορούν να πληρώσουν οποιοδήποτε τίμημα για ό,τι καλύτερο προσφέρεται (“Ποιοι ήταν αυτοί οι φραγκάτοι Κουβανοί που ήταν ικανοί για τέτοιες δαπάνες;”) και εκείνους που ζορίζονται να βρουν και να πληρώσουν ακόμη και τα στοιχειώδη αγαθά. Ο Κόντε προσπαθεί να διατηρεί μια αξιοπρεπή στάση, αντιμετωπίζοντας τα πράγματα με ανθρωπιά και συχνά με χιούμορ και σαρκασμό.[..........................................]
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
«Θεέ μου, πόση κακομεταχείριση είχε υποστεί η καημένη λέξη "εντιμότητα"»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΠαρουσίαση του βιβλίου «Έντιμοι άνθρωποι», του Λεονάρδο Παδούρα.
Ο συγγραφέας συνομιλεί με τη δημοσιογράφο και κριτικό λογοτεχνίας Μικέλα Χαρτουλάρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου