Δύο ενδιαφέροντα βιβλία του Καθηγητή Αρχαιολογίας Γιάννη Χαμηλάκη για την αρχαιότητα , την αρχαιολογία και το εθνικό φαντασιακό των Ελλήνων

Αρχαιολογία, Έθνος και Φυλή

Το Αρχαιολογία, έθνος και φυλή είναι ένα βιβλίο απαραίτητο, όχι μόνο για τους σπουδαστές της αρχαιολογίας και των γειτονικών της πεδίων, αλλά και για το ευρύτερο κριτικά σκεπτόμενο κοινό. Με τη μορφή ενός οξυδερκούς και ζωηρού διαλόγου ανάμεσα σε δύο κορυφαίους μελετητές, το βιβλίο συγκρίνει τη σύγχρονη Ελλάδα με το σύγχρονο Ισραήλ -δύο αρχετυπικές και καθοριστικές περιπτώσεις όπου η αρχαιολογία βρίσκεται στην καρδιά του νεωτερικού εθνικού φαντασιακού-, αναδεικνύοντας όψεις οι οποίες συχνά αποσιωπώνται από τον κυρίαρχο θεσμικό Λόγο. Μέσα από τη διερεύνηση θεματικών όπως η αποικιοκρατική προέλευση των εθνικών αρχαιολογιών, η κρυπτοαποικιοποίηση των δύο χωρών και της αρχαιολογίας τους, ο ρόλος της αρχαιολογίας ως διαδικασίας αποκάθαρσης, και η φυλετικοποίηση της αρχαιολογικής και υλικής κληρονομιάς της Ελλάδας και του Ισραήλ, οι δύο συγγραφείς καταλήγουν στη διαπίστωση μιας επείγουσας ανάγκης για αποαποικιοποίηση και για σύναψη συμμαχιών με τις απανταχού υποτελείς κοινότητες και με νέα πολιτικά κινήματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Διαβάστε =>Αρχαιολογία, Έθνος και Φυλή / Γιάννης Χαμηλάκης - Περιοδικό Χάρτης

***********************

1.Ο Γιάννης Χαμηλάκης συζητεί με τον Μανώλη Πιμπλή για το νέο του βιβλίο (2023)  

 Το «Βιβλιοβούλιο», η εκπομπή βιβλίου που μεταδίδεται από τη Βουλή-Tηλεόραση κάθε Κυ­ριακή στις 20:00, φιλοξένησε τον περασμένο Ιούλιο τον Καθηγητή Αρχαιολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Brown των ΗΠΑ Γιάννη Χαμηλάκη.

Ο Γιάννης Χαμηλάκης γεννήθηκε στη Σητεία, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και συ­νέχισε τις σπουδές του στη Βρετανία. Εγκαταστάθηκε εκεί και δίδαξε πρώτα στην Ουαλία και κατόπιν, για 16 χρόνια, στο Σαουθάμπτον. Στα μέσα της δεκαετίας του 2010 μετακινήθηκε στις ΗΠΑ ως Καθηγητής του Brown University.

Τον απασχολούν θέματα όπως η θεωρία της αρχαιολογίας, η σχέση αρχαιολογίας και πολιτι­κής, παρελθόντος και παρόντος, η σχέση αρχαιολογίας και αποικιοποίησης ή αποικιακότητας, η σχέση αρχαιολογίας και αισθήσεων αλλά και η ζωοαρχαιολογία, η αρχαιογενετική κ.α.

 Έχει επί­σης ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη Νεολιθική Εποχή και την Εποχή του Χαλκού στον ελλαδικό χώ­ρο, έχοντας οργανώσει ανασκαφή στη θέση Κουτρουλού Μαγούλα, στη βόρεια Φθιώτιδα, στο νοτιοδυτικό άκρο της θεσσαλικής πεδιάδας, στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος αρχαι­ολογίας και αρχαιολογικής εθνογραφίας.Το βιβλίο του «Το έθνος και τα ερείπιά του» (μτφ.: Νε­κτάριος Καλαϊτζής, Εκδ. του Εικοστού Πρώτου, 2012) έλαβε το Βραβείο Edmund Keeley και ήταν στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Runciman. Άλλο παλιότερο βιβλίο του είναι το: «Η αρ­χαιολογία και οι αισθήσεις» (μτφ.: Νίκος Κούρκουλος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2015).

Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία στα ελληνικά του βιβλίου «Αρχαιολογία, έθνος και φυλή» που έγραψε μαζί με τον Ισραηλινό πανεπιστημιακό Ράφαελ Γκρήνμπεργκ, ο Γιάννης Χα­μηλάκης συνομιλεί με τον Μανώλη Πιμπλή για τις σύγχρονες αναζητήσεις της επιστήμης της αρχαιολογίας, για την ευρωπαϊκή αντίληψη για την Ελλάδα ως χώρας-αναχώματος, για το πώς ενσωματώθηκε η ιστορία της Μακεδονίας στο εθνικό αφήγημα, για τον Μινωικό πολιτισμό και τον Άρθουρ Έβανς, για την Ακρόπολη και το Μουσείο της Ακρόπολης, για το ρόλο της αρχαιο­λογίας στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους αλλά και για την προσωπική του πορεία που ξε­κίνησε από την Κρήτη και, μέσω Βρετανίας, κατέληξε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Επίσης, στην εκπομπή αυτής της εβδομάδας, ο κριτικός βιβλίου Βαγγέλης Χατζηβασιλείου μιλάει για το βιβλίο του Μιχάλη Χρυσανθόπουλου «Το αμφίσημο γέλιο στη συλλογή “Ο μπι­ντές και άλλες ιστορίες” του Μάριου Χάκκα: Μελαγχολία και ανατροπή» (εκδ. Άγρα 2023) και η δημοσιογράφος Σταυρούλα Παπασπύρου συζητά με τον Μανώλη Πιμπλή για τα βιβλία «Στα χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη» της Eλευθερίας Κόλλια (εκδ. Πατάκη 2023), «Πώς ο Ιγνάτιος Καραθοδωρής έχασε τα πάντα» του Άρη Αλεξανδρή (εκδ.  Μεταίχμιο 2022), «Η οδός της συγ­γνώμης» του Μαχί Μπινμπίν (μετάφραση: Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα 2023).

Αρχισυνταξία-Παρουσίαση: Μανώλης Πιμπλής

Κριτική: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου

Ρεπορτάζ: Σταυρούλα Παπασπύρου

*******************

2. Γιάννης Χαμηλάκης. Παρουσίαση  του παλαιότερου βιβλίου του "Το έθνος και τα ερείπιά του. Αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα" (2012) 

Η νεότερη Ελλάδα καταλαμβάνει ιδιάζουσα θέση στο δυτικό φαντασιακό, τοποθετούμενη στο κέντρο του, ως άμεσος κληρονόμος του κλασικού παρελθόντος, και ταυτόχρονα στην περιφέρειά του, ως ένα σύγχρονο κράτος με μικρή επιρροή στην τρέχουσα παγκόσμια σκηνή. 

Ο Γιάννης Χαμηλάκης διερευνά μια παραμελημένη πτυχή αυτού του φαινομένου: την αμοιβαία και αδιάλειπτη συγκρότηση των υλικών εκφάνσεων της αρχαιότητας, της αρχαιολογικής πρακτικής και του εθνικού φαντασιακού. 

Επίκαιρο όσο ποτέ στη σημερινή συγκυρία, το Έθνος και τα ερείπιά του εστιάζει στη δύναμη και την επίδραση της υλικότητας και πραγματεύεται θέματα όπως ο ρόλος των αρχαιοτήτων και της αρχαιολογίας στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους και την ίδρυση του ελληνικού εθνικού κράτους· οι δεσμοί μεταξύ αποικιοκρατικού και εθνικού φαντασιακού· η αρχαιολογική κατασκευή μνημειοποιημένων τοπίων όπως η Ακρόπολη· ο καίριος ρόλος σημαντικών εθνικών αρχαιολόγων, όπως του ανασκαφέα του λεγόμενου τάφου του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας, Μανόλη Ανδρόνικου· ο ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε η αρχαιολογία στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά· η χρησιμοποίηση της κλασικής αρχαιότητας στο αναμορφωτικό εγχείρημα της Μακρονήσου· και η διαμάχη για τα μάρμαρα του Παρθενώνα.