Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης
Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.
Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.
Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.
Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:
«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.
Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.
Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».
ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.
Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:
«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.
Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».
Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.
H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ
Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.
Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:
«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.
Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;
Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.
Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:
«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.
Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.
Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.
Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ
Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.
Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:
«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».
———————————————————————————————————————————-
Βγαίνουμε στη Θέρμη
Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο
LODGE CAFE BAR
Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη.
Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.
Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.
Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης
Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.
Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.
Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.
Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:
«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.
Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.
Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».
ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.
Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:
«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.
Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».
Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.
H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ
Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.
Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:
«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.
Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;
Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.
Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:
«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.
Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.
Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.
Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ
Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.
Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:
«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».
———————————————————————————————————————————-
Βγαίνουμε στη Θέρμη
Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο
LODGE CAFE BAR
Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη.
Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.
Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.
Θέρμη: Το νέο Ελντοράντο της Θεσσαλονίκης
Η Θέρμη γνωρίζει για ακόμη μια φορά στη μακρά ιστορία της μια νέα οικιστική ροή, η οποία αύτη τη φορά δημιουργεί μια πολυτελή επέκταση του οικισμού. H περιοχή χαρακτηρίζεται από δρόμους ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο, μια ωραία αναπλασμένη πλατεία, δική της αγορά και πλήθος καταστημάτων. Tην περασμένη δεκαετία αποτέλεσε πόλο έλξης και σήμερα εξελίσσεται στον πιο αναπτυσσόμενο οικισμό της πόλης.
Η πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή χρονολογείται την προϊστορική εποχή, ενώ στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή αποτελούσε ένα μεγάλο και πλούσιο αγρόκτημα. Αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό χωριό για την εγκατάσταση προσφύγων και σήμερα επιδιώκει, μετά από χρόνια, να γίνει ένας οικισμός-δορυφόρος για την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η λεγόμενη «επέκταση της Θέρμης», είναι μια έκταση περίπου τριάμισι χιλιάδων στρεμμάτων, η οποία ανοικοδομείται σήμερα με ταχύτατους ρυθμούς. Ωστόσο, η ιδέα αυτή δεν είναι καινούργια, καθώς αφορά ένα πολύ παλιό πολεοδομικό σχέδιο. Για τη Θέρμη, η πρώτη πρόταση για επέκταση έγινε από την πολεοδομία το 1986. Η σύνταξη του ρυμοτομικού σχεδίου της Θέρμης είχε τεράστια καθυστέρηση, και η πράξη εφαρμογής του σχεδίου ολοκληρώθηκε το 2008.
Σήμερα, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν στον Δήμο Θέρμης για το έτος 2020 και 2021, είναι 82 και 139 αντίστοιχα. Ωστόσο, το πάγωμα της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα την περίοδο της κρίσης άφησε στάσιμες πολλές προσπάθειες δόμησης στην περιοχή. Έτσι, το κράτος με σειρά διαδοχικών ΦΕΚ παρείχε αυτοδίκαιες παρατάσεις έως και τις 31/12/2024 σε όλες τις οικοδομικές άδειες οι οποίες εκδόθηκαν από τον Μάρτιο του 2007 και έπειτα. Επομένως, οι ενεργές άδειες είναι πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω.
Το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Θέρμης παρουσιάζει έξι πολεοδομικές ενότητες-γειτονιές. Στο σχέδιο αυτό παρατηρείται ειδική μερίμνα για χρήσης γενικής κατοικίας, γεγονός που δίνει την ευκαιρία για περισσότερες μεικτές χρήσεις στην περιοχή πέραν της αμιγούς κατοικίας. Σήμερα, εξαιρετικά αναπτυσσόμενο είναι το τμήμα πάνω από τον αρχικό οικισμό της Θέρμης, προς την πλευρά του Πανοράματος, και συγκεκριμένα η περιοχή Λιόγερμα. Λιγότερη ζήτηση παρουσιάζει το νότιο κομμάτι που είναι πιο προσιτό τόσο στο κέντρο του οικισμού, όσο και στη συγκοινωνίες και τα ολοκληρωμένα έργα υποδομής. Παράλληλα, μαζική οικιστική ανάπτυξη παρατηρεί κανείς στις οδούς Παναγή Τσαλδάρη και πέριξ της Βασιλικής Ταβάκη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μια εργολαβική εταιρεία κατασκευάζει επί της οδού Τσαλδάρη, δεκαέξι μονοκατοικίες με χώρο στάθμευσης και πισίνα. Η ίδια εταιρεία κατασκευάζει στην περιοχή και διαμερίσματα 130 τ.μ. και 55τ.μ., ωστόσο η τάση φαίνεται να αφορά πολυτελείς μονοκατοικίες άνω των 150 τ.μ. .
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΑΣΤΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Η Αθηνά Γιαννακού, καθηγήτρια Πολεοδομικής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της προαστιοποίησης στην πόλη της Θεσσαλονίκης:
«Αυτό που ονομάζουμε προαστιοποίηση, η έξοδος δηλαδή των νοικοκυριών από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές της Θεσσαλονίκης προς τα προάστια της, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας του 2000. Από εκεί και πέρα υπάρχει μια ανακοπή, με κάποιες εξαιρέσεις, και μια από αυτές είναι η περίπτωση της Θέρμης.
Οι πολεοδομημένες περιοχές το 1979, πριν την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης, ήταν λίγες. Οι πράξεις εφαρμογής που ολοκληρώνουν τον πολεδομικό σχεδιασμό της πόλης εγκρίνονται στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Είχε δοθεί ωστόσο η δυνατότητα να χτίζει κανείς και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη η πράξη εφαρμογής. Έτσι, όλες αυτές οι περιοχές που υπήρχαν ήδη κατοικίες, αλλά πολεoδομήθηκαν τότε με την Ε.Π.Α., χτίστηκαν μέσα σε μια πενταετία. Οι δυο μεγάλες πολεοδομήσεις που προτείνονται είναι το Ρετζίκι και η προέκταση της Θέρμης. Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη Θέρμη ωστόσο καθυστέρησε είκοσι χρόνια, με το Ρετζίκι να δέχεται την πρώτη προαστιοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης ήταν ότι η ένταση της δόμησης στις υπόλοιπες περιοχές του δήμου Θέρμης, όπως το Ρύσιο, οι Ταγαράδες και η Ραιδεστός.
Συνήθως από το κέντρο έφευγαν νοικοκυριά υψηλών εισοδημάτων, με προορισμό το Πανόραμα και τον δήμο Μίκρας και έχτιζαν μια βίλα ή μια μονοκατοικία, σε ημινόμιμες εκτάσεις και σε μικρά οικόπεδα. Αργότερα, η είσοδος του εργολαβικού τομέα δίνει την ευκαιρία και στα μεσαία στρώματα να βρεθούν στα προάστια. Πιο συγκεκριμένα, οι οικισμοί για τους οποίους είχαν καθοριστεί τα Όρια Απόφασης Νομάρχη είχαν εκτάσεις γης που με έναν έμμεσο πολεοδομικό τρόπο, επέτρεπαν στον εργολαβικό τομέα να βρεθεί εκεί και να επεκτείνει τους οικισμούς. Οικισμοί, όπως η Ραιδεστός, το Τριάδι και οι Ταγαράδες που είχαν διαθέσιμες εκτάσεις σε εν μέρει πολεοδομημένες περιοχές, υποδέχθηκαν εργολάβους και δημιουργήθηκαν κατοικίες και στις εκτός σχεδίου περιοχές. Έτσι προέκυψε μια έντονη, κυρίως στις παραθεριστικές περιοχές, υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και δημιουργία αυθαίρετων ακινήτων. Η μικρομεσαία τάξη δεν μπορούσε να αγοράσει μονοκατοικίες, οπότε εξυπηρετούταν με διαμερίσματα, τα οποία ωστόσο χτίζονταν καθ’ υπέρβαση του συντελεστή δόμησης. Η πρώτη περιοχή που μπαίνει στον εργολαβικό τομέα είναι η Περαία και η Αγία Τριάδα, οι οποίες αναπτύσσονται με αστικά χαρακτηριστικά, και είναι από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990».
ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Η περιοχή της Θέρμης μπορεί να φιλοξενεί ιδιωτικά κολέγια, αλλά η κατάσταση και η ασφάλεια των δρόμων εγκυμονεί κινδύνους. Είναι εμφανές ότι η δόμηση στην επέκταση της Θέρμης προηγήθηκε των απαραίτητων, βάσει πολεοδομικού σχεδίου έργων.
Η Ελένη, φοιτήτρια ιατρικής, ζει τα τελευταία δέκα χρόνια στην επέκταση της Θέρμης και μας μεταφέρει μια εικόνα για τον οικισμό, τις αλλαγές, τα πλεονεκτήματα και τα ζητήματα που παρουσιάζονται από την οικιστική ανάπτυξη:
«Όταν πρωτοπήγαμε στην περιοχή με τους γονείς μου υπήρχαν ακόμη χωματόδρομοι και λίγα ιδιόκτητα σπίτια. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πολύ κίνηση στους δρόμους και συμβαίνουν πάρα πολλά ατυχήματα, γιατί η περιοχή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για να υποστηρίξει όλον αυτόν τον κόσμο. Η επέκταση της Θέρμης, σε σχέση με τον κεντρικό οικισμό βρίσκεται πολύ κοντά από άποψη απόστασης. Ωστόσο δεν θα επιλέξει κανείς να περπατήσει ή να πάρει το ποδήλατο για να κάνει την διαδρομή, γιατί δεν είναι ακόμη ασφαλές. Δεν υπάρχουν πεζοδρόμια, φωτισμός και φανάρια, αλλά κατασκευάζονται τελευταία κυκλικοί κόμβοι που είναι πολύ σημαντικοί, γιατί κόβουν την ταχύτητα των αυτοκινήτων.
Η Θέρμη είναι μια αρκετά αυτόνομη περιοχή και ο δήμος είναι πολύ οργανωμένος. Δημιουργούνται όλο και περισσότερα μαγαζιά, και ο κόσμος κινείται στην τοπική αγορά. Ικανοποιείται και το κομμάτι της διασκέδασης, αλλά και της υγειονομικής κάλυψης και των υπηρεσιών. Βρισκόμαστε έξω από τα καυσαέρια της πόλης, αλλά παράλληλα βρισκόμαστε πολύ κοντά. Η μετακίνηση προς το κέντρο της Θεσσαλονίκης με το αυτοκίνητο διαρκεί δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, αλλά η συγκοινωνία όπως είναι σήμερα δεν εξυπηρετεί τους κατοίκους».
Με βάση τα παραπάνω, αλλά και την επιτόπια έρευνα στην περιοχή επιχειρήσαμε να μελετήσουμε τις εκκρεμότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό της επέκτασης στη Θέρμη. Η είσοδος θυμίζει ένα απέραντο και πλούσιο εργοτάξιο, με στενούς ωστόσο δρόμους, και εισόδους παράπλευρους στη Μουδανίων που εγείρουν ζητήματα ασφάλειας. Πολλά δημόσια έργα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες στην περιοχή, αναφορικά με την υδροδότηση, την αποχέτευση και την βελτίωση των δρόμων.
H Parallaxi επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Θέρμης, Σπύρο Γαντά, για να ενημερωθεί για τα έργα και να καταγράψει την πορεία τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό να έχουμε τις απαντήσεις του εγκαίρως.
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΡΟ
Σήμερα, η περιοχή της Θέρμης εξυπηρετείται μέσω του ΟΑΣΘ με τη γραμμή 66, που εκτελεί το δρομολόγιο Θέρμη-Χαριλάου. Η γραμμή του μετρό που πρόκειται να παραδοθεί προς χρήση δεν περιλαμβάνει τη Θέρμη, ωστόσο ο σχεδιασμός της επέκτασης του προς τα νοτιοανατολικά φαίνεται να την αφορά. Σε κάθε περίπτωση, η κατασκευή ενός σταθμού έξω από αυτήν, παραδείγματος χάριν στα Πράσινα Φανάρια θα απαιτεί και πάλι τη χρήση ΙΧ, καθώς πρόκειται για μια απόσταση 2,5 χλμ.
Η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, παρατηρεί ως βασική προτεραιότητα για τη Θέρμη τη σύνδεση της με τη γραμμή του μετρό:
«Η Θέρμη είναι ιδανική περίπτωση για σύνδεση με μέσο σταθερής τροχιάς, και από άποψη έκτασης, και πληθυσμού. Με κέντρο τη Θέρμη μπορείς να εξυπηρετήσεις και διατοπικές μετακινήσεις, να έρθει δηλαδή κάποιος από πιο μακριά, να αφήσει το αυτοκίνητο του στο μετρό και να εξυπηρετηθεί στο κέντρο.
Η προαστική ανάπτυξη είναι η πεμπτουσία της δημιουργίας πολλαπλών μετακινήσεων και της παντελούς έλλειψης σύνδεσης με μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι παράγεται μεγάλη χρήση του ΙΧ, που σημαίνει κατανάλωση ορυκτών καυσίμων που εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Σήμερα, πρέπει να αποφύγουμε τέτοια μοντέλα προαστικής ανάπτυξης. Αλλά εδώ υπάρχει μια αντίφαση καθώς τα νοικοκυριά αναζητούν νέα σπίτια εκτός του κέντρου. Δεν μπορούμε χωρίς μέσα μαζική μεταφοράς να μεταφέρουμε τον κόσμο εκτός πόλης, ή να τον καταδικάσουμε να ζει σε μικρά σπίτια σε ψηλά κτήρια».
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙ Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ;
Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς αν επισκεφθεί την επέκταση της Θέρμης σήμερα είναι ότι εκεί κατασκευάζονται πολυτελείς κατοικίες και διαμερίσματα, αλλά τίποτε δεν εγγυάται τη δημιουργία μιας γειτονιάς. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε μια περιοχή, για να προβλέψει τις ανάγκες που θα έχουν οι κάτοικοι της περιοχής, προκειμένου να διασφαλίσει ένα επίπεδο ζωής όταν αυτοί εγκατασταθούν εκεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η υλοποίηση του σχεδίου είναι υπό εξέλιξη, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα, ενώ θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί πριν την άφιξη των κατοίκων. Οι νέοι κάτοικοι της Θέρμης, όπως συνέβη και με αυτούς του Πανοράματος, του Ρετζικίου και του Ευόσμου, θα πρέπει να εγκατασταθούν στα νέα τους σπίτια με την ελπίδα ότι τα έργα αυτά κάποτε θα πραγματοποιηθούν.
Η Χάρις Χριστοδούλου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ παρατηρεί την οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή εκφράζοντας ορισμένους προβληματισμούς για το νέο αυτό προάστιο που θα επιδιώξει να οικοδομήσει εκτός από κτήρια και σχέσεις κοινότητας:
«Η περιοχή που βλέπουμε να διαμορφώνεται γύρω από τον αρχικό πυρήνα του οικισμού της Θέρμης ως «επέκταση» προκύπτει από ένα πολεοδομικό σχέδιο περίπου εικοσαετίας. Βασίζεται σε πολύ συμβατικές επιλογές οργάνωσης σε απόσταση ανάσας από έναν πολύβουο αυτοκινητόδρομο.
Από τη μια, έχουμε πολυτελείς κατοικίες και από την άλλη, έχουμε χωράφια, οπωρώνες και ελαιώνες. Η ανάμεικτη αυτή συνθήκη είναι στάδιο της αλλαγής και υπάρχει σε επεκτάσεις και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Εκεί, όμως υπάρχει και μέριμνα για τους ανθρώπους που θα κατοικήσουν την περιοχή: Ποιοι είναι, ποιες οι ανάγκες τους; Φροντίδα που εδώ δεν την βλέπουμε. Στα νέα σύγχρονα ευρωπαϊκά προάστια υπάρχει μια διάθεση να οργανωθεί η κοινότητα και η συλλογική ζωή πριν υπάρξει ο υλικός χώρος και οι κατασκευές γιατί οι σχέσεις γειτονιάς είναι σημαντικές για την καθημερινότητα. Παράλληλα, όλα γίνονται με μεγαλύτερη περιβαλλοντική ευαισθησία στο φυσικό πεδίο και εύστοχη προετοιμασία. Πρώτα θα βρεθεί εκεί το μέσο μαζικής μεταφοράς, που θα οδηγεί προς το κέντρο, και μετά χτίζουν οι εργολάβοι.
Με απασχολεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον με αυτό το κομμάτι της πόλης, μετά την επέκταση του οικισμού. Η Θέρμη μπορεί να γίνει ένα πολύ όμορφο και αξιοβίωτο προάστιο παρόλο που θα μεγαλώσει κι άλλο. Όμως στην παρούσα φάση βλέπουμε να εφαρμόζεται πάλι ένα μοντέλο super-slum, μια αθροιστική δόμηση χωρίς χαρακτήρα. Θα υπάρξει μια συσσώρευση πολυτελών μονοκατοικιών ή μικρών συγκροτημάτων όπου κανείς δεν θα μπορεί να προσανατολιστεί στους δρόμους, να κυκλοφορήσει πεζός ή με ποδήλατο με ασφάλεια. Θα πρέπει κανείς να πάρει το αυτοκίνητο του για να κάνει βασικές αγορές ή να πάει για καφέ, σε μια γειτονιά που θα έπρεπε να μπορείς να την περπατάς και να συναντάς φίλους. Ακολουθούμε το πρότυπο του αμερικάνικου προαστίου αντί του ευρωπαϊκού. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν δημόσια μέσα συγκοινωνίας και δεν έχει εξυπηρετηθεί αυτό που ονομάζουμε γειτονιά με όρους καθημερινότητας. Πρώτα θα στηθούν όλες οι κατοικίες και μετά από αρκετά χρόνια ίσως δούμε κάποια πρώτα γωνιακά καταστήματα για τις καθημερινές ανάγκες, όπως στις επεκτάσεις στο Πανόραμα. Το πρότυπο αυτό είναι προβληματικό.
Ο λόγος είναι ότι τίθεται σε προτεραιότητα η εξυπηρέτηση για το ιδιωτικό κεφάλαιο, και έπειτα έρχεται ο Δήμος να καλύψει κάποιες πρωταρχικές ανάγκες που δημιουργούνται (ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων κοκ). Κάποιες στοιχειώδεις υποδομές υπάρχουν, αλλά αντανακλούν ένα πολύ συμβατικό πρότυπο οργάνωσης του αστικού χώρου για το σκληρό μπετόν, το ΙΧ αυτοκίνητο, και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Η κοινωνική εγγύτητα είναι ένας παράγοντας που φέρνει τη ζωντάνια και την ασφάλεια σε τέτοιες γειτονιές, όχι οι κάμερες και η ιδιωτική φύλαξη».
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΗΜΩΝΕΙ
Η προαστιοποίηση παρατηρείται εδώ και δεκαετίας, ωστόσο οι κάτοικοι της πόλης δεν αντιλήφθηκαν την έξοδο αυτή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αθηνά Γιαννακού, ο λόγος είναι ότι την ίδια περίοδο παρατηρείται η άφιξη στη χώρα οικονομικών μεταναστών. Οι άνθρωποι αυτοί έμειναν στις περιοχές πέριξ του κέντρου, που τα μεσαία στρώματα εγκατέλειπαν για τα προάστια. Έτσι, το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα του κέντρου δεν ερήμωσε, αλλά σήμερα συναντά σημάδια παρακμής, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις κατοικίες παραμένουν όπως ήταν, μέχρι και σήμερα. Η περιοχή της Δελφών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση.
Η προαστιοποίηση συνδέεται άμεσα και με το κτηριακό απόθεμα στο κέντρο της πόλης. Η καθηγήτρια Χάρις Χριστοδούλου επισημαίνει ότι όσο η Θέρμη, η Πυλαία και ο Εύοσμος αναπτύσσονται, το κέντρο της πόλης δείχνει σημάδια παρακμής, ενώ υπάρχει διάθεση επιστροφής σε αυτό:
«Αυτή τη στιγμή μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης υπάρχουν τουλάχιστον 40 χιλιάδες μονάδες κατοικίας που είναι κενές και εκτός αγοράς και μάλιστα οι περισσότερες συγκεντρωμένες σχετικά κεντρικά σε περιοχές της πρώτης μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Χονδρικά, επομένως, αν υπολογίσουμε δυο άτομα ανά νοικοκυριό – το ελάχιστο, μιλάμε περίπου για 80 με 100 χιλιάδες κατοίκους, για να μείνουν μέσα στην πόλη ανθρώπινα. Είναι επιτέλους καιρός να εξετάσουμε την αναζωογόνηση του κτηριακού αποθέματος της πόλης με ολοκληρωμένο και κοινωνικά συνειδητοποιημένο σχεδιασμό. Υπάρχει πλέον κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για συνολικές παρεμβάσεις. Ας σκεφτούν διαφορετικά πριν πολεοδομήσουν, Δήμοι, Περιφέρεια, Υπουργεία, επενδυτές, ας δράσουν διαφορετικά για το συλλογικό όφελος, τη ζωή μας, το μέλλον της πόλης».
———————————————————————————————————————————-
Βγαίνουμε στη Θέρμη
Η πρόταση της parallaxi για μια ωραία έξοδο
LODGE CAFE BAR
Στην πλατεία της Θέρμης, εκεί που χτυπάει η καρδιά της διασκέδασης, όλες τις ώρες της ημέρας, ένας φιλόξενος χώρος εδώ και 7 χρόνια αποτελεί ορόσημο. Ξεκινώντας από το πρωί, μπορείς να απολαύσεις τον φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ σου από ποικιλίες της Βραζιλίας, Κολομβίας και Αιθιοπίας στο Roastelier by Buondi Craft της Nestlé. Το έμπειρο προσωπικό θα σε κατευθύνει ώστε να επιλέξεις το blend που σου ταιριάζει και… μια απολαυστική εμπειρία καφέ ξεκινάει. Συνόδευσέ τον με εκλεκτά πιάτα brunch, φτιαγμένα από τις καλύτερες πρώτες ύλες και ξεκίνα δυναμικά τη μέρα σου, τα βράδια με τα μοναδικά events που φιλοξενεί το κατάστημα με καλεσμένους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου της μουσικής, όπως DJ’s και τραγουδιστές που ανεβάζουν το κέφι στα ύψη.
Καραολή & Δημητρίου 4, Thérmi, Thessaloniki, Greece, https://lodgebar.gr/ Facebook: https://www.facebook.com/lodgecafebar/.
Instagram: https://www.instagram.com/lodgecafebar/.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου