ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ (1940-2022) : Ευγνωμοσύνη για τον σπουδαίο αρχαιολόγο που ταξιδεύει προς το βασίλειο της αθανασίας . Ανέσκαψε και ανέδειξε το αριστουργηματικό Δίον , πάλεψε και κέρδισε το στοίχημα με το απαράμιλλο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ (1940-2022)

«Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για την απώλεια ενός τόσο αγαπημένου προσώπου, όπως ο καθηγητής Δημήτριος Παντερμαλής, τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίζω από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ως φοιτητής.

Η διδασκαλία του, το φωτεινό παράδειγμά του, το έργο του στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης -όχι μόνο ως δάσκαλος αλλά και ως Πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής- για όλους τους μαθητές και συνεργάτες του είναι μοναδικό.

Ιδιαίτερα το έργο του στο πεδίο, που δεν έμενε μόνο στην ανακάλυψη των αρχαιοτήτων και στη δημοσίευσή τους, αλλά προχωρούσε άμεσα και αποτελεσματικά στη συντήρηση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, υπήρξε πρωτοπόρο.

Η μνήμη των ανθρώπων που φεύγουν διατηρείται ακέραιη στις επόμενες γενιές μέσα από το έργο τους. Και το μέγιστο έργο και η προσφορά του Δημήτρη Παντερμαλή είναι η δημιουργία του Μουσείου της Ακρόπολης.

Δεν θα αναφερθώ στις αντιξοότητες και δυσκολίες που αντιμετώπισε, άλλωστε αυτά είναι γνωστά σε όλους. Θα πω όμως για την αγάπη, τη φροντίδα και την αφοσίωση με την οποία περιέβαλε το Μουσείο Ακρόπολης χρόνια πριν τη δημιουργία του και σε όλη τη διάρκεια των 13 ετών λειτουργίας του.

Το Μουσείο Ακρόπολης, ένα από τα καλύτερα Μουσεία του κόσμου, δεν περιέχει μόνο το κάλλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου αλλά και την ψυχή του δημιουργού του και των ανθρώπων που συμπορεύτηκαν και συμπορεύονται μαζί του.

Θα τον θυμόμαστε με αγάπη και ευγνωμοσύνη πάντα γιατί "ό,τι θυμάμαι υπάρχει και ό,τι ξεχνώ πεθαίνει".

Στον αγαπημένο του γιο Στέφανο, ένα στεφάνι αγάπης από όλους μας».

  Νίκος Σταμπολίδης , καθηγητής πανεπιστημίου, γενικός διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης.

 **********************************

1. Δημήτριος Παντερμαλής - Βικιπαίδεια

____________________

2. Παντερμαλής Δημήτρης ΔΙΑΛΕΞΗ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ => "Οι Δρόμοι του Δίου"(Video 01:02:14)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο κακός  ήχος των 2 πρώτων λεπτών της ομιλίας οφείλεται σε τεχνικό ατύχημα. Ζητούμε την κατανόησή σας.

Η διάλεξη αυτή του διακεκριμένου αρχαιολόγου, καθηγητή κ. Δημήτρη Παντερμαλή, είναι η έκτη και τελευταία ενός κύκλου ομιλιών διακεκριμένων επιστημόνων με τίτλο «Πορείας μετάλλαξη - Από την αρχαιότητα ως σήμερα» που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη με συντονιστή τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Φωτιάδη, σε μια προσπάθεια να ιχνηλατηθούν σημαντικοί σταθμοί και να αναδειχθούν ξεχωριστά δείγματα της Ελληνικής Διαδρομής από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή γνώση και χρήση.

Ο καθηγητής Παντερμαλής - Διευθυντής του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης σήμερα - έχει ταυτίσει το όνομά του με την ανασκαφή και την ανάδειξη της αρχαίας μακεδονικής πόλης του Δίου. Στην αρχαία αυτή πόλη και, ειδικότερα, στο οδικό της δίκτυο αναφέρεται στην ομιλία του αυτή, επιχειρώντας ένα ταξίδι στο χρόνο με τη βοήθεια συνοδευτικών φωτογραφικών τεκμηρίων.

 ___________________________

 3. Παντερμαλής ΔημήτρηςΔΙΑΛΕΞΗ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ =>"Το Μουσείο της Ακρόπολης. Στερεότυπα και καινοτομίες"(Video 42:02)

 Ο Πρόεδρος του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, καθηγητής κ. Δημήτρης Παντερμαλής, αρχίζει την ομιλία του με μια αναφορά στην αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη και στο κατόρθωμά της να αναδείξει το ζήτημα των μαρμάρων του Παρθενώνα σε παγκόσμιο πολιτικό θέμα. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, οδήγησε σε μια παρεξήγηση σ’ ότι αφορά της σημασία του νέου Μουσείου, αφού στην παγκόσμια κοινή γνώμη επικράτησε η αντίληψη ότι «Μουσείο ίσον Μάρμαρα». Όμως, όπως τονίζει με έμφαση ο ομιλητής, «το Μουσείο της Ακρόπολης δεν είναι μόνο τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Πρόκειται για μια εσφαλμένη αντίληψη, που οδήγησε σε πάρα πολλές στρεβλώσεις και περίεργες καταστάσεις. Κατέληξε μάλιστα σε ένα διεθνές παραλήρημα, που όμοιό του δεν έχει ξαναγίνει».

Στη συνέχεια, αφού αναφέρεται στο παγκόσμιο πολιτιστικό έγκλημα του τεμαχισμού και του εκπατρισμού των μαρμάρων του Παρθενώνα και με αφορμή την απαίτηση του Βρετανικού Μουσείου να αναγνωρισθεί ως ιδιοκτήτης των γλυπτών αυτών του Φειδία, ο καθηγητής θέτει μια σειρά από ρητορικά ερωτήματα: «Τίνος είναι όμως τα Μάρμαρα; Είναι εμπορεύσιμο είδος; Να τα βγάλουμε στο σφυρί; Μπορεί η Ελλάδα να πουλήσει τα Μάρμαρα; Δεν καταλαβαίνω πώς ένα διεθνές μουσείο, όπως το Βρετανικό, βάζει θέμα αναγνώρισης ιδιοκτησίας; Δεν υπάρχει ιδιοκτησία. Είναι παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά».

Αυτή την πολιτιστική κληρονομιά, ως σύνολο, θέλει να αναδείξει το Μουσείο της Ακρόπολης, με τρόπο που δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει για πρώτη φορά το πρόγραμμα, το μέγεθος, τη σειρά και την τάξη των μνημείων και κυρίως τη σύλληψή τους. «Η λύση που επιλέξαμε – λέει ο κ. Παντερμαλής - ήταν να βάλουμε δίπλα στα Γλυπτά του Παρθενώνα τα γύψινα εκμαγεία αυτών των έργων (που βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο). Ο βασικός λόγος ήταν να δείξουμε για πρώτη φορά τα Γλυπτά, αυτά που υπάρχουν στην Ελλάδα, στη Βρετανία αλλά και σε άλλα μουσεία του κόσμου. Μπορεί κανείς σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο να αντιληφθεί τη σύλληψη της ζωφόρου των 160 μ., που έκανε ένας άνθρωπος τον 5ο π. Χ. αιώνα, σε απόλυτη πληρότητα;» αναρωτιέται. Ωστόσο δεν αισθάνεται εντελώς ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα. Τα εκμαγεία που τοποθετήθηκαν είναι παλιά, του 19ου αιώνα. Τα περισσότερα έχουν υποστεί αλλοιώσεις, ενώ πολλά παρουσίασαν μεγάλες αποκλίσεις κατά τη συγκόλληση. «Είναι μεν το καλύτερο δυνατόν που μπορούσαμε να κάνουμε με τα μέσα που διαθέταμε, αλλά δεν είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι. Γι' αυτό ξεκινήσαμε ένα πρόγραμμα τρισδιάστατης σάρωσης και θα κάνουμε τη συνένωση των Γλυπτών με ψηφιακές εικόνες», προσθέτει.

Η ομιλία του καθηγητή κ. Παντερμαλή θίγει ακόμα μια σειρά θεμάτων που σχετίζονται με την σύλληψη, την κατασκευή, την οργάνωση και τη λειτουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, καθώς και με τους τρόπους ανάδειξης των εκθεμάτων. Περιλαμβάνει έτσι, μεταξύ άλλων, αναφορές στις πάμπολλες δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στο στάδιο της ανέγερσης, στην προσπάθειας δημιουργίας ενός πραγματικά μοντέρνου μουσείου ελκυστικού για το κοινό και, τέλος, στον τρόπο αξιοποίησης των αρχαίων που βρέθηκαν στο οικόπεδο ανέγερσης και οδήγησαν στην τροποποίηση των αρχιτεκτονικών σχεδίων ώστε «η ανασκαφή να γίνει κομμάτι του εκθεσιακού προγράμματος, να διατυπωθεί μια νέα πρόταση ανάδειξης αρχαιοτήτων μέσα στο αστικό περιβάλλον» και το Μουσείο να αποκτήσει και μια άλλη ενδιαφέρουσα διάσταση, αυτήν «του μουσείου της καθημερινότητας και της γειτονιάς της Ακρόπολης».

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ 

 

Την έμπνευση και τον ενθουσιασμό του Δημήτρη Παντερμαλή, ο οποίος έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών, θυμάται η προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας Σταυρούλα Σδρόλια, τονίζοντας ότι ιδιαίτερα για το Δίον, η συμβολή του ήταν μοναδική και καθοριστική.

«Αυτός ο σπουδαίος αρχαιολογικός τόπος δεν θα υπήρχε καθόλου. Οφείλεται στην έμπνευσή του και στο μεράκι του» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σδρόλια. «Οι προσπάθειές του και το μεράκι του οδήγησαν στο να κινητοποιηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός. Τον στήριξαν ισχυροί άνθρωποι, ακριβώς επειδή μπορούσε να τους πείσει για τη σημασία αυτού του ιερού τόπου των Μακεδόνων.

Το πίστεψε πρώτος και μετά όλο το πανεπιστήμιο και πολλοί άλλοι φορείς» λέει η κ. Σδρόλια, προσθέτοντας ότι τώρα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας εισπράττει τους καρπούς αυτού του σπουδαίου αρχαιολογικού χώρου. «Πάντα, με πολύ κόπο, γιατί και η διατήρηση και η ανάπτυξή του, απαιτούν μεγάλες προσπάθειες, αλλά η ύπαρξή του οφείλεται στον ενθουσιασμό του που κράτησε δεκαετίες», σημείωσε η προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής, που ήταν Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και είχε διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, διηύθυνε από το 1973 τις αρχαιολογικές ανασκαφές του Πανεπιστημίου στο Δίον, όπου είχε πραγματοποιήσει πρωτοποριακά προγράμματα μετατρέποντας την ανασκαφή σε ένα αρχαιολογικό και φυσικό πάρκο.

Όπως τόνισε η κ. Σδρόλια, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο σπουδαίος αρχαιολόγος δεν ξέχασε ποτέ το Δίον. «Παρόλο που ήταν πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, το Δίον το στήριζε όσο μπορούσε και απ’ όλες τις θέσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής μέχρι πρόσφατα επισκεπτόταν τον χώρο και σε κάθε επίσκεψή του ενθουσίαζε, ενέπνεε το προσωπικό. «Φέτος ήταν η μόνη χρονιά που δεν ήρθε» σημείωσε η κ. Σδρόλια, η οποία υπήρξε και μαθήτριά του. Για τον καθηγητή της Δημήτρη Παντερμαλή θυμάται ότι «μας άφηνε να δούμε την ωραιότητα της αρχαιολογίας. Αυτό το συναρπαστικό που έχει. Να μη μας τρομάξει ο πλούτος των πληροφοριών, αλλά να δούμε την ομορφιά και ότι αξίζει να προσπαθήσουμε για αυτή»

___________________________

Συνέντευξη στην τηλεόραση DION για την ανασκαφή και ανάδειξη του Αρχαίου Δίου αλλά και για το Μουσείο της ακρόπολης και τα γλυπτά του Παρθενώνα