Υπερτροφές: μία αξιολόγηση χωρίς επιστημονικά ερείσματα

 

Τα περίφημα μούρα acai από τη Βραζιλία

Υπερτροφές: Μύθος ή πραγματικότητα;

Οι λεγόμενες "υπερτροφές", πιο γνωστές ως superfoods, πείθουν όλο και περισσότερους καταναλωτές για την εξαιρετική διατροφική τους αξία. Μία αξιολόγηση που δεν έχει ακόμη επιστημονικά ερείσματα.
Σπόροι chia από το Μεξικό, ένα μπολ με δημητριακά και μούρα acai από τη Βραζιλία και κάθε είδους βιταμινούχα ροφήματα smoothie. Προϊόντα που κερδίζουν ολοένα περισσότερους φίλους με την υπόσχεση ότι δίνουν στον οργανισμό κάτι παραπάνω από τις συνηθισμένες τροφές. Και δεν είναι λίγοι αυτοί που βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να τις αγοράσουν.
Άλλωστε η εμπορική τους προώθηση δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Διαφημίσεις στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο διαλαλούν τις εξαιρετικές προδιαγραφές αυτών των τροφών που μας κάνουν «πιο υγιείς, πιο αδύνατους, πιο όμορφους και πιο ευτυχισμένους», ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που προστατεύουν τον οργανισμό από τον καρκίνο.
Πολλοί δεν παρατήρησαν τη διαφορά
Ωστόσο, παρά τις επίμονες διαφημίσεις της ποιότητας των superfoods, δεν είναι λίγοι αυτοί που τις δοκίμασαν χωρίς να παρατηρήσουν κάποια αξιοσημείωτη διαφορά στον οργανισμό τους. Δεν ένιωσαν ποτέ την περιβόητη ένεση ζωτικότητας. Γεγονός είναι πάντως ότι το ενδιαφέρον των καταναλωτών για τις υπερτροφές έχει αυξηθεί έντονα τα τελευταία χρόνια. Μία απλή παρατήρηση των συχνών όρων αναζήτησης στο google καταδεικνύει του λόγου το αληθές.
Όπως επισήμανε στην DW ο Χανς Χάουνερ, γιατρός και διατροφολόγος, «το θέμα (σ.σ. των superfoods) δεν αποτελεί ζήτημα της επιστήμης, αλλά -δεν θέλω να το διατυπώσω πολύ αρνητικά- διαδίδεται περισσότερο από ανθρώπους των επιχειρήσεων». Σύμφωνα με τον γερμανό επιστήμονα, ακολουθείται μία βασική αρχή: «Κατά κανόνα έχουμε να κάνουμε με εξωτικά προϊόντα, τα οποία ο γερμανός καταναλωτής δεν συνηθίζει να έχει στο πιάτο του». Αυτές οι τροφές, προσθέτει ο ίδιος, περιβάλλονται με κάθε είδους υποσχέσεις για ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό. Ωστόσο, ο Χανς Χάουνερ τονίζει ότι όλα αυτά δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα ή αναλύσεις. Ιδιαίτερα προβληματικές είναι κατά τη γνώμη του περιπτώσεις προϊόντων που πωλούνται σε μορφή σκόνης, ροφημάτων ή χαπιών, που περιέχουν, για παράδειγμα, εκχύλισμα από acai ή γκότζι μπέρι. Στη διαδικασία παρασκευής τους μπορούν να καταστραφούν πολλές βιταμίνες και άλλες ουσίες με υψηλή διατροφική αξία, υπογραμμίζει ο γερμανός διατροφολόγος. Επίσης, επισημαίνει ότι είναι συχνά δύσκολο να γνωρίζει κανείς από πού ακριβώς προέρχονται οι τροφές και τι προδιαγραφές υγειονομικού ελέγχου τηρήθηκαν σε όλη την αλυσίδα παραγωγής.

Σπόροι chia: μία απο τις πολυδιαφημισμένες υπερτροφές

Υπάρχουν εναλλακτικές στην τοπική παραγωγή
Γεγονός είναι ότι προς το παρόν δεν έχουν γίνει χειροπιαστές επιστημονικές μελέτες που να αποδεικνύουν τις «μαγικές» ιδιότητες των superfoods. «Δεν έχω υπόψη μου έρευνες που να αποδεικνύουν τη μακροπρόθεσμη επίδραση αυτών την τροφών στην ανθρώπινη υγεία», επισήμανε στην DW ο Πέτερ Στέλε, διατροφολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Πάντως, τόσο αυτός όσο και ο συνάδελφός του Χανς Χάουνερ συμφωνούν ότι το αβοκάντο είναι υγιεινό. Παρόλα αυτά δεν θα του απέδιδαν τον χαρακτηρισμό superfood.
Οι τιμές των συγκεκριμένων τροφών είναι συχνά εξωφρενικά υψηλές. Όπως πάντως παρατηρεί ο Χανς Χάουνερ, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί κανείς να βρει εναλλακτική επιλογή από την παλέτα των τοπικών διατροφικών προϊόντων, τα οποία φυσικά υστερούν στο επίπεδό της εμπορικής προώθησης.
Πηγή:
Χάνα Φουξ / Άρης Καλτιριμτζής
Deutsche Welle