La chevelure … les desirs … La chevelure … les desirs … α, η μουσική της ποίησης!
Όταν o Claude Debussy βυθίζεται στην ποίηση του Stéphane Mallarmé μοιάζει να αναζητάει μέσα σε αυτήν το στοιχείο που θα τον οδηγήσει στην έμπνευση ώστε να κατορθώσει να αποτυπώσει στη μουσική του τις αισθητικές εντυπώσεις που προκαλούν οι λέξεις του ποιητή.
Ο μουσικός Debussy ακούει στις λέξεις του ποιητή SMallarmé τον ‘καθαρό ήχο’ : La chevelure vol d’ une flame a l’ extreme / Occident de desirs pour la tout deployer / Se pose (je dirais mourir un diademe) / Vers le front couronne son ancient foyer … Επαναλαμβάνοντας αργά αργά τους στίχους ξανά και ξανά, ακούμε τη μουσική τους …
Η κόμη φλόγα ιπτάμενη / Πόθων, καθώς όλη ανελίσσεται κατρακυλά / Θάλεγες ένα διάδημα που πάει να ξεψυχήσει / Προς το εστεμμένο μέτωπο εστία της παλαιά …
Αντηχώντας, η ποίηση του Stéphane Mallarmé προκαλεί τις αισθήσεις. Υποβάλλοντας, ο στίχος του δημιουργεί μουσική, χρώμα, συναίσθημα. Οι λέξεις έχουν συλλάβει τη στιγμή. Τη στιγμιαία κίνηση κάποιων γυναικείων μαλλιών. Κάποια μάτια την είδαν φλόγα, κάποια ψυχή την ένοιωσε πόθο. … Κόμη φλόγα ιπτάμενη πόθων … Τα μαλλιά σύμβολο δύναμης αρχέγονης. Το αντίστοιχο της φωτιάς.
Γαλάζιος ο κόσμος σαν από λουλούδισμα λιναριού, λιπόθυμος ο ουρανός, όταν ο Claude Debussy αντικρίζει τα μακριά μαλλιά εκείνου του κοριτσιού, κόμη δύναμη της χαράς και του θριάμβου της ζωής.
Πάντα η δική σου ναι η δική σου κόμη τι ηδονή! Που μόνη αυτή από το λιπόθυμο ουρανό κρατεί …
Μαλλιά κλωστές από αρχαίο φυτό, από πού, από πότε έρχεται, το εύθραυστο γαλάζιο θα βασανιστεί θα πάθει, θα σκληρύνει, θα μετουσιωθεί, θα γίνει το πρώτο του ανθρώπου φόρεμα και φάρμακό του, θα είναι σχοινί να δένει πλεούμενα, θα είναι νήμα αέρινο. Κλωστένια κόμη. Μια στιγμή ένα φύσημα ο κυματισμός της. Του λιναριού οι αποχρώσεις, μια σκιά, η υφή του. O Claude Debussy, μέσα στο Πρελούδιό του Το Κορίτσι με τα Λιναρένια Μαλλιά κλείνει όλα αυτά και πέρα από αυτά αιχμαλωτίζει το αναπάντεχο, το φευγαλέο. Τη σιωπή που αναδύεται από αυτό. Το αντίστοιχο της ποίησης χωρίς λέξεις του Stéphane Mallarmé.
… μες την περίοπτη των μαλλιών την πλησμονή …
Το Κορίτσι με τα Λιναρένια Μαλλιά, ελεύθερο από κάθε ορατό, καθαρή παρουσία πέρα από το φαινομενικό, το κορίτσι-εικόνα ψυχής, η γυναίκα-όραμα που φωτίζει με τα μαλλιά της το ‘βράδυ’ του ποιητή.
Αν η ποίηση του Stéphane Mallarmé είναι ‘πρώτα από όλα μουσική’, Το Koρίτσι Με τα Λιναρένια Μαλλιά του Claude Debussy είναι ‘απελευθέρωση του ήχου’, η ποίηση της μουσικής.
(η μετάφραση των στίχων του Mallarme είναι του Τάκη Βαρβιτσιώτη από το βιβλίο ΠΟΙΗΜΑΤΑ Stephane Mallarme, εκδόσεις Αρμός)
STÉPHANE MALLARMÉ
Πηγή:classicalradio.gr
************************
STÉPHANE MALLARMÉ (1842-1898)Στεφάν Μαλαρμέ - Βικιπαίδεια
La chevelure vol...
La chevelure vol d'une flamme à l'extrêmeOccident de désirs pour la tout éployer
Se pose (je dirais mourir un diadème)
Vers le front couronné son ancien foyer
Mais sans or soupirer que cette vive nue
L'ignition du feu toujours intérieur
Originellement la seule continue
Dans le joyau de l'oeil véridique ou rieur
Une nudité de héros tendre diffame
Celle qui ne mouvant astre ni feux au doigt
Rien qu'à simplifier avec gloire la femme
Accomplit par son chef fulgurante l'exploit
De semer de rubis le doute qu'elle écorche
Ainsi qu'une joyeuse et tutélaire torche
(1887)
********************
Η ΚΟΜΗ
Η κόμη, φλόγας πέταγμα, τώρα
Που έσβησε ο πόθος της να την αφήσει λεύτερη,
Κείτεται αφημένη (θαμπό θά ’λεγα διάδημα)
Στο μέτωπό της στέμμα, στην αρχική εστία της.
Μα, δίχως στεναγμό ή θλίψη γι’ αυτό το σύννεφο το λαμπερό,
Το πύρωμα της φωτιάς, της πάντα εσωτερικής
Αυτής της μιάς και μόνης, αδιάκοπα υπάρχει
Στο σπίθισμα της καθαρής και γελαστής ματιάς.
Προσβάλλει η τόλμη του τρυφερού εραστή
Αυτήν που, μη κινώντας τα στολισμένα δάχτυλά της,
Τη θηλυκότητά της λιγότερο δε δείχνει,
Αστραποβόλα, κάνοντας έτσι τον ποιητή
Να σπέρνει με πετράδια τις αμφιβολίες του
Όπως μια προστατευτική, μια δάδα χαρωπή.
Μετάφραση: Αλέξης Ζήρας.
Από το βιβλίο: Stephane Mallarme, «Ποίηση και μουσική», Επιλογή Αλέξης Ζήρας, Πλέθρον, Αθήνα 1983, σελ. 51.
********************
Η ΚΟΜΗ
Η κόμη, φλόγας πέταγμα, τώρα
Που έσβησε ο πόθος της να την αφήσει λεύτερη,
Κείτεται αφημένη (θαμπό θά ’λεγα διάδημα)
Στο μέτωπό της στέμμα, στην αρχική εστία της.
Μα, δίχως στεναγμό ή θλίψη γι’ αυτό το σύννεφο το λαμπερό,
Το πύρωμα της φωτιάς, της πάντα εσωτερικής
Αυτής της μιάς και μόνης, αδιάκοπα υπάρχει
Στο σπίθισμα της καθαρής και γελαστής ματιάς.
Προσβάλλει η τόλμη του τρυφερού εραστή
Αυτήν που, μη κινώντας τα στολισμένα δάχτυλά της,
Τη θηλυκότητά της λιγότερο δε δείχνει,
Αστραποβόλα, κάνοντας έτσι τον ποιητή
Να σπέρνει με πετράδια τις αμφιβολίες του
Όπως μια προστατευτική, μια δάδα χαρωπή.
Μετάφραση: Αλέξης Ζήρας.
Από το βιβλίο: Stephane Mallarme, «Ποίηση και μουσική», Επιλογή Αλέξης Ζήρας, Πλέθρον, Αθήνα 1983, σελ. 51.
3 Chansons de Bilitis (L. 90): I. La flûte de Pan 00:00 II. La Chevelure 02:49 III. Le Tombeau des naïades 06:34 Debussy, Claude (1862-1918) -composer Dawn upshaw -soprano Gilbert Kalish -piano
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου