Καλό σου ταξίδι , Μαρία της Σαλονίκης!...

Tο μαυσωλείο


Χέρια που δε χωρούν τα δάκρυα, 
έγιναν αίμα έγιναν σύνορα κλειστά. 
Ο αέρας περιμένει στις γωνίες, 
σε γειτονιές που παίζουν τα παιδιά.

 Είναι ταξίδι η ζωή,
 μοιάζει με θάλασσα
 πληγή που σε μεθάει. 
Βούτηξε μέσα της βαθιά
 και θα σε πάρει μακριά,
θα σε κερνάει.

 Αρώματα που δεν υπάρχουν πια, 
μουχλιάσανε τα λόγια μες στη λάσπη. 
Στο μαυσωλείο σου κλεισμένα ασφυκτικά, 
πώς θα τα βρει η άνοιξη όταν θα `ρθει; 

 Είναι ταξίδι η ζωή,
 μοιάζει με θάλασσα
 πληγή που σε μεθάει. 
Βούτηξε μέσα της βαθιά
 και θα σε πάρει μακριά,
θα σε κερνάει.

Από τη συλλογή Οι λέξεις (1973) της Μαρίας Κυρτζάκη

Το ποίημα  μελοποιήθηκε το 2002  από τον  Φίλιππο Πλιάτσικα.

  *******************

Πέθανε η ποιήτρια Μαρία Κυρτζάκη!

---

Αθήνα

Πέθανε, σε ηλικία 66 ετών, η ποιήτρια Μαρία Κυρτζάκη. Η Εταιρεία Συγγραφέων, σε ανακοίνωσή της, εκφράζει τη συμπαράστασή της στους οικείους της, τονίζοντας ότι η συγγραφέας «προσέφερε πολλά στον χώρο του βιβλίου ως επιμελήτρια εκδόσεων, υπήρξε βασική συνεργάτης λογοτεχνικών περιοδικών όπως ο «Χάρτης» και παραγωγός εκπομπών λόγου στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας στο πλευρό του Μάνου Χατζιδάκη».

Για την ποίηση της Μαρίας Κυρτζάκη, η Κική Δημουλά είχε γράψει: «Ο λόγος της ορθώνεται σαν ρομφαία. Λέει ή θανατώνει. Καρφώνεται με ένταση απαραχάρακτη και τιμωρεί τα αυτονόητα, τα κοινότοπα, είναι άγρια, τρυφερή, χαϊδεύει τις αδυναμίες, αλλά χαϊδεύει με τις ίδιες εκείνες γρατζουνιές που της προκάλεσε η γαμψή αφή των πραγμάτων. Ακούω συχνά το ουρλιαχτό του στίχου της: "Πεινάω σαν λύκος", αλλά δεν ανησυχώ. Ξέρω ότι είναι εκλεκτικός, δεν τρώει παραχωρήσεις».

Η Μαρία Κυρτζάκη γεννήθηκε στην Καβάλα το 1948, ήταν ποιήτρια, επιμελήτρια εκδόσεων, αλλά και εξαίρετη παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών. Σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης (1966-1971) και το 1973 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε, για λίγο, στη Μέση Εκπαίδευση και με τη Μεταπολίτευση εντάχθηκε στο τμήμα ραδιοφωνικών παραγωγών της ΕΡΑ. Κεντρικό θέμα των παραγωγών της ήταν η χρήση και η λειτουργία της γλώσσας στον ποιητικό και τον δραματουργικό λόγο, θέματα, τα οποία, επίσης, δίδαξε στη Σχολή Θεάτρου «Εμπρός» και ήταν, άλλωστε, απολύτως σχετικά με την ίδια την ποίησή της.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε πρώιμα, το 1996, με τα ποιήματά της «Σιωπηλές κραυγές». Ακολούθησαν τα βιβλία της ποιητικού μόχθου, λόγω της επίμονης και επίπονης διαδικασίας της προετοιμασίας τους, Οι λέξεις (1973), Ο κύκλος (1976), Η γυναίκα με το κοπάδι (1982), Περίληψη για τη νύχτα (1986), Ημέρια νύχτα (1989), Σχιστή οδός (1992), Μαύρη θάλασσα (2000), Λιγοστό και να χάνεται (2002), Στη μέση της ασφάλτου (2005) όπου συγκέντρωσε την ποιητική διαδρομή της από το 1973 έως το 2002. Το μονολογικό της κείμενο «Τυφώ» παραστάθηκε το 1996 από το Απλό Θέατρο.

Η ώριμη περίοδος της ποίησής της, ουσιαστικά, ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του '70, όταν αρχίζει και χρησιμοποιεί σε ευρεία κλίμακα θέματα της κλασικής τραγωδίας και των επικών μύθων, όπως π.χ. της ομηρικής Οδύσσειας. Αλλά η σύγχρονη προϊστορία της, η παράδοση από την οποία πήρε και μετάπλασε τον ιεροφαντικό, πυκνό και ενίοτε σιβυλλικό λυρικό λόγο της, ήταν ο Διονύσιος Σολωμός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Οδυσσέας Ελύτης και ο απροσδόκητος συνεχιστής τους Γιώργος Χειμωνάς.

Ο κόσμος της ποίησής της είναι κόσμος αρχετυπικός, ως προς τη γλώσσα, το φύλο και την υποκειμενική αίσθηση του χρόνου. Κόσμος πέραν της ιστορίας, αλλά που διαπλέει την ιστορία, καθώς το σύμπαν που πρόβαλλε στην καμπή της ενορατικής ποιητικής της, από τη Γυναίκα με το κοπάδι και έπειτα, είναι ένα όραμα που δεν έχει πάψει να θυσιάζει τις εξατομικεύσεις του, τα αναγνωρίσιμα προσωπικά του, στην πληθυντική διάστασή του.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ

**********************************

Άβυσσος εκύκλωσέ με εσχάτη

Επιστολή στόν Ἰωνᾶ

«...περιεχύθη μοι ὕδωρ ἔως ψυχῆς  ἄβυσσος ἐκύκλωσέ με ἐσχάτη  ἔδυ ἡ κεφαλή μου εἰς σχισμάς ὀρέων...» ΙΩΝΑΣ, Β΄ Σοῦ γράφω πάλι γιά τήν ἀρρώστια μου Τίς σήραγγες πού διανύω ἀκαταπαύστως Τόν ζεστό ἀέρα πού διατρέχει τό σῶμα μου. Κι ὕστερα εἶναι οἱ μεγάλες διαφημίσεις πού καθορίζουν τά πρόσωπα Ἡ φωνή πού δέν θά φτάσει στά χέρια σου Σωστά ναρκωμένη στό ἀεροστεγές της περίβλημα. Μέ αἷμα καί ἱδρώτα πληρωμένο οἱ τοῖχοι Τύμπανα διαφανῆ Μεμβράνες καί κόκαλα διαλύονται στήν ἀτμόσφαιρα. Θέλω νά πῶ γιά τούς δρόμους πού καθημερινά μέ καταπίνουν Τίς μεγάλες ἀφίσες τοῦ φοίνικα πού μᾶς καταβρόχθισε. Δέν εἶναι ὥρα νά φοβηθεῖς τίς ἀπειλές Ἰωνᾶ Ποιά ἀπειλή καί ποιός βιασμός νά σέ ἐκμηδενίσει Στήν κοιλιά τοῦ πουλιοῦ χρωματίζεις τά χέρια σου Ἀνασκαλεύεις τή μάζα πού σέ μπουκώνει. Ποιό θαῦμα τώρα μπορεῖ νά σέ σώσει. Τούς κανόνες τοῦ παιχνιδιοῦ τούς μαθαίνεις: Μέ ἀφομοιωμένα τά κύτταρα θά πεταχτεῖς Σέ κάποιο ἐργατικό οἰκοδόμημα θά λουφάξεις Ξέρεις ἐσύ τώρα Ἰωνᾶ τί γίνεται μέ τά θαύματα. ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ Τώρα εἶναι πού πρέπει νά ψάξεις τόν Ὀδυσσέα Ὄχι γιά νά σοῦ φτιάξει κάποιο δούρειο ἵππο Πού θά σέ κάνει θριαμβευτή στό Ἴλιον Μά νά σέ φέρει στήν αἴθουσα μέ τούς παραμορφωτικούς καθρέφτες Νά δεῖς πόσο εὔκολα χάνεται τό πρόσωπο Νά σοῦ μάθει ὅλα τά τερτίπια τῆς φάρας του. Πῶς κρατήθηκε ἀνέπαφος στό ραβδί τῆς Κίρκης Ὅταν τό ραδιόφωνο οὔρλιαζε: Οὐδέν ἔγκλημα διεπράχθη Ἡ χώρα τελεῖ ἐν ἀσφαλείᾳ. Μαρία Κυρτζάκη *- «Ὁ Κύκλος», 1976   *Κυρτζάκη, Μαρία Γεννήθηκε στην Kαβάλα. Στo Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έκανε σπουδές Mεσαιωνικής και Nεοελληνικής Φιλολογίας. Eργάζεται στο Tρίτο Πρόγραμμα της Eλληνικής Pαδιοφωνίας. Ασχολείται επαγγελματικά στον χώρο του βιβλίου με την γλωσσική επεξεργασία και την τυπογραφική επιμέλεια κειμένων. Η πρώτη της ποιητική συλλογή, "Σιωπηλές κραυγές", εκδόθηκε το 1966. 'Εκτοτε ακολούθησαν άλλα δέκα ποιητικά βιβλία, με τελευταίο τον συγκεντρωτικό τόμο "Στη μέση της ασφάλτου: ποιήματα 1973-2002" (Καστανιώτης, 2005). Μετέφρασε το θεατρικό έργο του Στίβεν Μπέρκοφ "Σαν Ελληνας", που ανέβηκε από τις "Mορφές" στο Θέατρο "Eμπρός", στη Δραματική Σχολή του οποίου διδάσκει γλώσσα με την αντίληψη ότι η πρώτη σκηνοθεσία είναι αυτή που η γλώσσα πραγματοποιεί στην ανθρώπινη ομιλία. Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2005) Στη μέση της ασφάλτου, Εκδόσεις Καστανιώτη (2002) Λιγοστό και να χάνεται, Εκδόσεις Καστανιώτη (2000) Μαύρη θάλασσα, Εκδόσεις Καστανιώτη (1992) Σχιστή οδός, Ύψιλον (1989) Ημέρια νύχτα, Ύψιλον (1982) Η γυναίκα με το κοπάδι, Ύψιλον Συμμετοχή σε συλλογικά έργα (2013) 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, Κύκλος Ποιητών (2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη (2009) Παλίμψηστο Καβάλας, Εκδόσεις Καστανιώτη (2007) Μέρες ποίησης, Γαβριηλίδης Λοιποί τίτλοι (2011) Συλλογικό έργο, Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων [επιμέλεια] (2010) Συλλογικό έργο, Τα ποιήματα του 2009, Κοινωνία των (δε)κάτων [ανθολόγηση] (2009) Τσιόδουλος, Στέφανος, Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου, Ριζάρειο Ίδρυμα [επιμέλεια] (2006) Wittgenstein, Ludwig, Παρατηρήσεις για τη θεμελίωση των μαθηματικών, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης [επιμέλεια] (2006) Roy, Olivier, Το παγκοσμιοποιημένο Ισλάμ, Scripta [επιμέλεια] (2004) Shepard, Sam, Ένα ψέμα του μυαλού, Εταιρεία θεάτρου "Εμπρός" [επιμέλεια] (2003) Rossét, Clément, Η αρχή της ωμότητας, Εκδόσεις Καστανιώτη [επιμέλεια] (2003) Συλλογικό έργο, Ημερολόγιο 2004: Ολυμπική εκεχειρία, Ελληνικά Γράμματα [επιμέλεια] (2003) Novarina, Valère, Μπροστά στον λόγο, Εκδόσεις Παπαζήση [επιμέλεια] (2002) Edwards, Michael, Οι Αττικοί ρήτορες, Καρδαμίτσα [επιμέλεια] (2001) Πολίτης, Κοσμάς, 1888-1974, Eroica, Γράμματα [επιμέλεια] (2001) Πολίτης, Κοσμάς, 1888-1974, Το Γυρί, Γράμματα [επιμέλεια] (2001) Πολίτης, Κοσμάς, 1888-1974, Τρεις γυναίκες, Γράμματα [επιμέλεια] (1998) Pessoa, Fernando, 1888-1935, Ο ναυτικός, Εταιρεία Θεάτρου "Μνήμη" [επιμέλεια] (1998) Λεοντή, Άρτεμις, Τοπογραφίες του Ελληνισμού, Scripta [επιμέλεια] (1984) Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1996, Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου, Ύψιλον [επιμέλεια]