Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν-Γκούζεν ...
****************************
Στο Ες‐Ες Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως του Μαουτχάουζεν έμεινα κρατούμενος απʹ το καλοκαίρι του 1943 μέχρι το τέλος του πολέμου . Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από τότε και μόνο τώρα νιώθω σε θέση να θίξω και να καταγράψω το μέρος αυτό της ζωής μου και της ζωής τόσων άλλων . Σήμερα , που βλέπω τη « συνάντηση » του « παρελθόντος » με το « παρόν », ξεκαθαρίζουν στη σκέψη μου γεγονότα που δεν είχα καταλάβει . Ίσως να τα κατάλαβα τώρα . Οι σελίδες αυτές αρχίζουν με την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν στις 5 Μαΐου 1945. Με γυρίσματα προς τα πίσω ξαναζωντανεύει η εποχή όπου το Μαουτχάουζεν ήταν Ες‐Ες Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως και Εξοντώσεως . SS Konzentrazion und Vernichtungs Lager.
Η αφήγηση παρακολουθεί τους απελευθερωμένους ως την ημέρα που πήραν το δρόμο για τη νέα τους ζωή , στη μεταπολεμική Ευρώπη . Το « Μαουτχάουζεν » είναι μια « αληθινή » ιστορία , όπως την ξανάζησα τις ώρες που ξανάβλεπα παλιές σημειώσεις και προσπαθούσα να τη « θυμηθώ ». 1963
Ιάκωβος Καμπανέλλης – Επίσημη Ιστοσελίδα
Διαβάστε Συνένετευξη του Ι.Κ.>- "Ιστορία και Μνήμη: Μαουτχάουζεν
Β. Ο λαϊκός δικαστής με το μοσχάρι
(σελ.26)
(σελ.26)
Oι Aμερικανοί εισέρχονται στο Μαουτχάουζεν υπό τις επευφημίες των κρατουμένων. Ιδιαίτερα εκδηλωτικοί ήταν οι πολυάριθμοι Ισπανοί δημοκράτες έγκλειστοι.
Στον επισιτισμό μας βοηθούσαμε κι οι ίδιοι. Κάθε βράδυ, πολλοί απ’ αυτούς που είχαν πάει βόλτα στα γύρω αγροχτήματα, γυρίζανε κουβαλώντας ένα μοσχάρι, ένα χοίρο, γαλοπούλες, κουνέλια, χήνες, καλάθια αυγά, λεκάνες φρέσκο βούτυρο. Οι Αμερικανοί στεναχωριόντουσαν μ’ αυτή την κατάσταση. Δε θέλανε να γίνεται πλιάτσικο στα αγροκτήματα. Αυτοί οι αγρότες είναι αθώοι, λέγανε. Κι ένα βράδυ σταματήσανε στην πύλη τον κύριο Βαγγέλη και με συνοδεία ένα στρατιώτη του είπανε να πάει αμέσως πίσω το άσπρο μοσχάρι που είχε φέρει.
Ο
κύριος Βαγγέλης ήταν απ’ την Πάτρα. Ψηλός, στεγνός, με καμπουρωτή
μύτη, ηλιοψημένος, λιγομίλητος και αυστηρός. Το πανταλόνι που φορούσε
τέλειωνε στις γάμπες και τα μανίκια του σακακιού λίγο πιο κάτω απ’ τους
αγκώνες. Όταν κατάλαβε πως θέλουνε να πάει πίσω το μοσχάρι, ζήτησε
διερμηνέα για να τους απαντήσει. Ήρθε ο διερμηνέας κι ο Βαγγέλης άρχισε
να λέει:
«Να μεταφράζεις καλά ό,τι σου λέω. Θα τους εξηγήσω αμέσως γιατί πήρα το μοσχάρι και γιατί δεν πρόκειται να το πάω πίσω!
Σήμερα
το πρωί πήγα μια βόλτα στην εξοχή, όπως κάθε μέρα από τότε που χάρη στη
γενναιότητά τους είμαι ελεύθερος άνθρωπος. Κατά τις δέκα η ώρα χτύπησα
την πόρτα σ’ ένα πλούσιο αγροτόσπιτο και τους παρακάλεσα ευγενέστατα να
μου δώσουν μια κούπα ζεστό γάλα και μια φέτα ψωμί. Μου είπαν πως δεν
έχουν τίποτα και να φύγω!
Μετάφρασέ το.
Φυσικά
εγώ δεν έφυγα. Τους είπα ότι, αν δε μου δώσουν αμέσως ό,τι είπα, θα
τους βάλω φωτιά. Φέρανε αστραπιαία μια φέτα ψωμί και λίγο γάλα σ’ ένα
ντενεκέδι και τ’ αφήσανε χάμω λες και ήμουνα κανένας σκύλος.
Τους
είπα ότι θα πάρω το γάλα μου στην τραπεζαρία τους, αλλιώς θα ‘χουν κακά
ξεμπερδέματα. Μου ανοίξανε την πόρτα και με πήγανε στη τραπεζαρία. Μου
φέρανε μια κούπα γάλα και μια φέτα ψωμί. Ούτε ένα ψίχουλο ψωμί παραπάνω,
ούτε μια σταγόνα γάλα. Μόλις τέλειωσα, το αφεντικό μου είπε να φύγω.
Μετάφρασέ το.
Τον
ρώτησα γιατί είναι έτσι σκληρός μ’ έναν άνθρωπο που ήταν δυο χρόνια
στο κάτεργο. Απάντηση: Δε φταίω ‘γω που ήσουνα στο Μαουτχάουζεν, ούτε
ξέρω τι γινόταν εκεί! Το στρατόπεδο, του λέω, είναι μόνον μισή ώρα από
δω και τα συνεργεία δουλεύανε και στα χωράφια! Μπορεί και στα δικά σου
χωράφια! Πώς δεν ξέρεις τι γινόταν εκεί!
Απάντηση: Δεν ξέρω απολύτως τίποτα.
Μετάφρασέ το.
Επειδή,
του λέω, είσαι τέτοιο κοπρόσκυλο, πες να μου ετοιμάσουν για το μεσημέρι
ένα κοτόπουλο βραστό, άνοιξέ μου το ραδιόφωνο και καθάρισέ μου και
μερικά μήλα. Μου φέρανε ό,τι ζήτησα, γιατί είδανε πως δεν αστειεύομαι.
Όμως όλη την ημέρα κανείς δε με ρώτησε τι είμαι, ποιος είμαι, τι ήταν το
στρατόπεδο, τι γινόταν εκεί μέσα. Λέξη.
Μετάφρασέ το.
Το
απογεματάκι ακούω φωνές στην πόρτα. Δυο Ρώσσοι απ’ το Μαουτχάουζεν
ζητούσανε λάχανα. Οι αθώοι Γερμανοί αγρότες τους βρίζανε και τους
διώχνανε. Πήγα, άνοιξα την πόρτα, τους έβαλα μέσα και τους είπα να
πάρουνε όσα λάχανα θέλουνε.
Με
την ευκαιρία έκανα και μια βόλτα στο χτήμα και στις αποθήκες. Από
ζωντανά και πετούμενα άλλο τίποτα. Και στις αποθήκες τους φίσκα τα
καπνιστά, τα χοιρινά, τα λουκάνικα, τα σαλάμια, τα βούτυρα και τ’
αλεύρια. Είπα στους Ρώσους να πάρουνε κι ό,τι άλλο θένε. Ύστερα
ειδοποίηση τους αθώους Γερμανούς αγρότες ότι, ώσπου να γίνουνε άνθρωποι,
θα τους κάνω παρέα κάθε μέρα απ’ το πρωί ως το βράδυ. Ως πρώτη δόση
πήρα το άσπρο μοσχάρι. Αύριο θα πάρω άλλο χρώμα.
Μετάφρασέ το και τελειώσαμε.»
Ένα πρωί ξύπνησα από φωνές και τρεχαλητά . Χαλούσε ο κόσμος . Ντύθηκα άρον‐άρον και βγήκα . Απ ' όλες τις παράγκες , ντυμένοι , άντυτοι , μισοντυμένοι , βγαίνανε και τρέχανε προς την πλατεία . Εκεί πλήθος πολύ είχε κυκλώσει τα κρατητήρια που τα φρουρούσαν Αμερικάνοι στρατιώτες . « Κρεμάλα , κρεμάλα » φωνάζανε οι δικοί μας .
« Βγάλτε τους έξω ! Δώστε τους σε μας ».
Οι Αμερικάνοι είχαν πιάσει Ες‐Ες του Μαουτχάουζεν και τους κουβαλήσανε αργά την περασμένη νύχτα . Ριχτήκαμε να φάμε τον τοίχο για να τους πάρουμε στα χέρια μας . Ήρθε ο υπολοχαγός Μακ Φηλντ πάνω σ ' ένα ψηλό φορτηγό αυτοκίνητο και μας έβγαλε λόγο : « Όλοι τους ‐ είπε ‐ θα τιμωρηθούν κατά πως τους αξίζει . Είναι εγκληματίες πολέμου και θα περάσουν από ειδικό διασυμμαχικό δικαστήριο που δε θα χαρίσει
κάστανα . Σας το υπόσχομαι . Δεν πρέπει να τους πειράξουμε πριν γίνουν οι ανακρίσεις και οι καταθέσεις . Θα κάνουμε για τον καθένα έναν παχύ φάκελο . Σας το υπόσχομαι . Ο κόσμος ολόκληρος πρέπει να μάθει τι θηρία ήταν αυτοί οι Ες‐Ες . Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε . Πρέπει να φέρουμε στο φως όλα όσα γίνανε . Γιατί πέρα απ ' την τιμωρία αυτών των κακούργων είναι και κάτι άλλο πιο σπουδαίο ! Αυτός ο πόλεμος , ο πιο άγριος που έγινε ποτέ , αυτός ο πόλεμος που μόλις τέλειωσε , πρέπει να ' ναι ο τελευταίος . Η ανθρωπότητα δεν πρέπει , όταν τον αναφέρει , να λέει " ο περασμένος πόλεμος ". Αλλά ... " ο τελευταίος πόλεμος ". Κι έτσι θα είναι . Σας το υπόσχομαι ».
Ο υπολοχαγός Μακ Φηλντ μας έπεισε . Είχε κι ο ίδιος συγκινηθεί με το λόγο του , ειδικά άμα έλεγε « σας το υπόσχομαι ». Ύστερα άρχισαν να μεταδίδονται απ ' τα μεγάφωνα διάφορες ανακοινώσεις :
« Ο Χίτλερ αυτοκτόνησε . Το πτώμα του βρέθηκε στον κήπο της Καγκελαρίας στο Βερολίνο ».
« Ο Ες‐Ες διοικητής του Μαουτχάουζεν Φραντς Τσιράις τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη δίωξή του από άνδρες της αμερικάνικης στρατιωτικής αστυνομίας ».
Μουσική τζαζ ...
« Ο Ες‐Ες υποδιοικητής του Μαουτχάουζεν Γκέοργκ Μπαχμάγερ*
αυτοκτόνησε αφού πρώτα δηλητηρίασε τη γυναίκα του και τα τρία του παιδιά ηλικίας επτά , πέντε και δύο ετών ».
« Ο ταγματάρχης Πάτρικ παρακαλεί να παραδώσετε όλα τα όπλα που βρίσκονται στα χέρια σας . Κάθε υπόδειξη των αμερικάνικων αρχών είναι μόνο για το καλό σας ». Μουσική τζαζ ...
« Ο ταγματάρχης Πάτρικ παρακαλεί όπως κάθε εθνικότητα εκλέξει έναν αντιπρόσωπό της για το σχηματισμό μιας διοικητικής επιτροπής . Το Μαουτχάουζεν , ώσπου να φύγετε για τα σπίτια σας , πρέπει να διοικηθεί από σας τους ίδιους . Εσείς ξέρετε τα προβλήματά σας καλύτερα από κάθε άλλον ».
« Τις τελευταίες μέρες σημειώνονται πολλοί θάνατοι από εντερικά . Επαναλαμβάνουμε ότι οφείλονται στην απότομη πολυφαγία . Όσοι έχετε ευκοιλιότητα ζητήστε αμέσως απ ' το ιατρείο το φάρμακο ... και ακολουθήστε αυστηρά αυτή τη δίαιτα ...».
Το απόγευμα ήρθαν στην παράγκα μου ο Αντώνης , απ ' τους Αμπελοκήπους , ο στρατηγός Κ ., ο κύριος Βαγγέλης , ο Ιωνάς , ο Πέτρος απ ' τη Θήβα , ο Θανάσης απ ' τη Θεσσαλονίκη και μου είπανε πως οι Έλληνες με διαλέξανε για αντιπρόσωπό τους στην επιτροπή . Ρώτησα γιατί .
— Γιατί έτσι ! μου είπανε .
Ύστερα ο Πέτρος μου ανάγγειλε τρίβοντας τα χέρια του , πως « έχουμε και αυτοκίνητο ». Το βρήκε στην άλλη όχθη του Δούναβη . Καθάρισε τον αγκυλωτό σταυρό που είχε πάνω και του κοτσάρησε μια ελληνική σημαιούλα . Ως αντιπρόσωπος μπορώ να ζητήσω αμερικάνικη άδεια κυκλοφορίας και αριθμό « και είμαστε τρέλα ».
Οι Έλληνες που βρεθήκαμε ζωντανοί ήμασταν ως χίλιοι άντρες και ίσα με διακόσιες γυναίκες , όλες Εβραίες . Την άλλη μέρα όλοι οι αντιπρόσωποι επισκεφθήκαμε τον ταγματάρχη Πάτρικ . Οι άλλοι αντιπρόσωποι ήταν μεγάλοι άνθρωποι , σοβαροί . Ο Ρώσος ήταν συνταγματάρχης , αιχμάλωτος πολέμου , ο Τσέχος είχε κάμει ιδιαίτερος του προέδρου Μπένες , ο Ιταλός ήταν αδελφός ή ξάδερφος του Τολιάτι , ο Ισπανός ήταν καθηγητής Πανεπιστημίου .
Η αφεντιά μου ήμουν πολύ νέος , μεγάλη παραφωνία ανάμεσα στο λαϊκό επίτροπο του Τίτο που αντιπροσώπευε τους Σέρβους και στο στρατηγό του ιππικού που αντιπροσώπευε τους Πολωνούς . Γι ' αυτό και το πρώτο πράγμα που ρώτησε ο ταγματάρχης Πάτρικ ήταν τι αντιπροσωπεύω εγώ .
Στην παράγκα No 1 του περίβολου στεγάστηκαν τα γραφεία της επιτροπής . Με βοηθούς τον Ιωνά και τον Θανάση οργανώσαμε το « ελληνικό μας γραφείο » κι αρχίσαμε δουλειά . Είχαμε να κάνουμε καταλόγους των νεκρών . Καταστάσεις για τις αναχωρήσεις , για το που θέλει να πάει ο καθένας και καθεμιά . Τι ανάγκες είχαμε , τι επιθυμίες .
Έτσι , μ ' όλα αυτά τα καλά πράγματα και τις καλές φροντίδες , το Μαουτχάουζεν άλλαξε όψη . Οι τριάντα τόσες χιλιάδες του στρατόπεδου δεν ήταν πια αξεχώριστοι και ξεχασμένοι ο ένας ανάμεσα στον άλλον . Οι Έλληνες ξαναγίνανε Έλληνες , οι Σέρβοι Σέρβοι , οι Ρώσοι Ρώσοι ...
« Χωρίζουμε », είπε κάποιος . Κι ήταν αλήθεια.
[Συνεχίζεται...]
Ο Γκεσταπίτης υποδιοικητής του Μαουτχάουζεν Γκέοργκ Μπαχμάγιερ (αριστερά στη φωτογραφία ), που τόσες φορές αναφέρεται στο βιβλίο του Καμπανέλη, ήταν επιφορτισμένος με πολλαπλά καθήκοντα: επέβλεπε την εξόρυξη και μεταφορά του γρανίτη , ήταν υπεύθυνος πολιτικής επιτήρησης του στρατοπέδου καθώς και για την εναέρια προστασία του.
Φανατικός χιτλερικός , ήταν ο φόβος και ο τρόμος των καταδίκων, τους οποίους τυραννούσε με σαδιστικό τρόπο. Απολάμβανε να τους αφήνει επί ώρες μέσα στο κρύο, να εξαπολύει εναντίον τους τα δύο τερατώδη σκυλιά του και να τους χτυπά με βούρδουλα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου