Ο προβοκάτορας Μισέλ Ουελμπέκ
(η συνέντευξή του στο Paris Review 2 Ιανουαρίου 2015 στην Sylvain Bourmeau- μετάφραση: Αλεξάνδρα Σαμοθράκη).
Το έτος είναι το 2022 και η Γαλλία ζει υπό καθεστώς φόβου και μυστηρίου. Τα τακτικά ξεσπάσματα αστικής βίας συγκαλύπτονται από τα ΜΜΕ, το κοινό ζει στο σκοτάδι και σε λίγους μήνες ο ηγέτης ενός νεοϊδρυθέντος μουσουλμανικού κόμματος θα εκλεγεί Πρόεδρος. Το απόγευμα της 5ης Ιουνίου, σε μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση- μετά από την ακύρωση της πρώτης λόγω νοθείας- ο Mohammed Ben Abbes με ευκολία κατατροπώνει τη Marine Le Pen με την υποστήριξη τόσο των σοσιαλιστών όσο και της δεξιάς.
Την επομένη, οι γυναίκες εγκαταλείπουν το δυτικό τρόπο ντυσίματος. Οι περισσότερες αρχίζουν να φοράν μακριές βαμβακερές κελεμπίες πάνω από τα παντελόνια τους, ενώ, με την υποστήριξη κρατικών επιδομάτων, αφήνουν μαζικά την αγορά εργασίας. Εν ριπή οφθαλμού η ανδρική ανεργία μειώνεται. Στις παλαιότερα ‘ζόρικες’ συνοικίες η εγκληματικότητα σχεδόν εξαλείφεται. Τα Πανεπιστήμια γίνονται Ισλαμικά- οι μη-μουσουλμάνοι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να συνταξιοδοτηθούν νωρίς εκτός αν προσηλυτιστούν και υποταχτούν στο νέο καθεστώς.
Αυτός είναι ο κόσμος όπως τον φαντάστηκε ο Michel Houellebecq στο έκτο του μυθιστόρημα με τίτλο ‘Υποταγή’ που δημιούργησε σκάνδαλο στη Γαλλία πριν καν κυκλοφορήσει στις 7/1/2015 από τις εκδόσεις Flammarion.
Γιατί το κάνατε;
Για πολλούς λόγους. Πρώτον επειδή είναι η δουλειά μου, αν και δε μπορώ να πω πως με εκφράζει αυτή η λέξη. Έχω παρατηρήσει μεγάλες αλλαγές στη Γαλλία απ’ όταν επέστρεψα (σ.σ από την Ιρλανδία) αν και οι αλλαγές αυτές είναι μάλλον της Δύσης παρά της Γαλλίας. Ως εξόριστος δεν ενδιαφέρεσαι για τίποτε- ούτε για την κοινωνία από την οποία προέρχεσαι ούτε για το νέο τρόπο κατοικίας σου. Νομίζω πως ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο αθεϊσμός μου δεν έμεινε ακλόνητος απ’ όλους τους θανάτους που χρειάστηκε να αντιμετωπίσω. Στην πραγματικότητα έγινε ανυπόφορος.
Εννοείτε το θάνατο του σκύλου σας και τον γονιών σας;
Ναι, έπεσαν πολλά και μαζεμένα σε μια σύντομη χρονική περίοδο. Ίσως, αντίθετα με αυτό που νόμιζα, τελικά να μην ήμουν ποτέ όντως άθεος αλλά αγνωστικιστής. Συνήθως η συγκεκριμένη λέξη αποτελεί προκάλυμμα για τον αθεϊσμό, όχι όμως και στην περίπτωση μου. Όταν, εν όψει όσων γνωρίζω, επανεξετάζω το ερώτημα αν υπάρχει δημιουργός, κοσμική τάξη, τέτοιου είδους πράγματα, δε μπορώ να πω πως κατέχω την απάντηση. Νομίζω πως αυτός ο δεύτερος λόγος είναι πιο σημαντικός από τον πρώτο.
Πώς θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας;
Η φράση πολιτική φαντασία δεν είναι και άσχημη. Δε νομίζω πως έχω διαβάσει πολλά παρόμοια βιβλία, αν και υπάρχουν μερικά περισσότερο στην αγγλοσαξονική παρά τη γαλλική λογοτεχνία, όπως του Conrad ή του John Buchan. Υπάρχουν και πιο πρόσφατα παραδείγματα, όχι εξίσου καλά, που είναι περισσότερο περιπέτειες. Μια περιπέτεια μπορεί να έχει φόντο το πολιτικό σκηνικό δεν είναι κατ’ ανάγκη συνυφασμένη με τον επιχειρηματικό κόσμο. Υπάρχει όμως και ένας τρίτος λόγος που έγραψα αυτό το βιβλίο- επειδή μου άρεσε πολύ η αρχή του. Το πρώτο μέρος, μέχρι τη σελίδα 26, το έγραψα σχεδόν μονοκοπανιά. Και μου φάνηκε πολύ πειστικό, επειδή μπορώ να φανταστώ ένα φοιτητή να βρίσκει έναν φίλο στο πρόσωπο του Huysmans και να του αφιερώνει τη ζωή του. Για εμένα δε συνέβη έτσι επειδή τον ανακάλυψα στα 35 μου αν όμως τον είχα ανακαλύψει νωρίτερα σίγουρα θα τον αντιμετώπιζα σα φίλο. Και έτσι αφού έγραψα αυτές τις σελίδες, τον Ιανουάριο του 2013, δεν έκανα τίποτε άλλο μέχρι το καλοκαίρι του ιδίου έτους. Αρχικά το έργο μου επρόκειτο να είναι πολύ διαφορετικό- δεν σκόπευα να το τιτλοφορήσω ‘Υποταγή’- ο πρώτος τίτλος ήταν ‘O προσηλυτισμός’. Και στο αρχικό μου έργο ο αφηγητής προσηλυτιζόταν επίσης, αλλά στον Καθολικισμό, δηλαδή ακολουθούσε τα χνάρια του Huysmans έναν αιώνα μετά, εγκαταλείποντας το νατουραλισμό για να γίνει καθολικός. Δε μου βγήκε όμως έτσι.
Γιατί όχι;
Δε λειτουργούσε. Κατά τη γνώμη μου η βασική σκηνή του βιβλίου είναι όταν ο αφηγητής ρίχνει ένα τελευταίο βλέμμα στη Μαύρη Παναγία του Rocamadour, νιώθει μια πνευματική δύναμη, σαν κύματα, ξαφνικά ξεθωριάζει στο παρελθόν και επιστρέφει στο πάρκινγκ μόνος και απελπισμένος.
Πρόκειται για σατιρικό μυθιστόρημα;
Όχι. Ίσως ένα μικρό μέρος του βιβλίου να σατιρίζει τους πολιτικούς συντάκτες και λίγο τους πολιτικούς, οι βασικοί χαρακτήρες όμως δεν είναι σατιρικοί.
Πώς σας ήρθε η ιδέα για μια προεδρική εκλογή το 2022 που καταλήγει σε αναμέτρηση ανάμεσα στη Marine Le Pen και τον ηγέτη ενός μουσουλμανικού κόμματος;
Η Marine Le Pen μου φαίνεται ρεαλιστική υποψηφιότητα για το 2022- μη σας πω και για το 2017. Όσο για το μουσουλμανικό κόμμα αυτό είναι και η ουσία του πράγματος. Προσπάθησα να βάλω τον εαυτό μου στη θέση ενός Μουσουλμάνου και συνειδητοποίησα ότι στην πραγματικότητα βρίσκονται σε μια εντελώς σχιζοφρενική κατάσταση. Γιατί γενικά οι Μουσουλμάνοι δεν ενδιαφέρονται για τα οικονομικά ζητήματα αλλά τα μεγάλα τους θέματα είναι κοινωνικά. Στα θέματα αυτά απέχουν κατά πολύ από την αριστερά και ακόμη περισσότερο από τους οικολόγους. Απλώς σκεφτείτε τους γάμους ομοφυλοφίλων και θα καταλάβετε τι εννοώ, το ίδιο ισχύει όμως γενικότερα. Όσο για τη δεξιά και ακόμη περισσότερο για την ακροδεξιά είναι αδιανόητο να την ψηφίσουν από τη στιγμή που τους απορρίπτει εντελώς. Οπότε ένας Μουσουλμάνος που επιθυμεί να ψηφίσει τι ακριβώς πρέπει να κάνει; Στην πραγματικότητα βρίσκεται σε μια παρανοϊκή κατάσταση- δεν αντιπροσωπεύεται από κανέναν. Είναι λάθος να πούμε πως αυτή η θρησκεία δεν έχει πολιτικές επιπτώσεις, έχει, όπως έχει και ο Καθολικισμός ακόμη και αν οι Καθολικοί έχουν περιθωριοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Για τους λόγους αυτούς η ίδρυση Μουσουλμανικού κόμματος μου φαίνεται πολύ εύλογη.
Ναι αλλά το να φανταστεί κανείς πως ένα τέτοιο κόμμα θα μπορούσε να κερδίσει τις εκλογές σε 7 χρόνια από τώρα…
Συμφωνώ, δεν είναι πολύ ρεαλιστικό και μάλιστα για δυο λόγους. Πρώτον- και αυτό είναι πολύ δύσκολο να το φανταστεί κανείς- θα έπρεπε οι Μουσουλμάνοι να καταφέρουν να συμφωνήσουν μεταξύ τους. Αυτό θα απαιτούσε κάποιον εξαιρετικά ευφυή και με εκπληκτικό πολιτικό ταλέντο, ιδιότητες με τις οποίες έχω προικίσει το χαρακτήρα του βιβλίου μου, τον Abbes. Το εκπληκτικό ταλέντο όμως είναι εξ’ ορισμού δυσεύρετο. Ακόμη και αν υπήρχε όμως και ιδρυόταν ένα τέτοιο κόμμα, στην πραγματικότητα θα έπαιρνε πολύ περισσότερο από επτά χρόνια. Αν δούμε πως λειτούργησε η Μουσουλμανική Αδελφότητα, με τοπικά δίκτυα, φιλανθρωπικές οργανώσεις, πολιτισμικά κέντρα, χώρους προσευχής, κέντρα διακοπών και υγείας, θυμίζει σε μεγάλο βαθμό αυτό που έκανε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Κατά τη γνώμη μου, σε μια χώρα όπου η φτώχεια συνεχίζει να εξαπλώνεται, το κόμμα αυτό δε θα προσέλκυε μόνο το ‘ μέσο’ Μουσουλμάνο, αν μπορώ να το θέσω έτσι, καθώς δεν υφίσταται πλέον ο ‘μέσος’ Μουσουλμάνος αφού προσηλυτίζονται άτομα που δεν κατάγονται από τη Β. Αφρική. Μια τέτοια διαδικασία όμως παίρνει αρκετές δεκαετίες. Ο κιτρινισμός των ΜΜΕ παίζει έναν αρνητικό ρόλο. Επί παραδείγματι, λάτρεψαν την ιστορία του τύπου που ζούσε σε ένα μικρό χωριό στη Νορμανδία, τόσο Γάλλος όσο δεν πάει, ούτε καν παιδί χωρισμένων γονιών, που ασπάστηκε το μωαμεθανισμό και πήγε στη Συρία να συμμετάσχει στη τζιχάντ. Λογικά μπορούμε να υποθέσουμε πως για κάθε έναν τέτοιο τύπο υπάρχουν και πολλοί άλλοι που ενώ ασπάζονται το μωαμεθανισμό δεν πάνε στη Συρία, ούτε έχουν καμιά όρεξη να στρατολογηθούν για τζιχάντ που στο κάτω – κάτω αφορά μόνο άτομα που κινητοποιούνται με σκοπό να ασκήσουν βία και που είναι αναγκαστικά μια μειοψηφία.
Θα μπορούσαμε να πούμε επίσης πως αυτό που πραγματικά ενδιαφέρει τέτοια άτομα είναι το να πάνε στη Συρία όχι τόσο το να ασπαστούν τον μωαμεθανισμό.
Διαφωνώ. Πιστεύω πως υπάρχει μια πραγματική ανάγκη για το Θεό και πως η επιστροφή της θρησκείας δεν είναι σλόγκαν αλλά πραγματικότητα και βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη. Δεν πρόκειται για γαλλικό αλλά για παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν ξέρω τι γίνεται στην Ασία αλλά στην Αφρική είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί οι δυο μεγάλες θρησκευτικές δυνάμεις, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, όλο και επεκτείνονται. Κατά κάποιο τρόπο παραμένω οπαδός του Ογκίστ Κοντ, (σ.τ.μ.ιδρυτή της κοινωνιολογίας και του θετικισμού) και δεν πιστεύω πως μια κοινωνία μπορεί να επιβιώσει χωρίς θρησκεία.
Μα γιατί επιλέξατε να πείτε αυτά τα πράγματα με τόσο κραυγαλέα υπερβολικό τρόπο αφού και εσείς ο ίδιος συμφωνείτε πως η ιδέα ενός Μουσουλμάνου προέδρου το 2022 δεν είναι ρεαλιστική;
Μάλλον είναι η περιπετειώδης πλευρά μου, αυτή που απευθύνεται και στη μαζική αγορά.
Μήπως είναι η πλευρά σας που πρόσκειται στον Eric Zemmour (σ.τ.μ. αμφιλεγόμενος Γάλλος πολιτικός συντάκτης) ;
Δεν ξέρω, δεν έχω διαβάσει τα βιβλία του, το μόνο που ξέρω είναι ένας τίτλος του ‘Η Γαλλική Αυτοκτονία’, κάτι με το οποίο διαφωνώ καθέτως. Νομίζω πως η Γαλλία όχι μόνο δεν αυτοκτονεί, αλλά αντιθέτως, η Ευρώπη είναι ο πραγματικός αυτόχειρας και η Γαλλία, στη μέση της, προσπαθεί απεγνωσμένα να κρατηθεί ζωντανή. Είναι η μόνη χώρα που παλεύει να επιβιώσει και που δημογραφικά το μπορεί. Η αυτοκτονία είναι ζήτημα δημογραφικών στοιχείων. Επίσης ο προσηλυτισμός είναι σημάδι ελπίδας, όχι απειλή. Σημαίνει πως άνθρωποι ελπίζουν σε μια νέου είδους κοινωνίας, αν και δεν πιστεύω πως κανείς προσηλυτίζεται για κοινωνικούς άλλα για βαθύτερους λόγους- και ας μη φαίνεται αυτό στο βιβλίο μου. Ο Huysmans είναι μια κλασσική περίπτωση ανθρώπου που προσηλυτίστηκε για λόγους καθαρά αισθητικούς. Στην πραγματικότητα τα ερωτήματα που ταλανίζουν τον Pascal αφήνουν εντελώς αδιάφορο τον Hyusmans, γι’αυτόν η ομορφιά ήταν αρκετή απόδειξη. Η ομορφιά των στίχων, των πινάκων, της μουσικής αποδείκνυε την ύπαρξη του Θεού.
Για να επιστρέψουμε στο ζήτημα των μη ρεαλιστικών υπερβολών σας, στο βιβλίο σας αναφέρονται, με ξεκάθαρη ασάφεια, διάφορα παγκόσμια γεγονότα όπου ο αναγνώστης σας ποτέ δεν μαθαίνει τι είναι. Αυτό κατατάσσει το βιβλίο σας στην κατηγορία της φαντασίας, στην πολιτική του φόβου.
Ναι, ίσως το βιβλίο να έχει μια τρομακτική πλευρά. Χρησιμοποιώ τακτικές εκφοβισμού αν και σε κανένα σημείο δεν διασαφηνίζω αν αυτό πρέπει να φοβόμαστε είναι οι Μουσουλμάνοι ή οι τοπικιστές.
Δε νομίζετε πως ενισχύει την εικόνα μιας Γαλλίας πάνω από την οποία το Ισλάμ κρέμεται σα δαμόκλεια σπάθη, σαν το πιο τρομακτικό πράγμα;
Όπως και να έχει τα ΜΜΕ μόνο γι’ αυτό συζητάνε σε βαθμό που δεν είναι δυνατόν να το συζητήσουν περισσότερο άρα το βιβλίο μου δεν πρόκειται να έχει κανέναν απολύτως αντίκτυπο, από την άποψη αυτή.
Δε σας κάνει να θέλετε να γράψετε κάτι άλλο ώστε να μην ακολουθείτε την αγέλη;
Όχι, είναι μέρος της δουλειάς μου να μιλάω γι’ αυτό για το οποίο μιλάνε όλοι, αντικειμενικά. Ανήκω στην εποχή μου.
Μέσα στο βιβλίο σας σχολιάζετε πως οι Γάλλοι διανοούμενοι τείνουν να αποφεύγουν να νιώθουν οποιαδήποτε ευθύνη, έχετε όμως αναρωτηθεί εσείς ο ίδιος για τις δικές σας ευθύνες ως συγγραφέας;
Μα εγώ δεν είμαι διανοούμενος. Δεν παίρνω το μέρος κάποιου, δεν υπερασπίζομαι το καθεστώς. Αρνούμαι οποιαδήποτε ευθύνη. Ασπάζομαι την παντελή ανευθυνότητα- εκτός από τις περιπτώσεις που κάνω λόγο για λογοτεχνία όπου εμπλέκομαι ως κριτικός. Τα δοκίμια είναι όμως αυτά που αλλάζουν τον κόσμο.
Όχι η λογοτεχνία;
Φυσικά και όχι. Αν και υποπτεύομαι πως αυτό το βιβλίο του Zemmour θα είναι εξαιρετικά σχοινοτενές. Όπως και το Κεφάλαιο του Μαρξ. Στην πραγματικότητα αυτό που διαβάστηκε και άλλαξε τον κόσμο είναι το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Και ο Ρουσώ άλλαξε τον κόσμο, ορισμένες φορές ήξερε πώς να μπαίνει απευθείας στο ψητό. Είναι απλό, αν θες να αλλάξεις τον κόσμο πρέπει να πεις: έτσι είναι ο κόσμος και κατ’ αυτόν τον τρόπο πρέπει να αλλάξει. Δε μπορείς να χαραμίζεσαι σε μυθοπλασίες, κάτι τέτοιο είναι εντελώς μάταιο.
Πολλοί άνθρωποι είναι μαχητικοί αντι-ρατσιστές και ένθερμοι υποστηρικτές του κοσμικού κράτους, δύο εννοιών με ρίζες στο Διαφωτισμό.
Κοίτα, ο Διαφωτισμός έχει πεθάνει, αιωνία του η μνήμη. Ένα παράδειγμα που βγάζει μάτι είναι εκείνη η υποψηφία με τον Olivier Besancenot (σ.τ.μ. ακροαριστερός) που φορούσε μαντήλα- ορίστε μια αντίθεση. Μόνο όμως οι Μουσουλμάνοι βρίσκονται σε τέτοια σχιζοφρενική θέση. Στο επίπεδο αυτών που συνήθως αποκαλούμε αρχές, οι Μουσουλμάνοι έχουν περισσότερα κοινά με την ακροδεξιά παρά με την αριστερά. Μεγαλύτερη φονταμενταλιστική απόσταση υπάρχει μεταξύ ενός Μουσουλμάνου και ενός άθεου παρά μεταξύ ενός Μουσουλμάνου και ενός Καθολικού. Αυτό για μένα είναι προφανές. Όταν είχα δικαστεί για ρατσισμό και είχα αθωωθεί ο εισαγγελέας ορθώς είχε παρατηρήσει πως ο μωαμεθανισμός δεν αποτελεί φυλετικό χαρακτηριστικό. Έτσι έχουμε επεκτείνει το πεδίο του ρατσισμού εφευρίσκοντας την ισλαμοφοβία. Όπως και ο αντισημιτισμός δεν είναι ρατσισμός, αφού βλέποντας κάποιον δε μπορούμε να συμπεράνουμε αν είναι ή δεν είναι Εβραίος. Ο ρατσισμός είναι πιο θεμελιώδης, αφορά το διαφορετικό χρώμα του δέρματος.
Αφού όμως βιολογικά δεν υφίστανται φυλές, ο ρατσισμός δεν είναι κατ’ ανάγκη πολιτισμικός;
Μα αφού υπάρχει προφανώς παντού γύρω μας από τη στιγμή που οι φυλές άρχισαν να αναμειγνύονται. Ρατσιστής είναι αυτός που δε συμπαθεί κάποιον επειδή είναι μαύρος ή επειδή έχει «αραβόφατσα». Ενώ ο αντισημιτισμός είναι κατά τη γνώμη μου περισσότερο μια θεωρία συνωμοσίας- αν ο κόσμος δεν πάει καλά φταίνε οι Εβραίοι και οι εβραϊκές τράπεζες.
Ναι αλλά στην ‘Υποταγή’ δεν υπάρχει η θεωρία συνωμοσίας της ‘μεγάλης αντικατάστασης’ για να κάνω χρήση της φράσης του Renaud Camus, με τους Μουσουλμάνους να αρπάζουν την εξουσία;
Δεν γνωρίζω αυτή τη θεωρία αλλά μου ακούγεται πως έχει να κάνει με φυλετικές διακρίσεις. Στο βιβλίο μου δεν αναφέρεται η μετανάστευση- δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα του βιβλίου μου είναι η καταστροφή της φιλοσοφίας που μας παρέδωσε ο Διαφωτισμός και που πλέον δεν έχει κανένα νόημα σε αντίθεση με την Καθολική πίστη που τα πάει πολύ καλά. Θεωρώ πως μια συνεργασία μεταξύ Καθολικών και Μουσουλμάνων είναι πιθανή. Έχει ήδη γίνει στο παρελθόν, γιατί όχι και στο μέλλον.
Εσείς που γίνατε αγνωστικιστής πως μπορείτε τόσο αμέριμνα να παρατηρείτε την καταστροφή της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού;
Κάποια στιγμή θα συνέβαινε οπότε καλύτερα να συμβεί τώρα. Είπαμε, είμαι οπαδός του Κοντ και βρισκόμαστε στο σημείο που ο Κοντ θα αποκαλούσε «το μεταφυσικό στάδιο» που ξεκίνησε το Μεσαίωνα και που βασικό του σκοπό έχει να καταστρέψει τη φάση που το δημιούργησε. Από μόνο του δε μπορεί να δημιουργήσει τίποτε παρά μόνο κενότητα και δυστυχία. Οπότε ναι, είμαι εχθρικός προς τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού.
Γιατί εξελίσσεται το βιβλίο σας στον ακαδημαϊκό χώρο; Επειδή εκπροσωπεί το Διαφωτισμό;
Δεν ξέρω. Ήθελα να έχω μια μεγάλη δευτερεύουσα πλοκή με τον Huysmans , από εκεί μου ‘ρθε να κάνω τον χαρακτήρα ακαδημαϊκό.
Είναι αυτοβιογραφικό βιβλίο;
Έχω χρησιμοποιήσει πράγματα από τη ζωή μου αλλά με τελείως διαφορετικές λεπτομέρειες. Οι βασικοί μου χαρακτήρες δεν είναι αυτοπροσωπογραφίες αλλά προβολές. Φαντάζομαι τις ζωές που δεν έζησα. Στο συγκεκριμένο βιβλίο το μόνο που έμεινε από την πραγματικότητα είναι το θεωρητικό στοιχείο- ο θάνατος του πατέρα- όλα τα άλλα όμως είναι εντελώς διαφορετικά.
Είστε μια Κασσάνδρα;
Δε νομίζω πως το βιβλίο είναι απαισιόδοξο. Τα πράγματα δεν εξελίσσονται και άσχημα, τουλάχιστον για τον ανδρικό πληθυσμό. Πάντως η ιδέα της επανίδρυσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας δεν είναι και τόσο ηλίθια, φτάνει να προσανατολίσεις την Ευρώπη προς το Νότο. Πολιτικά ίσως μια τέτοια εξέλιξη να είναι θεμιτή, δε μου φαίνεται και τόσο καταστροφική. Η ατμόσφαιρα του βιβλίου είναι κάπως θλιβερή επειδή έχει μια ατμόσφαιρα παραίτησης, η τελευταία φράση είναι’ Δεν είχα κάτι να πενθήσω’ όταν στην πραγματικότητα ο χαρακτήρας είχε να πενθήσει τη Μύριαμ και τη Μαύρη Παναγία.
Σε σχέση με τα άλλα βιβλία σας πού θα τοποθετούσατε αυτό;
Πειραματίστηκα με πράγματα που ήθελα πολύ καιρό. Όπως το να έχω έναν πολύ σημαντικό χαρακτήρα, τον Ben Abbes, που δεν εμφανίζεται πουθενά. Και έχω το πλέον λυπηρό τέλος στην ερωτική πλοκή του βιβλίου επειδή είναι το πιο τετριμμένο :‘μάτια που δεν βλέπονται…’ . Νομίζω έχει μια μαυρίλα που του προσδίδει ένα θλιβερό τόνο. Επί παραδείγματι αν ο Καθολικισμός δεν λειτουργεί είναι επειδή έκλεισε τον κύκλο του, ανήκει στο παρελθόν, νίκησε τον ίδιο του τον εαυτό. Το Ισλάμ είναι η εικόνα του μέλλοντος. Γιατί έχει βαλτώσει η ιδέα του Έθνους; Μα επειδή την καταχρόμαστε τόσα χρόνια. Το σημείο επαφής με τα υπόλοιπα βιβλία μου είναι πως η θρησκεία είναι αναγκαία .
Δεν αναφερθήκαμε στις γυναίκες.
Σίγουρα το βιβλίο μου δε θα αρέσει στις φεμινίστριες. Αλλά δε μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό. Δε θεωρώ ότι είμαι μισογύνης αλλά αυτό που θα αποτελέσει κόκκινο πανί είναι πως καταδεικνύω πως ο φεμινισμός είναι δημογραφικά καταδικασμένος. Η υποβόσκουσα ιδέα είναι πως η ιδεολογία δεν έχει σημασία σε σχέση με τα δημογραφικά στοιχεία.
Δεν είναι προκλητικό το βιβλίο σας;
Επιταχύνω την ιστορία, αλλά όχι, δεν είναι ένα βιβλίο πρόκληση – αν αυτό σημαίνει πως λέω πράγματα που θεωρώ αναληθή απλά για να εκνευρίσω ορισμένους. Συμπυκνώνω μια εξέλιξη που, κατά τη γνώμη μου, είναι ρεαλιστική. Ξαναδιάβασα το Κοράνι και είναι πολύ καλύτερο απ’όσο νόμιζα- το πιο προφανές συμπέρασμα είναι πως οι τζιχαντιστές είναι κακοί Μουσουλμάνοι. Προφανώς, όπως σε οποιοδήποτε θρησκευτικό κείμενο, υπάρχει χώρος για διάφορες ερμηνείες, μια ειλικρινής ανάγνωση όμως καταλήγει πως ο ιερός πόλεμος δεν επιδοκιμάζεται πουθενά, μόνο η προσευχή έχει ισχύ. Γι’αυτό δε θεωρώ πως γράφω από φόβο αλλά νιώθω πως μπορούμε να προβούμε σε διευθετήσεις. Όχι οι φεμινίστριες για να είμαι ειλικρινής αλλά πολλοί άλλοι άνθρωποι θα μπορούσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου