Δυο γενιές κατεστραμμένες εκπέμπουν SOS
Πηγή: Protagon.gr
19/7/14
Πριν λίγο καιρό, βρέθηκα σε
εκδήλωση επαγγελματικού προσανατολισμού γνωστού εκπαιδευτικού φορέα, που
δραστηριοποιείται στον τομέα των διεθνών επαγγελματικών πιστοποιήσεων.
Περίμενα να συναντήσω κυρίως νέους απόφοιτους πανεπιστημίων που
βρίσκονται σε αναζήτηση εργασίας και επαγγελματικής κατάρτισης. Προς
μεγάλη μου έκπληξη όμως διαπίστωσα ότι ένα σημαντικό ποσοστό των
συμμετεχόντων ήταν άνω των 45-50 ετών, γεγονός απρόσμενο για μια τέτοια
εκδήλωση.
Κάποια στιγμή η εισηγήτρια του σεμιναρίου ζήτησε από τους συμμετέχοντες να γράψουν σε ένα χαρτί πώς θα ήθελαν να δουν τον εαυτό τους επαγγελματικά 10 χρόνια μετά. Πρόσεξα την απάντηση που σημείωσαν δύο άτομα που κάθονταν μπροστά μου. Ένας αξιοπρεπής κύριος γύρω στα 50 έγραψε «Σε 10 χρόνια από σήμερα θα ήθελα να έχω τη δουλειά που είχα το 2010», και ένας συμπαθητικός νεαρός γύρω στα 25 έγραψε «Σε 10 χρόνια θα ήθελα να είμαι καλοπληρωμένο στέλεχος σε πολυεθνική εταιρία».
Την ίδια στιγμή συνειδητοποίησα, για άλλη μια φορά, σε πόσο τραγική κατάσταση έχει περιέλθει η πλειοψηφία των δύο αυτών γενεών. Των περίπου 25άρηδων που μετά από σημαντικές σπουδές προσπαθούν να βρουν την πρώτη τους αξιοπρεπή δουλειά και των γύρω στα 50 που μετά από αρκετά χρόνια επιτυχημένης καριέρας βρέθηκαν εκτός αγοράς εργασίας. Χωρίς να είναι οι μοναδικοί που χτυπήθηκαν βάναυσα από την κρίση, συμβολίζουν δυο γενιές που έχουν πληγεί συντριπτικά από αυτήν.
Η κρίση χρέους της χώρας έχει εξελιχθεί σε ανθρωπιστική κρίση. Αποδεκατίζει κοινωνικά και οικονομικά ολόκληρες γενιές και οδηγεί στη μετανάστευση μεγάλο αριθμό ταλέντων και επιστημόνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η επίσημη ανεργία το πρώτο τρίμηνο του 2014 ήταν στο 27,8% και στους νέους έως 24 ετών προσέγγισε το 57%. Το 71,4% του συνόλου των ανέργων αναζητά εργασία για πάνω από 12 μήνες (μακροχρόνια άνεργοι), ενώ το 23% του συνόλου δεν έχει εργαστεί ποτέ στο παρελθόν. Η ανθρωπιστική κρίση εντείνεται από το γεγονός ότι πολλά νοικοκυριά δεν έχουν κανέναν εργαζόμενο να φέρνει χρήματα στο σπίτι.
Στο διάλειμμα της εκδήλωσης έμαθα ότι ο 50άρης κύριος ήταν στέλεχος μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας, βρέθηκε το 2011 εκτός εργασίας και αναζητά από τότε μια δουλειά αντίστοιχη της εμπειρίας του, ενώ ο νεαρός είχε σημαντικές σπουδές χρηματοοικονομικών στο εξωτερικό σε επίπεδο μεταπτυχιακού και αναζητά αντίστοιχη εργασία εδώ και ένα χρόνο. Πώς να πεις σε δύο αξιόλογους ανθρώπους που ελπίζουν και αγωνίζονται για να βελτιώσουν τη ζωή τους ότι οι στόχοι τους έχουν ελάχιστες πιθανότητες πραγματοποίησης; Τι να απαντήσεις όταν σε ρωτούν γεμάτοι απογοήτευση αλλά με σπινθηροβόλο βλέμμα «Θέλω μια καλή δουλειά! Τι με συμβουλεύετε να κάνω;»
Η απάντηση δεν είναι εύκολη ούτε μοναδική, και έχει νομίζω να κάνει κυρίως με την οικονομική γεωγραφία της χώρας που πρέπει να αλλάξει. Παραδοσιακοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας όπως του real estate, κατασκευών, αυτοκινήτου, λιανεμπορίου, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, κρατικών προμηθειών, μέσων μαζικής ενημέρωσης, διαφήμισης, κ.λπ. έχουν υποστεί σημαντική συρρίκνωση έως εξαφάνιση. Σύμφωνα με έρευνα της Endeavour Greece 200.000 έλληνες έχουν ήδη μεταναστεύσει στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια προς αναζήτηση εργασίας (εξειδικευμένοι επιστήμονες οι περισσότεροι), 640.000 άτομα θα πρέπει να αλλάξουν τομέα εργασίας, ενώ 500.000 θα αναγκαστούν να μετακινηθούν εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης τα επόμενα χρόνια.
Το κράτος οφείλει να εκπονήσει και να εφαρμόσει ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Απασχόλησης όπου θα περιγράφεται λεπτομερώς και πειστικά ο τρόπος με τον οποίο θα μπορέσει η χώρα να δημιουργήσει αξιοπρεπείς δουλειές για τους πολίτες της.
-Έμφαση πρέπει να δοθεί σε συγκεκριμένους κλάδους στους οποίους η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως τουρισμός, ενέργεια, διαχείριση απορριμμάτων, γεωργική παραγωγή, μεταφορές, ναυτιλία, διαμετακομιστικές υπηρεσίες/logistics, πολιτισμός, εκπαίδευση.
-Άνεργοι που προέρχονται από κλάδους υπό συρρίκνωση πρέπει να μετεκπαιδευτούν ώστε να μπορούν να μεταπηδήσουν ευκολότερα στους νέους κλάδους.
-Στις επιχειρήσεις των αναπτυσσόμενων τομέων πρέπει να δοθούν κίνητρα για απορρόφηση και διατήρηση ανέργων (επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών και μισθού, φορολογικά κίνητρα, κ.λπ.).
-Η επιδότηση ανεργίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε επιδότηση εργασίας, επανεντάσσοντας τους ανέργους στην αγορά εργασίας και βοηθώντας τις μικρές επιχειρήσεις να επιβιώσουν, μειώνοντάς τους το κόστος λειτουργίας.
-Η εκπαίδευση της χώρας πρέπει να επανασχεδιαστεί κατευθύνοντας πόρους από παραδοσιακά επαγγέλματα προς νέους κλάδους της οικονομίας. Απαιτείται σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας μέσω συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα, σύνδεση της έρευνας με τις επιχειρήσεις, έμφαση στις επαγγελματικές πιστοποιήσεις.
-Οι νέοι επιχειρηματίες πρέπει να βοηθηθούν στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους, περιορίζοντας το ελάχιστο κόστος τους (εισφορές ΟΑΕΕ, τέλος επιτηδεύματος, υψηλό χρηματοδοτικό κόστος, κ.λπ.) και παρακάμπτοντας τα συνεχή εμπόδια που τους βάζει ένα κράτος-δυνάστης, που πολεμάει ανηλεώς την επιχειρηματικότητα και που έχει δαιμονοποιήσει την έννοια επιχειρηματικό ρίσκο και εύλογο κέρδος.
Έχει υπολογιστεί από διάφορες επιστημονικές έρευνες ότι με κάθε μονάδα αύξησης τους ΑΕΠ της χώρας, η ανεργία περιορίζεται περίπου κατά 0,25%. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αυξηθεί περίπου 40% το ΑΕΠ της Ελλάδας για να μειωθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες η ανεργία.
Όλα τα πολιτικά κόμματα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ξεκάθαρα ότι η ανεργία αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας και ότι η πολιτική επιβίωσή τους θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Τα εκατοντάδες εκατομμύρια που δίνονται για να ικανοποιήσουν ένστολους, δικαστικούς, κ.λπ. ή οι υποσχέσεις για σκίσιμο μνημονίων και επαναφορά μισθών και συντάξεων προνομιούχων τάξεων του Δημοσίου στα προ κρίσης επίπεδα, δεν συμβάλλουν στην ανακούφιση των ανέργων και στην επίλυση του προβλήματος τους.
Ο Βολταίρος έχει γράψει κάποτε: «Η δουλειά απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα τρία μεγαλύτερα κακά: την ανία, τα ελαττώματα και την ανάγκη». Στην Ελλάδα έχουμε ξεπεράσει το επίπεδο της ανίας. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου οι άνεργοι δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Εύχομαι να μην δούμε σύντομα και τα μεγάλα ελαττώματα του ανθρώπου να ξετυλίγονται μπροστά μας. Άλλωστε, μια πρώτη (πολιτική) γεύση αυτών έχουμε ήδη πάρει….
*Ο Χρύσανθος Στεφανόπουλος είναι οικονομολόγος, ορκωτός ελεγκτής (ACCA), εισηγητής σεμιναρίων χρηματοοικονομικής και κοστολόγησης για στελέχη επιχειρήσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Κάποια στιγμή η εισηγήτρια του σεμιναρίου ζήτησε από τους συμμετέχοντες να γράψουν σε ένα χαρτί πώς θα ήθελαν να δουν τον εαυτό τους επαγγελματικά 10 χρόνια μετά. Πρόσεξα την απάντηση που σημείωσαν δύο άτομα που κάθονταν μπροστά μου. Ένας αξιοπρεπής κύριος γύρω στα 50 έγραψε «Σε 10 χρόνια από σήμερα θα ήθελα να έχω τη δουλειά που είχα το 2010», και ένας συμπαθητικός νεαρός γύρω στα 25 έγραψε «Σε 10 χρόνια θα ήθελα να είμαι καλοπληρωμένο στέλεχος σε πολυεθνική εταιρία».
Την ίδια στιγμή συνειδητοποίησα, για άλλη μια φορά, σε πόσο τραγική κατάσταση έχει περιέλθει η πλειοψηφία των δύο αυτών γενεών. Των περίπου 25άρηδων που μετά από σημαντικές σπουδές προσπαθούν να βρουν την πρώτη τους αξιοπρεπή δουλειά και των γύρω στα 50 που μετά από αρκετά χρόνια επιτυχημένης καριέρας βρέθηκαν εκτός αγοράς εργασίας. Χωρίς να είναι οι μοναδικοί που χτυπήθηκαν βάναυσα από την κρίση, συμβολίζουν δυο γενιές που έχουν πληγεί συντριπτικά από αυτήν.
Η κρίση χρέους της χώρας έχει εξελιχθεί σε ανθρωπιστική κρίση. Αποδεκατίζει κοινωνικά και οικονομικά ολόκληρες γενιές και οδηγεί στη μετανάστευση μεγάλο αριθμό ταλέντων και επιστημόνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η επίσημη ανεργία το πρώτο τρίμηνο του 2014 ήταν στο 27,8% και στους νέους έως 24 ετών προσέγγισε το 57%. Το 71,4% του συνόλου των ανέργων αναζητά εργασία για πάνω από 12 μήνες (μακροχρόνια άνεργοι), ενώ το 23% του συνόλου δεν έχει εργαστεί ποτέ στο παρελθόν. Η ανθρωπιστική κρίση εντείνεται από το γεγονός ότι πολλά νοικοκυριά δεν έχουν κανέναν εργαζόμενο να φέρνει χρήματα στο σπίτι.
Στο διάλειμμα της εκδήλωσης έμαθα ότι ο 50άρης κύριος ήταν στέλεχος μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας, βρέθηκε το 2011 εκτός εργασίας και αναζητά από τότε μια δουλειά αντίστοιχη της εμπειρίας του, ενώ ο νεαρός είχε σημαντικές σπουδές χρηματοοικονομικών στο εξωτερικό σε επίπεδο μεταπτυχιακού και αναζητά αντίστοιχη εργασία εδώ και ένα χρόνο. Πώς να πεις σε δύο αξιόλογους ανθρώπους που ελπίζουν και αγωνίζονται για να βελτιώσουν τη ζωή τους ότι οι στόχοι τους έχουν ελάχιστες πιθανότητες πραγματοποίησης; Τι να απαντήσεις όταν σε ρωτούν γεμάτοι απογοήτευση αλλά με σπινθηροβόλο βλέμμα «Θέλω μια καλή δουλειά! Τι με συμβουλεύετε να κάνω;»
Η απάντηση δεν είναι εύκολη ούτε μοναδική, και έχει νομίζω να κάνει κυρίως με την οικονομική γεωγραφία της χώρας που πρέπει να αλλάξει. Παραδοσιακοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας όπως του real estate, κατασκευών, αυτοκινήτου, λιανεμπορίου, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, κρατικών προμηθειών, μέσων μαζικής ενημέρωσης, διαφήμισης, κ.λπ. έχουν υποστεί σημαντική συρρίκνωση έως εξαφάνιση. Σύμφωνα με έρευνα της Endeavour Greece 200.000 έλληνες έχουν ήδη μεταναστεύσει στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια προς αναζήτηση εργασίας (εξειδικευμένοι επιστήμονες οι περισσότεροι), 640.000 άτομα θα πρέπει να αλλάξουν τομέα εργασίας, ενώ 500.000 θα αναγκαστούν να μετακινηθούν εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης τα επόμενα χρόνια.
Το κράτος οφείλει να εκπονήσει και να εφαρμόσει ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Απασχόλησης όπου θα περιγράφεται λεπτομερώς και πειστικά ο τρόπος με τον οποίο θα μπορέσει η χώρα να δημιουργήσει αξιοπρεπείς δουλειές για τους πολίτες της.
-Έμφαση πρέπει να δοθεί σε συγκεκριμένους κλάδους στους οποίους η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως τουρισμός, ενέργεια, διαχείριση απορριμμάτων, γεωργική παραγωγή, μεταφορές, ναυτιλία, διαμετακομιστικές υπηρεσίες/logistics, πολιτισμός, εκπαίδευση.
-Άνεργοι που προέρχονται από κλάδους υπό συρρίκνωση πρέπει να μετεκπαιδευτούν ώστε να μπορούν να μεταπηδήσουν ευκολότερα στους νέους κλάδους.
-Στις επιχειρήσεις των αναπτυσσόμενων τομέων πρέπει να δοθούν κίνητρα για απορρόφηση και διατήρηση ανέργων (επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών και μισθού, φορολογικά κίνητρα, κ.λπ.).
-Η επιδότηση ανεργίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε επιδότηση εργασίας, επανεντάσσοντας τους ανέργους στην αγορά εργασίας και βοηθώντας τις μικρές επιχειρήσεις να επιβιώσουν, μειώνοντάς τους το κόστος λειτουργίας.
-Η εκπαίδευση της χώρας πρέπει να επανασχεδιαστεί κατευθύνοντας πόρους από παραδοσιακά επαγγέλματα προς νέους κλάδους της οικονομίας. Απαιτείται σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας μέσω συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα, σύνδεση της έρευνας με τις επιχειρήσεις, έμφαση στις επαγγελματικές πιστοποιήσεις.
-Οι νέοι επιχειρηματίες πρέπει να βοηθηθούν στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους, περιορίζοντας το ελάχιστο κόστος τους (εισφορές ΟΑΕΕ, τέλος επιτηδεύματος, υψηλό χρηματοδοτικό κόστος, κ.λπ.) και παρακάμπτοντας τα συνεχή εμπόδια που τους βάζει ένα κράτος-δυνάστης, που πολεμάει ανηλεώς την επιχειρηματικότητα και που έχει δαιμονοποιήσει την έννοια επιχειρηματικό ρίσκο και εύλογο κέρδος.
Έχει υπολογιστεί από διάφορες επιστημονικές έρευνες ότι με κάθε μονάδα αύξησης τους ΑΕΠ της χώρας, η ανεργία περιορίζεται περίπου κατά 0,25%. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αυξηθεί περίπου 40% το ΑΕΠ της Ελλάδας για να μειωθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες η ανεργία.
Όλα τα πολιτικά κόμματα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ξεκάθαρα ότι η ανεργία αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας και ότι η πολιτική επιβίωσή τους θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Τα εκατοντάδες εκατομμύρια που δίνονται για να ικανοποιήσουν ένστολους, δικαστικούς, κ.λπ. ή οι υποσχέσεις για σκίσιμο μνημονίων και επαναφορά μισθών και συντάξεων προνομιούχων τάξεων του Δημοσίου στα προ κρίσης επίπεδα, δεν συμβάλλουν στην ανακούφιση των ανέργων και στην επίλυση του προβλήματος τους.
Ο Βολταίρος έχει γράψει κάποτε: «Η δουλειά απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα τρία μεγαλύτερα κακά: την ανία, τα ελαττώματα και την ανάγκη». Στην Ελλάδα έχουμε ξεπεράσει το επίπεδο της ανίας. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου οι άνεργοι δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Εύχομαι να μην δούμε σύντομα και τα μεγάλα ελαττώματα του ανθρώπου να ξετυλίγονται μπροστά μας. Άλλωστε, μια πρώτη (πολιτική) γεύση αυτών έχουμε ήδη πάρει….
*Ο Χρύσανθος Στεφανόπουλος είναι οικονομολόγος, ορκωτός ελεγκτής (ACCA), εισηγητής σεμιναρίων χρηματοοικονομικής και κοστολόγησης για στελέχη επιχειρήσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου