Νοσταλγία, αγάπη μου!

  

Tζόρτζιο ντε Κίρικο, Η νοσταλγία του Απείρου

 *

Η νοσταλγία αντίβαρο στην ανία

The New York Times, 10.7.13
 
Λίγο καιρό μετά την εγκατάστασή του στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, ο Κωσταντίνος Σεντικίδης παραδέχθηκε σε έναν συνάδελφό του από το Τμήμα Ψυχολογίας ότι συχνά ένιωθε έντονη νοσταλγία για το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας που είχε αφήσει πίσω του.
Ο συνάδελφός του πίστεψε ότι ο δρ Σεντικίδης έπασχε από κατάθλιψη και γι’ αυτό ήθελε να «ζει» στο παρελθόν. Η νοσταλγία θεωρείται διαταραχή ήδη από τον 17ο αιώνα, όταν Ελβετός ιατρός χρησιμοποίησε τον όρο και απέδωσε τα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα στρατιωτών στην επιθυμία να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Ομως ο δρ Σεντικίδης δεν επιθυμούσε να επιστρέψει σπίτι του και επέμενε ότι δεν ένιωθε άσχημα.
«Του είπα ότι ήθελα να ζήσω τη ζωή μου, αλλά κάποιες στιγμές σκεπτόμουν το παρελθόν και ένιωθα καλά. Η νοσταλγία με έκανε να νιώθω ότι η ζωή μου είχε ρίζες και συνέχεια. Ενιωθα καλά για τον εαυτό μου και τις σχέσεις μου, με γέμιζε δύναμη να προχωρήσω».
Από αυτή την ιδιωτική συζήτηση γεννήθηκε η Κλίμακα Νοσταλγίας Σαουθάμπτον, ένα επιστημονικό εργαλείο που χρησιμοποιείται ευρύτατα. Η νοσταλγία -επισημαίνουν οι επιστήμονες- αποτελεί αντίβαρο στη μοναξιά, την ανία και το άγχος. Μας κάνει πιο γενναιόδωρους στους ξένους και πιο ανεκτικούς και τελικά φέρνει τα ζευγάρια πιο κοντά αφού μπορούν να μοιραστούν τις αναμνήσεις τους.
Συνήθως αρχίζουμε να νοσταλγούμε το παρελθόν όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κάποιο αρνητικό γεγονός, όταν νιώθουμε μοναξιά. Παρ’ όλα αυτά η νοσταλγία μάς κάνει να νιώθουμε καλύτερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται για μέθοδο που μας επιτρέπει να αποκτήσουμε καλύτερη διάθεση, που στοχεύει απλά και μόνο στο να μας φτιάξει το κέφι. Δεν είναι όλες οι αναμνήσεις ευτυχισμένες και ακόμα και πιο χαρούμενες στιγμές φωτίζονται από το μελαγχολικό φως της απώλειας, του ότι έχουν χαθεί στον χρόνο. Ομως, τα θετικά της νοσταλγίας είναι πολύ περισσότερα από τα αρνητικά. «Ολα αρχίζουν με κάποιο πρόβλημα, αλλά το τέλος είναι θετικό χάρη στη βοήθεια από κάποιον πλησίον σου. Νιώθεις ότι ανήκεις στην ομάδα και γίνεσαι περισσότερο γενναιόδωρος, καταλήγει ο δρ Σεντικίδης.
Η μουσική
Ολλανδοί ερευνητές επισημαίνουν ότι συναισθήματα νοσταλγίας πυροδοτεί η μουσική, ενώ σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Σαν Γιατ Σεν της Νότιας Κίνας, νιώθουμε μεγαλύτερη νοσταλγία τις ψυχρότερες ημέρες και αυτό μας κάνει να νιώθουμε θέρμη.
Σίγουρα, όμως, κάποιες αναμνήσεις μπορούν να προκαλέσουν αρνητικά συναισθήματα και θλίψη. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε ύστερα από πειράματα που πραγματοποιήθηκαν από ψυχολόγους του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Βόρειας Ντακότα, «ο περίπατος στους δρόμους της μνήμης» μάς κάνει να νιώθουμε ότι η ζωή έχει αξία.
Τέλος, σύμφωνα με τον δρα Σεντικίδη, από τη νοσταλγία -ακόμα και υπό τη μορφή ασκήσεων- δεν είναι δυνατόν να επωφεληθούν οι νευρωτικοί, που τείνουν να υπερβάλλουν και σε αυτό, όπως όσοι αποφεύγουν με κάθε τρόπο τις στενές προσωπικές σχέσεις. Εάν δεν ανήκετε σε κάποια από τις δύο κατηγορίες, τότε νοσταλγείτε ελευθέρως το παρελθόν έως τρεις φορές εβδομαδιαίως, καταλήγει ο δρ Σεντικίδης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ  ΠΟΥ ΠΗΡΕ Η ΑΣΠΑΣΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ Δρα ΣΕΝΤΙΚΙΔΗ  ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ:

=> Η νοσταλγία αντίβαρο στην ανία | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,6.7.14

**************
Κική Δημουλά, «Νοσταλγία»

«Τον θυμάμαι ακόμα.
Παράξενο πολύ,
γιατί όσο ένα ανοιξιάτικο σύννεφο έμεινε,
όσο χρειάζεται για να ειπωθεί ένα αντίο.
Υπέροχο μνημείο.
Διάχυτος σαν μυρουδιά,
απροσδιόριστος σαν το άπειρο,
βλέμμα σάμπως σ’ ατέλειωτη νύχτα.
Μπροστά μας ένα σταχτοδοχείο
όπου τινάζαμε μια τεφρωμένη ολοκλήρωση.
Το ρολόγι του σχεδίαζε με το χρόνο
κάποιο ξεκίνημα πικρό.
Και τότε εγώ
σήκωνα το ποτήρι
και πίναμε μαζί κάποιο σαλπάρισμα
ανάκατο με μια σιγή.
Στο χωρισμό μήτε αντίο
μήτε φιλί.»
(Κική Δημουλά, Ποιήματα, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 1998)