"Κανένας δε με προσβάλλει ατιμώρητος"

The Cask of Amontillado By Edgar Allan Poe  retribution overtakes its redresser.  It is equally unredressed when the avenger fails to make himself felt as such to him who has done the wrong. It must be understood that neither by word nor deed had I given Fortunato cause to doubt my good will.  I continued, as was my wont, to smile in his face, and he did not perceive that my smile now was at the thought of his immolation. He had a weak point--this Fortunato--although in other regards he was a man to be respected and even feared.  He prided himself on his connoisseurship in wine.  Few Italians have the true virtuoso spirit. For the most part their enthusiasm is adopted to suit the time and opportunity--to practise imposture upon the British and Austrian millionaires.  In painting and gemmary, Fortunato, like his countrymen, was a quack--but in the matter of old wines he was sincere.  In this respect I did not differ from him materially: I was skillful in the Italian vintages myself, and bought largely whenever I could. It was about dusk, one evening during the supreme madness of the carnival season, that I encountered my friend.  He accosted me with excessive warmth, for he had been drinking much.  The man wore motley. He had on a tight-fitting parti-striped dress, and his head was surmounted by the conical cap and bells.  I was so pleased to see him that I thought I should never have done wringing his hand. I said to him--"My dear Fortunato, you are luckily met.  How remarkably well you are looking to-day!  But I have received a pipe of what passes for Amontillado, and I have my doubts." "How?" said he.  "Amontillado?  A pipe?  Impossible!  And in the middle of the carnival!" "I have my doubts," I replied; "and I was silly enough to pay the full Amontillado price without consulting you in the matter. You were not to be found, and I was fearful of losing a bargain." "Amontillado!" "I have my doubts." "Amontillado!" "And I must satisfy them." "Amontillado!" "As you are engaged, I am on my way to Luchesi.  If any one has a critical turn, it is he.  He will tell me--" "Luchesi cannot tell Amontillado from Sherry." "And yet some fools will have it that his taste is a match for your own." "Come, let us go." "Whither?" "To your vaults." "My friend, no; I will not impose upon your good nature.  I perceive you have an engagement.  Luchesi--" "I have no engagement;--come." "My friend, no.  It is not the engagement, but the severe cold with which I perceive you are afflicted.  The vaults are insufferably damp. They are encrusted with nitre." "Let us go, nevertheless.  The cold is merely nothing. Amontillado! You have been imposed upon.  And as for Luchesi, he cannot distinguish Sherry from Amontillado." Thus speaking, Fortunato possessed himself of my arm. Putting on a mask of black silk, and drawing a roquelaire closely about my person, suffered him to hurry me to my palazzo. There were no attendants at home; they had absconded to make merry in honour of the time.  I had told them that I should not return until the morning, and had given them explicit orders not to stir from the house. These orders were sufficient, I well knew, to insure their immediate disappearance, one and all, as soon as my back was turned. I took from their sconces two flambeaux, and giving one to Fortunato, bowed him through several suites of rooms to the archway that led into the vaults.  I passed down a long and winding staircase, requesting him to be cautious as he followed. We came at length to the foot of the descent, and stood together on the damp ground of the catacombs of the Montresors. The gait of my friend was unsteady, and the bells upon his cap jingled as he strode. "The pipe," said he. "It is farther on," said I; "but observe the white web-work which gleams from these cavern walls." He turned towards me, and looked into my eyes with two filmy orbs that distilled the rheum of intoxication. "Nitre?" he asked, at length. "Nitre," I replied.  "How long have you had that cough?" "Ugh! ugh! ugh!--ugh! ugh! ugh!--ugh! ugh! ugh!--ugh! ugh! ugh!--ugh! ugh! ugh!" My poor friend found it impossible to reply for many minutes. "It is nothing," he said, at last. "Come," I said, with decision, "we will go back; your health is precious.  You are rich, respected, admired, beloved; you are happy, as once I was.  You are a man to be missed.  For me it is no matter.  We will go back; you will be ill, and I cannot be responsible.  Besides, there is Luchesi-" "Enough," he said; "the cough is a mere nothing; it will not kill me. I shall not die of a cough." "True--true," I replied; "and, indeed, I had no intention of alarming you unnecessarily--but you should use all proper caution. A draught of this Medoc will defend us from the damps." Here I knocked off the neck of a bottle which I drew from a long row of its fellows that lay upon the mould. "Drink," I said, presenting him the wine. He raised it to his lips with a leer.  He paused and nodded to me familiarly, while his bells jingled. "I drink," he said, "to the buried that repose around us." "And I to your long life." He again took my arm, and we proceeded. "These vaults," he said, "are extensive." "The Montresors," I replied, "were a great and numerous family." "I forget your arms." "A huge human foot d'or, in a field azure; the foot crushes a serpent rampant whose fangs are imbedded in the heel." "And the motto?" "Nemo me impune lacessit." "Good!" he said. The wine sparkled in his eyes and the bells jingled.  My own fancy grew warm with the Medoc.  We had passed through walls of piled bones, with casks and puncheons intermingling, into the inmost recesses of catacombs.  I paused again, and this time I made bold to seize Fortunato by an arm above the elbow. "The nitre!" I said; "see, it increases.  It hangs like moss upon the vaults.  We are below the river's bed.  The drops of moisture trickle among the bones.  Come, we will go back ere it is too late.  Your cough." "It is nothing," he said; "let us go on.  But first, another draught of the Medoc." I broke and reached him a flagon of De Grave.  He emptied it at a breath.  His eyes flashed with a fierce light.  He laughed and threw the bottle upwards with a gesticulation I did not understand. I looked at him in surprise.  He repeated the movement--a grotesque one. "You do not comprehend?" he said. "Not I," I replied. "Then you are not of the brotherhood." "How?" "You are not of the masons." "Yes, yes," I said; "yes, yes." "You?  Impossible!  A mason?" "A mason," I replied. "A sign," he said, "a sign." "It is this," I answered, producing a trowel from beneath the folds of my roquelaire. "You jest," he exclaimed, recoiling a few paces.  "But let us proceed to the Amontillado." "Be it so," I said, replacing the tool beneath the cloak and again offering him my arm.  He leaned upon it heavily.  We continued our route in search of the Amontillado.  We passed through a range of low arches, descended, passed on, and descending again, arrived at a deep crypt, in which the foulness of the air caused our flambeaux rather to glow than flame. At the most remote end of the crypt there appeared another less spacious.  Its walls had been lined with human remains, piled to the vault overhead, in the fashion of the great catacombs of Paris.  Three sides of this interior crypt were still ornamented in this manner. From the fourth side the bones had been thrown down, and lay promiscuously upon the earth, forming at one point a mound of some size.  Within the wall thus exposed by the displacing of the bones, we perceived a still interior recess, in depth about four feet in width three, in height six or seven.  It seemed to have been constructed for no especial use within itself, but formed merely the interval between two of the colossal supports of the roof of the catacombs, and was backed by one of their circumscribing walls of solid granite. It was in vain that Fortunato, uplifting his dull torch, endeavoured to pry into the depth of the recess.  Its termination the feeble light did not enable us to see. "Proceed," I said; "herein is the Amontillado.  As for Luchesi--" "He is an ignoramus," interrupted my friend, as he stepped unsteadily forward, while I followed immediately at his heels.  In an instant he had reached the extremity of the niche, and finding his progress arrested by the rock, stood stupidly bewildered.  A moment more and I had fettered him to the granite.  In its surface were two iron staples, distant from each other about two feet, horizontally.  From one of these depended a short chain, from the other a padlock.  Throwing the links about his waist, it was but the work of a few seconds to secure it.  He was too much astounded to resist.  Withdrawing the key I stepped back from the recess. "Pass your hand," I said, "over the wall; you cannot help feeling the nitre.  Indeed, it is very damp.  Once more let me implore you to return.  No?  Then I must positively leave you.  But I must first render you all the little attentions in my power." "The Amontillado!" ejaculated my friend, not yet recovered from his astonishment. "True," I replied; "the Amontillado." As I said these words I busied myself among the pile of bones of which I have before spoken.  Throwing them aside, I soon uncovered a quantity of building stone and mortar.  With these materials and with the aid of my trowel, I began vigorously to wall up the entrance of the niche. I had scarcely laid the first tier of the masonry when I discovered that the intoxication of Fortunato had in a great measure worn off. The earliest indication I had of this was a low moaning cry from the depth of the recess.  It was not the cry of a drunken man. There was then a long and obstinate silence.  I laid the second tier, and the third, and the fourth; and then I heard the furious vibrations of the chain.  The noise lasted for several minutes, during which, that I might hearken to it with the more satisfaction, I ceased my labours and sat down upon the bones. When at last the clanking subsided, I resumed the trowel, and finished without interruption the fifth, the sixth, and the seventh tier.  The wall was now nearly upon a level with my breast.  I again paused, and holding the flambeaux over the mason-work, threw a few feeble rays upon the figure within. A succession of loud and shrill screams, bursting suddenly from the throat of the chained form, seemed to thrust me violently back.  For a brief moment I hesitated--I trembled.  Unsheathing my rapier, I began to grope with it about the recess; but the thought of an instant reassured me.  I placed my hand upon the solid fabric of the catacombs, and felt satisfied.  I reapproached the wall; I replied to the yells of him who clamoured.  I re-echoed--I aided--I surpassed them in volume and in strength.  I did this, and the clamourer grew still. It was now midnight, and my task was drawing to a close.  I had completed the eighth, the ninth, and the tenth tier.  I had finished a portion of the last and the eleventh; there remained but a single stone to be fitted and plastered in.  I struggled with its weight; I placed it partially in its destined position.  But now there came from out the niche a low laugh that erected the hairs upon my head.  It was succeeded by a sad voice, which I had difficulty in recognizing as that of the noble Fortunato.  The voice said-- "Ha! ha! ha!--he! he! he!--a very good joke indeed--an excellent jest. We shall have many a rich laugh about it at the palazzo--he! he! he!--over our wine--he! he! he!" "The Amontillado!" I said. "He! he! he!--he! he! he!--yes, the Amontillado.  But is it not getting late?  Will not they be awaiting us at the palazzo, the Lady Fortunato and the rest?  Let us be gone." "Yes," I said, "let us be gone." "For the love of God, Montresor!_" "Yes," I said, "for the love of God!" But to these words I hearkened in vain for a reply.  I grew impatient. I called aloud-- "Fortunato!" No answer.  I called again-- "Fortunato--" No answer still.  I thrust a torch through the remaining aperture and let it fall within.  There came forth in reply only a jingling of the bells.  My heart grew sick on account of the dampness of the catacombs. I hastened to make an end of my labour.  I forced the last stone into its position; I plastered it up.  Against the new masonry I re-erected the old rampart of bones.  For the half of a century no mortal has disturbed them.  In pace requiescat! A pipe = 100 gallon = 500 lit. a puncheon = 70 gallon = 300 lit  The thousand injuries of Fortunato I had borne as I best could, but when he ventured upon insult, I vowed revenge.  You, who so well know the nature of my soul, will not suppose, however, that I gave utterance to a threat.  At length I would be avenged; this was a point definitely settled--but the very definitiveness with which it was resolved, precluded the idea of risk.  I must not only punish, but punish with impunity.  A wrong is unredressed when

Το Βαρελάκι με το Αμοντιγιάδο Έντγαρ Άλλαν Πόε Μετάφραση: Βασίλης Μηλίτσης Τις χιλιάδες μικροαδικίες του Φορτουνάτο τις υπέμεινα όσο καλύτερα μπορούσα, αλλά όταν αποτόλμησε να με προσβάλει, ορκίστηκα εκδίκηση. Εσύ, που τόσο καλά γνωρίζεις τα μύχια της ψυχής μου, δε θα υποθέσεις, βέβαια, πως εξέφρασα κάποια απειλή. Τελικά θα έπαιρνα την εκδίκησή μου, πράγμα που οριστικά κανονίστηκε, αλλά αυτή η  οριστικοποίηση απέκλειε κάθε ιδέα ρίσκου. Δεν πρέπει μόνο να τιμωρήσω, αλλά να τιμωρήσω χωρίς να τιμωρηθώ. Το άδικο δεν αποκαθίσταται όταν η τιμωρία προλαβαίνει τον τιμωρό. Εξίσου το άδικο δεν αποκαθίσταται όταν αυτός που εκδικείται δε γίνεται κατανοητός σαν τιμωρός σ’ αυτόν που έχει διαπράξει το άδικο. Πρέπει να γίνει αντιληπτό το ότι ούτε λεκτικά ούτε έμπρακτα έδωσα στον Φορτουνάτο λαβή να αμφιβάλει για την καλή μου θέληση. Συνέχισα, κατά πώς συνήθιζα, να χαμογελώ αντικρίζοντάς τον κατά πρόσωπο, και αυτός δεν αντιλαμβανόταν ότι τούτο το χαμόγελό μου ήταν το πώς να τον θυσιάσω στο βωμό της εκδίκησης. Ο εν λόγω Φορτουνάτο είχε ένα αδύνατο σημείο – αν και σ’ άλλους τομείς ήταν άτομο που το σεβόσουν κι ακόμη το φοβόσουν. Καυχιόταν ότι ήταν ειδήμων στα κρασιά. Λίγοι Ιταλοί κατέχουν στην πραγματικότητα το πνεύμα της βαθιάς γνώσης σε κάτι. Διότι, ως επί το πλείστον, ενστερνίζονται τον ενθουσιασμό τους με το σκοπό να ταιριάξει με το χρόνο και την ευκαιρία στο πώς θα εξαπατήσουν τους Βρετανούς και τους Αυστριακούς εκατομμυριούχους. Στη ζωγραφική και στην κοσμηματολογία ο Φορτουνάτο ήταν ένας τσαρλατάνος, αλλά σε θέματα παλιών κρασιών ήταν αληθινός. Στο θέμα αυτό δε διέφερα ο ίδιος ουσιαστικά απ’ αυτόν: ήμουν κι εγώ ειδικός στα εκλεκτά Ιταλικά κρασιά, και αγόραζα μεγάλες ποσότητες κάθε φορά που μπορούσα. Είχε αρχίσει να σουρουπώνει μια μέρα κατά τη διάρκεια της εποχής του θεότρελου καρναβαλιού όταν συνάντησα το φίλο μου. Με πλησίασε με υπερβολική θέρμη, γιατί είχε πιει πολύ. Φορούσε μια παρδαλή στολή Αρλεκίνου. Τα ριγωτά ρούχα του ήταν εφαρμοστά και στο κεφάλι του είχε βάλει έναν κωνικό σκούφο με κουδουνάκια. Χάρηκα τόσο πολύ που τον είδα που νόμισα πως δε θα σταματούσα να του σφίγγω το χέρι. Του είπα: «Αγαπητέ μου Φορτουνάτο, τι τύχη να σε συναντήσω. Εξαιρετικά καλά μου φαίνεσαι σήμερα! Έχω λάβει ένα πεντακοσάλιτρο βουτσί που περνιέται για Αμοντιγιάδο, πλην όμως έχω τις αμφιβολίες μου.» «Πώς;» είπε. «Αμοντιγιάδο; Ένα πεντακοσάλιτρο; Αδύνατον! Και μάλιστα στη μέση του καρναβαλιού!» «Έχω τις αμφιβολίες μου,» απάντησα, «και ήμουν αρκετά ανόητος που πλήρωσα ολόκληρη την τιμή για Αμοντιγιάδο χωρίς να σε συμβουλευτώ γι’ αυτό το θέμα. Δε σ’ εύρισκα και φοβόμουν μη χάσω την ευκαιρία.» «Αμοντιγιάδο!» «Έχω τις αμφιβολίες μου.» «Αμοντιγιάδο!» «Και πρέπει να το διαλευκάνω.» «Αμοντιγιάδο!» «Αλλά μια και είσαι απασχολημένος, λέω να πάω στον Λουκέζι. Αν κάποιος ξέρει να κρίνει, είναι αυτός. Θα μου πει –» «Ο Λουκέζι δεν μπορεί να ξεχωρίσει ένα Αμοντιγιάδο από ένα συνηθισμένο Σέρι.» «Κι όμως κάποιοι ανόητοι ισχυρίζονται πως η γευσιγνωσία του είναι ίδια με τη δική σου.» «Έλα, πάμε.» «Πού;» «Στην κάβα σου.» «Φίλε μου, όχι. Δε θέλω να εκμεταλλευτώ την καλή σου διάθεση. Αντιλαμβάνομαι πως έχεις δουλειά. Ο Λουκέζι –» «Καμιά δουλειά δεν έχω, - έλα.» «Φίλε μου, δε γίνεται, όχι. Αν δεν πρόκειται για δουλειά, είναι το ότι είσαι βαριά κρυωμένος, όπως αντιλαμβάνομαι. Οι θόλοι της κάβας είναι ανυπόφορα υγροί και έχουν πιάσει μια κρούστα νίτρου.» «Ας πάμε, μολαταύτα. Το κρυολόγημά μου δεν είναι τίποτε. Αμοντιγιάδο! Σ’ έχουν εξαπατήσει. Και όσο για τον Λουκέζι, αυτός δεν ξέρει να ξεχωρίζει το Σέρι από το Αμοντιγιάδο.» Μιλώντας μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Φορτουνάτο με πήρε αγκαζέ. Φορώντας μια μάσκα από μαύρο μετάξι, και τραβώντας έναν κοντό μανδύα γύρω από το σώμα μου, τον άφησα να με πάει γρήγορα στο παλάτσο μου. Το υπηρετικό προσωπικό έλειπε από το σπίτι. Την είχαν κοπανίσει για να ξεφαντώσουν τιμώντας την εορταστική περίσταση. Τους είχα πει πως δε θα επέστρεφα μέχρι το πρωί και τους είχα δώσει σαφείς οδηγίες να μην το κουνήσουν ρούπι απ’ το σπίτι. Οι διαταγές αυτές, ήξερα πολύ καλά, αρκούσαν να εξασφαλίσουν την άμεση εξαφάνισή τους, μια και καλή, τη στιγμή που θα γυρνούσα την πλάτη μου Έβγαλα δύο πυρσούς από τις θήκες τους, και δίνοντας μία στον Φορτουνάτο, τον κατεύθυνα  σκύβοντας μέσα από έναν λαβύρινθο δωματίων μέχρι την αψιδωτή είσοδο που οδηγούσε στους θόλους της κάβας. Κατεβήκαμε μια μακρά και σπειροειδή σκάλα, και τον παρακάλεσα να είναι προσεχτικός καθώς με ακολουθούσε. Τέλος φτάσαμε στον πάτο της σκάλας και σταθήκαμε ο ένας δίπλα στον άλλον πάνω στο μουσκεμένο δάπεδο από τις κατακόμβες των Μοντρεσόρ. Το βήμα του φίλου μου ήταν ασταθές και τα κουδουνάκια της σκούφιας του ηχούσαν καθώς βάδιζε. «Το βουτσί,» είπε. «Είναι πιο πέρα,» είπα, «αλλά για κοίτα τους ιστούς αράχνης πώς λαμποκοπούν πάνω στους τοίχους του υπογείου.» Γύρισε προς το μέρος μου και με κοίταξε μέσα στα μάτια με τα γεμάτα τσίμπλες δικά του, που έσταζαν την καταρροή της μέθης του. «Νίτρο;» ρώτησε τελικά. «Νίτρο,» αποκρίθηκα. «Πόσον καιρό έχεις αυτόν το βήχα;» «Γκουχ! γκουχ! γκουχ! γκουχ! γκουχ! γκουχ!» Ο καημένος ο φίλος μου για αρκετά λεπτά ήταν αδύνατο να απαντήσει. «Δεν είναι τίποτα,» είπε επιτέλους. «Έλα,» είπα αποφασιστικά, «ας γυρίσουμε πίσω. Η υγεία σου είναι πολύτιμη. Είσαι πλούσιος, αξιοσέβαστος, αξιοθαύμαστος και σ’ αγαπούν. Είσαι ευτυχισμένος, όπως ήμουν κι εγώ κάποτε. Και είσαι άτομο που θα λείψει. Εγώ δε μετράω. Γυρίζουμε, θα αρρωστήσεις και δε θέλω να φέρω εγώ την ευθύνη. Εξάλλου, είναι και ο Λουκέζι – » «Αρκετά,» είπε, «είναι απλά ένας βήχας. Δε θα πεθάνω, κιόλας από ένα βηχαλάκι.» «Εντάξει, εντάξει,» απάντησα, «και, στ’ αλήθεια, δεν είχα καμιά πρόθεση να σε πανικοβάλω χωρίς λόγο – αλλά οφείλεις να πάρεις κάθε δέουσα προφύλαξη. Μια γουλιά από αυτό το Μέντοκ θα μας δυναμώσει ενάντια στην υγρασία.» Κι αμέσως έβγαλα το πώμα από ένα μπουκάλι τραβώντας το από τους συντρόφους του που κείτονταν πάνω στη μούχλα του ραφιού. «Έλα, πιες,» είπα προσφέροντάς του το κρασί. Το έφερε στα χείλη του και με στραβοκοίταξε με κακεντρέχεια. Στάθηκε προς στιγμή και ένευσε με οικειότητα, ενώ τα κουδουνάκια χτυπούσαν. «Πίνω είπε,» είπε, «στους θαμμένους που αναπαύονται γύρω μας.» «Κι εγώ πίνω στη μακροζωία σου.» «Με πήρε ξανά αγκαζέ και προχωρήσαμε. «Τούτοι εδώ οι θόλοι,» είπε, « είναι εκτεταμένοι.» «Οι Μοντρεσόρ,» αποκρίθηκα, «υπήρξαν μια σπουδαία και πολυάριθμη οικογένεια.» «Δε θυμάμαι το οικόσημό σας.» «Ένα τεράστιο ανθρώπινο πόδι από χρυσό, σ’ ένα κυανό φόντο. Το πόδι συνθλίβει ένα φίδι που μπήγει με μανία τα δόντια του στη φτέρνα.» «Και το ρητό;» "Nemo me impune lacessit." (Κανείς δεν με προκαλεί χωρίς να τιμωρηθεί). «Ωραία!» είπε. Το κρασί λαμπύριζε στα μάτια του και τα κουδουνάκια χτυπούσαν. Το Μέντοκ ζέστανε τη φαντασία μου. Είχαμε περάσει μέσα από τοίχους στοιβαγμένων οστών, ενώ βαρελάκια και καδιά στέκονταν ανάκατα στις ενδότατες κόγχες από τις κατακόμβες. Κοντοστάθηκα, ξανά, και τη φορά αυτή με θάρρος έπιασα τον Φορτουνάτο από το μπράτσο λίγο πιο πάνω απ’ τον αγκώνα. «Το νίτρο!» είπα, «δες, έχει αυξηθεί. Κρέμεται σαν λειχήνες πάνω στους θόλους. Βρισκόμαστε κάτω από την κοίτη του ποταμού. Η υγρασία σταλάζει ανάμεσα στα κόκαλα. Άντε, να γυρίσουμε πίσω πριν είναι πολύ αργά. Για το βήχα σου». «Δεν είναι τίποτε,» είπε, «ας προχωρήσουμε. Αλλά πρώτα μια γουλιά από το Μέντοκ.» «Άνοιξα και του έδωσα μια φλάσκα Ντε Γκραβ. Την άδειασε μονορούφι. Τα μάτια του άστραψαν αγριεμένα. Γέλασε και πέταξε τη φλάσκα προς τα πάνω με μια χειρονομία που δεν κατάλαβα. Τον κοίταξα έκπληκτος. Επανάλαβε την κίνηση – μια αλλόκοτη κίνηση. «Δεν το κατάλαβες;» είπε. «Όχι,» απάντησα. «Τότε δεν ανήκεις στην αδελφότητα.» «Τι πράγμα;» «Δεν ανήκεις στους τέκτονες.» «Πώς, πώς,» είπα «και βέβαια.» «Εσύ, τέκτονας! Αδύνατον!» «Κι όμως τέκτονας,» απάντησα. «Ένα σημάδι,» είπε, «ένα σημάδι.» «Να το σημάδι,» απάντησα, βγάζοντας ένα μυστρί κάτω από τις πτυχές του μανδύα μου. «Θα αστειεύεσαι,» ξεφώνισε, κάνοντας πίσω λίγα βήματα. «Αλλά ας συνεχίσουμε για το Αμοντιγιάδο.» «Όπως επιθυμείς,» είπα, ξαναβάζοντας το εργαλείο κάτω από το μανδύα και ξανά προτείνοντάς του το μπράτσο μου. Αυτός ακούμπησε πάνω του ρίχνοντας όλο το βάρος του. Περάσαμε μια σειρά από χαμηλές καμάρες, κατεβήκαμε, προχωρήσαμε, ξανακατεβήκαμε, φτάνοντας σε μια βαθιά κρύπτη, όπου ο μολυσμένος αέρας έκανε τη φλόγα των πυρσών να κοκκινίζει παρά να καίει φέγγοντας. Στο ενδότερο άκρο της κρύπτης υπήρχε μια άλλη λιγότερο ευρύχωρη. Τα τοιχώματά της ήταν καλυμμένα με ανθρώπινα λείψανα, στοιβαγμένα μέχρι πάνω στο θόλο, όπως στις μεγάλες κατακόμβες του Παρισιού. Οι τρεις πλευρές αυτής της εσωτερικής κρύπτης ήταν διακοσμημένες κατ’ αυτόν τον τρόπο. Από την τέταρτη πλευρά τα οστά είχαν ριχτεί στο έδαφος σε μια ασύδοτη ανακατωσούρα, σχηματίζοντας σ’ ένα σημείο έναν ευμεγέθη λοφίσκο. Μέσα στον τοίχο που φάνηκε από την απομάκρυνση των οστών, διακρίναμε μια ακόμη εσωτερική κόγχη, με βάθος περίπου ενάμισι μέτρου, πλάτος ενός μέτρου και ύψος δύο με δυόμισι. Φαίνεται πως δεν κτίστηκε για καμιά ειδική χρήση. Απλά σχημάτιζε το άνοιγμα μεταξύ δύο κολοσσιαίων υποστηριγμάτων της οροφής από τις κατακόμβες και  όπου κατέληγαν οι αψιδωτοί τοίχοι τους, καμωμένοι από ατόφιο γρανίτη. Του κάκου ο Φορτουνάτο, σηκώνοντας το θαμπό πυρσό του, προσπάθησε να ερευνήσει το βάθος της κόγχης. Το αδύναμο φως του πυρσού δεν του επέτρεπε να δει τι ήταν στο βάθος. «Προχώρα,» είπα, «εδώ μέσα είναι το Αμοντιγιάδο. Όσο για τον Λουκρέζι –» «Αυτός είναι άσχετος,» διέκοψε ο φίλος μου καθώς προχώρησε με ασταθή βήματα προς τα εμπρός, ενώ εγώ τον ακολουθούσα ακριβώς από πίσω. Γρήγορα έφτασε στο έσχατο άκρο της κόγχης, και βρίσκοντας ότι η πορεία του σταματούσε εκεί εξαιτίας του βραχώδους τοίχου, στάθηκε σαν χαζός, έχοντάς τα χαμένα. Πάνω στον τοίχο υπήρχαν στερεωμένοι δύο σιδερένιοι τετράγωνοι κρίκοι, ο ένας στο ίδιο ύψος με τον άλλο, σε απόσταση μεταξύ τους περίπου μισό μέτρο. Από τον ένα κρεμόταν μια κοντή αλυσίδα, από τον άλλο μια κλειδαριά. Ρίχνοντας την αλυσίδα γύρω από τη μέση του και κλειδώνοντάς την ήταν ζήτημα μόνο λίγων δευτερολέπτων. Αυτός έμεινε τόσο εμβρόντητος που δεν αντιστάθηκε καθόλου. Βγάζοντας το κλειδί, έκανα δυο βήματα πίσω από την εσοχή. «Βάλε το χέρι σου στον τοίχο,» είπα, «δεν μπορείς παρά να αισθανθείς το νίτρο. Πράγματι έχει πολλή υγρασία. Για μια φορά ακόμη σε ικετεύω να φύγουμε πίσω. Όχι; Τότε οπωσδήποτε θα σ’ αφήσω. Αλλά πρώτα πρέπει να σου προσφέρω κάθε μικρή περιποίηση που περνάει από το χέρι μου.» «Το Αμοντιγιάδο!» αναφώνησε ο φίλος μου, χωρίς ακόμη να συνέλθει από την κατάπληξή του. «Βέβαια,» αποκρίθηκα, «το Αμοντιγιάδο.» Λέγοντας αυτές τις λέξεις καταπιάστηκα με ασχολίες ανάμεσα στο σωρό των οστών για τον οποίο μίλησα προηγουμένως. Ρίχνοντας τα οστά προς τη μια μεριά, γρήγορα ξεσκέπασα μια ποσότητα δομικών υλικών, πέτρες και ασβέστη. Με τα υλικά αυτά και με τη βοήθεια του μυστριού, άρχισα εσπευσμένα να χτίζω έναν τοίχο φράζοντας την είσοδο της κόγχης. Δεν είχα καλά-καλά βάλει την πρώτη σειρά της τοιχοποιίας όταν ανακάλυψα ότι η μέθη του Φορτουνάτο είχε ξεθυμάνει σε μεγάλο βαθμό. Η αρχική ένδειξη που είχα ήταν μια κραυγή αδύναμου βογκητού που βγήκε από το βάθος της κόγχης. Δεν ήταν η κραυγή ενός μεθυσμένου ανθρώπου. Κατόπιν ακολούθησε μια μακρά και επίμονη σιωπή. Έβαλα τη δεύτερη σειρά, και την τρίτη, και την τέταρτη. Και κατόπιν άκουσα τους μανιώδεις κραδασμούς της αλυσίδας. Ο θόρυβος διήρκεσε για αρκετά λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων, σταμάτησα να δουλεύω και κάθισα πάνω στα οστά για ν’ ακούσω με ικανοποίηση το θόρυβο. Όταν τελικά οι κλαγγές καταλάγιασαν, ξαναπήρα το μυστρί και τελείωσα χωρίς διακοπή την πέμπτη, την έκτη και την έβδομη σειρά. Ο τοίχος τώρα είχε φτάσει στο ύψος του στήθους μου. Έκανα πάλι μια μικρή παύση και κρατώντας τον πυρσό πάνω από την τοιχοποιία, έκανα να φέξουν λίγες αμυδρές ακτίνες πάνω στη μορφή που ήταν από μέσα. Μια διαδοχή από δυνατά τσιρίγματα, ξεσπώντας ξαφνικά από το λαρύγγι της αλυσοδεμένης μορφής, φάνηκε να με σπρώχνει βίαια προς τα πίσω. Για μια σύντομη στιγμή δίστασα – άρχισα να τρέμω. Τραβώντας το λεπτό ξίφος μου από τη θήκη του, άρχισα να  το μπήγω στα τυφλά εδώ κι εκεί μέσα στην κόχη, αλλά μια στιγμιαία σκέψη με καθησύχασε. Έβαλα το χέρι μου πάνω στη στερεή δομή από τις κατακόμβες, και αισθάνθηκα ικανοποιημένος. Ξαναπλησίασα τον τοίχο. Αποκρίθηκα στις κραυγές αυτού που ούρλιαζε από μέσα. Μιμούμουν, υποβοηθούσα, ξεπερνούσα σε ένταση και δύναμη τα ουρλιαχτά του. Κάνοντας τούτο, οι κραυγές του σταμάτησαν απότομα. Ήταν πια μεσάνυχτα όταν το έργο μου έβαινε προς το τέλος. Είχα περατώσει την όγδοη, την ένατη και τη δέκατη σειρά. Είχα τελειώσει και το τμήμα της ενδέκατης, της τελευταίας, και δεν έμενε παρά να τοποθετήσω μια μόνο πέτρα και να την κλείσω με λάσπη. Κόπιασα με το βάρος της. Σχεδόν την είχα βάλει στην καθορισμένη θέση της. Και τότε ακούστηκε μέσα από την εσοχή ένα πνιχτό γέλιο που έκανε να σηκωθούν οι τρίχες της κεφαλής μου. Το γέλιο το διαδέχτηκε μια θλιβερή φωνή, που δυσκολεύτηκα ν’ αναγνωρίσω πως ήταν εκείνη του ευγενούς Φορτουνάτο. Η φωνή έλεγε – «Χα! χα! χε! χε! – πολύ καλό αστείο – πράγματι – άριστο. Τα γέλια που θα κάνουμε στο παλάτσο – χε! χε! χε! – πίνοντας το κρασί μας – χε! χε! χε!» «Το Αμοντιγιάδο!» είπα. «Χε! χε! χε! - χε! χε! χε! – ναι, το Αμοντιγιάδο. Όμως, δεν είναι πια αργά; Δε θα μας περιμένουν στο παλάτσο, η Σινιόρα Φορτουνάτο αι οι άλλοι; Άντε, ας ξεκινήσουμε.» «Ναι,» είπα, «ας ξεκινήσουμε.» «Για το Θεό, Μοντρεσόρ!» «Ναι,» είπα, «για το Θεό!» Αλλά στις λέξεις αυτές του κάκου περίμενα απόκριση. Άρχισα να χάνω την υπομονή μου. Φώναξα δυνατά – «Φορτουνάτο!» Καμιά απάντηση. Ξαναφώναξα – «Φορτουνάτο!» Πάλι καμιά απάντηση. Έχωσα τον πυρσό μέσα από το άνοιγμα που απέμεινε και τον έριξα μέσα. Δεν ακούστηκε καμιά απάντηση παρά μόνο ο ήχος από τα κουδουνάκια. Μου ήρθε αναγούλα από την υγρασία στις κατακόμβες. Έσπευσα να αποτελειώσω την εργασία μου. Έσπρωξα με κόπο την τελευταία πέτρα στη θέση της, τη στερέωσα με λάσπη. Πάνω στον καινούριο τοίχο ανόρθωσα το σωρό με τα κόκαλα. Για μισό αιώνα τώρα κανείς θνητός δεν τα τάραξε. In pace requiescat! (Ας αναπαύεται εν ειρήνη!)